فردای نامعلوم؛ سرنوشت کودکان بد سرپرست

به گزارش خبرنگار مهر، کشمکش اصلی این روزها و شاید بهتر گفت چند سال اخیر خانواده های متقاضی فرزند خواندگی، انتخاب فرزند از میان کودکان بی سرپرست وبد سرپرست است، اگرچه شاید در نگاه اول اختلاف بر سر یک حرف "دال" و آوای "ی" باشد اما همین اختلاف ناچیز در ظاهر کلمه ، سرنوشت بسیاری از کودکان را تحت تاثیر قرار می دهد.

براساس آمارهای موجود، در حال حاضر 21 هزار و 500 کودک جزو خانواده کودکان بدسرپرست و بی سرپرست سازمان بهزیستی هستند که از این تعداد 237 کودک در 14 خانه در آذربایجان غربی نگهداری می شوند که بنابر گفته معاون امور اجتماعی بهزیستی آذربایجان غربی اکثریت این بچه ها را کودکان بدسرپرست تشکیل می دهند.

منظور از کودکان بدسرپرست آنهایی هستند که دارای سرپرست و یا کسی که از آنها نگهداری کرده و حضانت آنها را بعهده بگیرد، هستند، ولی از جهات مختلف دارای صلاحیت این سرپرستی نبوده و به شکلهای گوناگون برای کودکان مشکل ساز بوده و منجر به بدرفتاریها و خشنونت علیه کودکان خواهند شد، شاید از نظر اجتماعی بتوان این گروه از کودکان را یتیم اجتماعی دانست.

اما کودکان بی سرپرست کودکانی هستند که والدین خود را به دلایل گوناگون از دست انده و کسی حضانت آنها را بعهده نگرفته است، تعاریفی که بی توجهی برخی خانواده های متقاضی فرزند خواندگی ماجراهای غم انگیز زیادی را رقم می زند.

کودکان نگهداری شده در بهزیستی آذربایجان غربی اکثرا بدسرپرست هستند

معاون امور اجتماعی بهزیستی آذربایجان غربی با بیان اینکه تعداد اندکی از کودکان شرایط واگذاری سرپرستی دائم به مفهوم حقیقی و فرزند خوانده شدن به مفهوم اجتماعی را دارند، گفت: سیاست ما این است که هیچ یک از کودکان بی سرپرست را حتی یک روز هم در مراکزمان نگه نداریم چون معتقدیم حتی یک روز دور ماندن از خانواده هم به بهداست روانی آنها آسیب می زند .

زرین تاج علیزادگان در گفتگو با خبرنگار مهر با اشاره به اینکه بیشتر کودکان نگهداری شده در 14 خانه در سطح استان را کودکان بد سرپرست تشکیل می دهند، افزود: شرایط این کودکان به گونه ای است که موانع قانونی و بی میلی مردم به قبول سرپرستی موقت شان باعث شده از داشتن خانواده آرام و سالم محروم بمانند.

وی ادامه داد: بدسرپرست ها در واقع کودکانی هستند که پدر یا مادر یا جد پدری شان در قید حیات است اما نداشتن صلاحیت اجتماعی و اخلاقی و... باعث شده، آنها حق قانونی شان را برای نگهداری از فرزندشان از دست بدهند.

اگر در استانی مثل خراسان رضوی براساس یک باور، مردم کودک خود را در کنار حرم رها می کنند و یا در کرمان زلزله بم باعث افزایش آمار کودکان بی سرپرست و بدسرپرست شده است اما بر اساس اعلام معاون امور اجتماعی بهزیستی در آذربایجان غربی، دلیل اصلی که باعث شده بر تعداد کودکان بدسرپرست افزوده شود،اعتیاد یک یا هر دونفر از والدین است.در این میان اعتیاد یا نقش اصلی را بازی می کند ویا غیر مستقیم منجر به بروز سایر آسیب های اجتماعی از قبیل طلاق و... می شود.

بهار یکی از ده ها هزار کودک قربانی اعتیاد

" بهار" دختر بچه ای 13 ساله اهل یکی از شهرهای استان است .پدر و مادر بهار هردو گرفتار دام اعتیاد شده اند و پدربزرگش هم قصد دارد او را برای اینکه به قول خودش" یک نان خور کمتر باشد" به اجبار به عقد یکی از بستگانشان که 20 سال اختلاف سن با بهار دارد، درآورد.

بهار در خانه ای بزرگ شده که هیچ کدام از شرایط یک خانه امن را نداشته است. این خانه امنیت، آرامش، تربیت و آموزش، محبت و مهربانی را به بهار نداده است و اگر او امروز در خانه بهزیستی آرام نمی گرفت، به سرنوشت مادرش دچار می گشت چرا که به اعتقاد عاطفه کشاورزی، روانشناس، کسانی که به مواد مخدر اعتیاد شدید دارند برای اینکه بتوانند خشم اطرافیان شان را کنترل وآنها را مهار کنند سعی می کنند آنها را هم به سمت مواد مخدر بکشند ، کاری که مادر بهار کرده است.

کشاورز معتقد است امثال بهار به خاطر فقر خانواده، والدین معتاد و زندگی دردناکی که دارند محکوم به نابودی هستند مگر اینکه در آینده سرنوشتشان طوری رقم بخورد که به صورت سرپرستی امین (موقت ) در خانواده ای سالم و کامل،رشد و نمو یابند.

نا آشنایی به قوانین معضلی که فراگیر می شود

معاون امور اجتماعی بهزیستی آذربایجان غربی، یکی از مشکلاتی که امروز بهزیستی با آن مواجه است،علاوه بر خیل متقاضیان درخواست سرپرستی دایم و امین موقت، نا آشنایی برخی مسئوللن و نمایندگان مجلس از قوانین موجود فرزند خواندگی دانست.

زرین تاج علیزادگان افزود: این مسئولان با درخواست های غیر قانونی از ما، خواهان آن هستند تا با نادیده گرفتن موازین قانونی، شرایط فرزند خواندگی را به زعم آنان تسهیل کنیم، در صورتی که چنین نیست و اگر هم ما از قانون سرپیچی کنیم، قاضی دادگاه به هیچ وجه این کار را انجام نمی دهد.

وی ادامه داد: فرزند خواندگی با وجود تمام فراز و نشیب هایی که برای فرزند خوانده و پدران و مادران دارد از ریشه ای بس طولانی برخوردار است و در آیات و روایات اسلامی نیز بر فرزندخواندگی و شرایط آن تاکید شده است.

معاون امور اجتماعی بهزیستی استان ادامه داد: مفهوم فرزند خواندگی بدین گونه است که طبق ماده یک قانون حمایت از کودکان بدون سرپرست که قدیمی ترین قانون در این باره است هر زن و شوهر مقیم ایران در صورت توافق با یکدیگر می توانند سرپرستی طفلی صغیر را به عهده بگیرند مشروط بر آن که منافع مادی و معنوی طفل را تامین کنند و تقاضای سرپرستی باید مشترکا از طرف زن و شوهر تنظیم و تسلیم دادگاه شود.

وی افزود: خانواده واحد بنیادین جامعه و کانون اصلی رشد و تعامل انسانی است و به تجربه ثابت شده که کودک در محیط و فضای خانوادگی سالم بهتر رشد نموده است و تکامل و تعالی می یابد، لذا بدیهی است فرزندانی که در محیط خالی از عشق و دلبستگی خانوادگی تربیت و بزرگ شوند در معرض بحرانهای عاطفی و روحی بسیاری قرار خواهند گرفت .

اشتیاق به سرپرستی دائم

علیزادگان با بیان اینکه بیشتر متقاضیان فرزند خواندگی، خواهان سرپرستی دائم کودکان هستند افزود: طبق قانون کودکان بد سرپرست به سرپرستی دائم واگذار نمی شوند مگر اینکه پدر یا مادر و یا جد پدری در قید حیات نباشد و یا 3سال تمام والدین یا جدپدری در خصوص او به بهزیستی مراجعه نکرده باشد.

وی یاد آور شد: فرزند خواندگی نیز مانند سایر شرایط مربوط به خانواده، شرایطی دارد که پس از اثبات وجود آن شرایط، فرزند به خانواده داده می شود که مهم ترین آن شرایط این است که 5 سال تمام از تاریخ ازدواج آنها گذشته و آنها در این مدت صاحب فرزند نشده باشند، سن یکی از آنها حداقل 30 سال تمام باشد، زوجین سابقه محکومیت کیفری مؤثر نداشته باشند و هیچ یک از زوجین محجور نباشند.

علیزادگان اعلام کرد: همچنین زوجین صلاحیت اخلاقی داشته یا یکی آنها امکان مالی برای نگهداری کودک بی سرپرست را داشته، هیچ یک از آنان به بیماری واگیر صعب العلاج مبتلا نباشد و معتاد به الکل، مواد مخدر یا سایر اعتیادات مضر نباشند.

معاون امور اجتماعی بهزیستی استان با اشاره به اینکه از سال 85 تاکنون ،320 نفر در استان که 156 نفر آن از ارومیه هستند متقاضی فرزند خواندگی بودند اظهارداشت: در سال90 ، 19 کودک به سرپرستی واگذار شدند که از این تعداد 5 مورد امین موقت بوده است.

وی افزود: در چهار ماهه امسال نیز 4 مورد امین موقت واگذار شده و سرپرستی دائم تعدادی از کودکان نیز در دست بررسی و اقدام است .

علیزادگان با اشاره به اینکه برای کاستن از ترافیک متقاضی، کمی قانون را سهل تر گرفته ایم، گفت: در غیر اینصورت این تعداد کودک در استان به سرپرستی واگذار نمی شد، اما با این همه انتظار داریم مسئولان از ما خواهان زیرپا گذاشتن و نادیده گرفتن قوانین نباشند.

وی گفت: ما نظرات و پیشنهادات خودمان را جهت تسهیل در روند واگذاری سرپرستی کودکان به سازمان بهزیستی منتقل کرده ایم و لایحه ای نیز توسط مجلس تدوین شده که در مراحل نهایی قرار دارد و در صورت تصویب آن، شرایط به مراتب سهل تر می شود.

اگر هدف واقعی خانواده ای از قبول مسئولیت یک کودک ، انجام عملی خیر خواهانه و خداپسندانه باشد، چه فرقی می کند که این سرپرستی برای دوره زمانی معین باشد یا مادام العمر ؟!.