به گزارش خبرنگار مهر، بم در استان کرمان به مرکز تولید خرمای مضافتی شهرت دارد کیفیت این محصول در بم آنقدر بالاست که در جهان شهره شده است و برند خرمای بم به یکی از مشهورترین برندهای تولید خرمای بازار جهانی تبدیل شده است.
اما اینکه تاکنون برای استفاده از این برند چه اقداماتی صورت گرفته است جای بررسی و تحقیق دارد.
فروش نسبی محصول سال گذشته در ماه رمضان سال جاری
هر ساله با آغاز ماه مبارک رمضان کشاورزان بمی محصول خرمای سال قبل را که یک سال در انبارها مانده بود به فروش می رسانند و سعی می کنند بخشی از محصول سال جاری را نیز وارد بازار مصرف کنند با این وجود طی سالهای اخیر بخش قابل توجهی از خرما در سردخانه های بم باقی می ماند اما خوشبختانه در سال جاری این روند با بازاریابی مناسب تغییر کرد و هم اکنون اکثر سردخانه های خرما در بم محصول سال گذشته را به فروش رسانده اند.
طی سالهای اخیر کشاورزان بمی شاهد مشکلات متعددی در کشت خرما بوده اند بطوریکه پدیده عجیبی به نام خشکیدگی خوشه های خرما دقیقا چند هفته به برداشت محصول بخش قابل توجهی از خوشه های خرما را خشک می کرد و احتمال تکرار ان در سال جاری نیز وجود دارد.
از سوی دیگر خشکسالی و کمبود آب و تغییر اقلیم و گرمای زودرس به یکی دیگر از مشکلات مردم بم و سایر شهرستانهای خرما خیز استان کرمان تبدیل شده است.
از خوشه صنعتی خرما تا خشکیدگی خوشه های خرما
سوء استفاده خرما کاران استانهای دیگر کشور از برند خرمای بم نیز در کنار سایر عوامل بر مشکلات این مردم افزوده است و از سوی دیگر نبود یک ساز و کار مشخص در خرید محصول و نا کار آمدی خوشه صنعتی خرما موجب شده است که دلالان این نقش را ایفا کنند و هر ساله عده ای افراد غیر بومی با حضور در منطقه کام خود را از دسترنج کشاورزان شیرین می کنند و هر سال این قصه تلخ تکرار می شود.
با تمام این محدودیتهای و مشکلات در زمینه کشت خرما به عنوان دومین محصول صادراتی استان کرمان در بخش کشاورزی هر سال تنها در شهرستان بم 100 تا 120 تن در هکتار محصول برداشت می شود و اکثر این محصول نیز در ماه رمضان سال بعد به فروش می رسد.
مهمترین مشکل کشاورزان در حال حاضر تغییر اقلیم در شهرستان بم است بطوریکه در کنار کاهش بارندگی و کمبود شدید آب در شهرستان بم کشاورزان شاهد زودرس شدن گرمای شدید هوا نیز هستند و این مسئله به نگرانی کشاورزان تبدیل شده است.
تغییر اقلیم اقتصاد تک قطبی شرق کرمان را تهدید می کند
این پدیده که تاکنون کارشناسان کشاورزی توجیهی برای آن پیدا نکرده است اقتصاد تک قطبی شرق استان کرمان به خصوص بم را به شدت متزلزل کرده است.
گرمای زودرس در بم موجب خشکیدگی خوشه های خرما می شود بطوریکه تنها چند روز به برداشت محصول در طول یک روز محصول بر روی درخت خشک می شود و در زمان اندک بر زمین می ریزد هر چند تاکنون راهکار علمی در خصوص جلوگیری از این امر به کشاورزان پیشنهاد نشده اما در سال جاری سعی شده است با آغاز زودهنگام بو دادن درختان خرما، برداشت محصول را زودتر انجام دهند با این وجود با توجه به تکرار چند ساله این پدیده و خسارات هنگفت کشاورزان در سال جاری نیز نگران سرنوشت یک سال کار خود هستند.
از سوی دیگر افت شدید قیمت خرما نیز از دیگر مشکلات کشاورزان و خرما کاران بود اما این امر در سال جاری تکرار نشده است و کشاورزان روی دیگر سکه را نیز امسال دیده اند، بطوریکه قیمت خرما امسال افزایش یافته و یا به قول برخی مسئولان شهرستان بم گران نشده بلکه واقعی شده است.
این درحالی است که کشاورزان از افزایش روز افزون نهاده های تولید خبر می دهند و ادامه این روند را موجب افزایش ضرر و زیان کشاورزان می دانند و افزایش چند صد تومانی نرخ خرما را برای رفع مشکلات خود مناسب نمی دانند و خواستار حمایت بیشتر از کشاورزان به خصوص در بحث بازاریابی، صادرات محصول و حمایت از برند بم توسط مسئولان هستند.
وعده های اجرا نشده برای مداوای حال بد بازار خرما
این درحالی است که مسئولان استان کرمان و حتی در سطح وزارتخانه طرحهایی را برای عرضه بیشتر و بهتر خرما در بازار مطرح کردن که برخی از آنها هیچ گاه اجرا نشد و در حد طرح باقی ماند که می توان به توزیع خرما در سرویسهای مسافربری از جمله خطوط هوایی، ریلی و جاده ای اشاره کرد و همچنین عرضه خرما بجای قند در ادارات و یا توزیع خرما در مدارس و همچنین عرضه مستقیم خرمای بم در بازار مصرف شهرهای بزرگ به خصوص تهران.
علی کمال الدینی، کشاورز و صادر کننده خرمای بم در گفتگو با مهر اظهارداشت: هر چند در استانهای دیگر نیز خرما کشت می شود اما از هر کس که در مورد خرما سوال کنی اول خرمای بم را پیشنهاد می دهد با این وجود باید دید که از این توانمندی خرمای بم تا کنون چقدر استفاده شده است.
وی افزود: بجای اینکه از این شهرت در راستای رونق بیشتر بازار استفاده شود شاهد سوء استفاده از آن توسط کشاورزان سایر مناطق هستیم بطوریکه خرما نامرغوب خود را به جای خرمای بم وارد بازار می کنند و به شهرت خرمای مضافتی بم ضربه می زنند.
کمال الدینی گفت: شاهد این مدعا این است که طی چند سال اخیر شاهد افزایش ماندگاری خرمای بم در سردخانه ها و ضرر هنگفت کشاورزان هستیم.
گوشه ای از مشکلات از زبان کشاورزان
وی افزود: طی سال گذشته 95 هزار تن محصول در سردخانه ها انبار شده بود که با توجه به ماه مبارک رمضان و افزایش تقاضا این محصول در حال فروش است.
محمد باقری یکی دیگر از تولید کنندگان خرما افزود: اگر قناتهای بم نبود بخش عمده ای از نخلستانها خشک شده بودند زیرا خشکسالی در بم بی داد می کند و حتی خرما را نیز تحت تاثیر قرار داده در حالیکه این محصول بسیار کم نیاز به آب است.
باقری تصریح کرد: خشکسالی در کنار لطمه به میزان تولید در سالهای اخیر موجب افزایش شیوع آفتها نیز شده است و به خصوص زنجره خرما کشاورزان را تحت فشار قرار داده است، عدم بسته بندی خرما، خرمای نامرغوب برخی استانها و حتی شهرستانهای استان کرمان و گرمای زودرس هوا از جمله دیگر مشکلات کشاورزان است.
وی به بروز اختلال در بازار یابی محصول اشاره کرد و گفت: هر سال در این زمان از سال عده ای افراد غیر بومی شروع به خرید خرما می کنند.
وی افزود: هزینه تولید محصول سال به سال افزایش می یابد و پول بیشتری برای خرید سم و کود باید داده شود و این درحالی است که تنها منبع درآمد کشاورزان همین خرما است و کشاورز پس از یک سال مجبور است محصول را در اولین فرصت با هر قیمتی بفروشد تا بتواند بخشی از قرض و هزینه های زندگی خود را جبران کند.
کشاورز چاره ای جز فروش محصول به دلالان ندارد
باقری ادامه داد: با این حساب به خصوص خرده مالکان به شدت ضرر می کنند و دلالان سود به جیب می زنند.
وی افزود: در این زمان همه می گویند خرما را به دلالان نفروشید اما همین افرادی که در این خصوص سخنرانی می کنند به کشاورزان نمی گویند چگونه زندگی خود را بگذرانید و هیچ تسهیلاتی به کشاورزان پرداخت نمی شود.
با این وجود در سال جاری نیز کشاورزان در حال فروش محصول خود به دلالان هستند و این درحالی است که در اکثر موارد خرما به صورت فله ای فروش می رود و حتی برخی محصول را برداشت نشده خریداری می کنند زیرا کشاورزان از گرم شدن ناگهانی هوا و خشکیدگی خوشه های خرما نیز هراس دارند.
این روند در حالی سود کشاورزان را به جیب دلالان سرازیر می کند که به نظر می رسد در سال جاری نیز هیچ اقدام مناسبی برای ساماندهی مشکلات خرما داران اندیشیده نشده است و طی هفته های آینده باید بار دیگر شاهد برگزاری جلسات پی در پی و وعده ها و عیدها و راهکارهایی باشیم که هیچ گاه اجرا نمی شوند.
افزیش قیمت خرما سودی برای کشاورز ندارد/ دلالان خوشحالند
محمد خواجه عسکر یکی دیگر از صادر کنندگان خرما در گفتگو با مهر اظهارداشت: طی روزهای اخیر برخی افراد نا آگاهانه از بازار خرما از افزایش قیمت خرما و سود کشاورزان خبر می دهند.
وی افزود: این افراد حتما نمی دانند که این سود دارد مستقیم به جیب دلال می رود و شاید هم بخشی از کشاورزان که توانسته اند با مشکلات اقتصادی بسازند و محصول خود را پیش فروش نکنند و یا به دلالان از قبل نفروخته باشند سود کنند، اما اکثر خرمای بم از قبل با قیمت اندک توسط دلالان خریداری و انبار شده است و در حال حاضر و درحالیکه در اوج تقاضا برای خرما قرار داریم دلالان دربهای سردخانه را گشوده اند و محصول را با چند برابر قیمت می فروشند.
کشاورز نگران نان شب/ دلالان فربه تر می شوند
وی افزود: اگر خرما می خواهد گران شود زمانی افزایش قیمت داشته باشد که محصول برداشت می شود و این سود به جیب کشاورز می رود نه دلال و سود جو.
خواجه عسکر ادامه داد: باید به نفع کشاورزان اقدام کنیم و دست دلالان را از دسترنج کشاورز کوتاه کنیم نه اینکه عده ای فربه چاق تر شوند و کشاورز هم نگران آینده و نان شب باشد.
افزایش تولید خرما در بم
محمد زنگی، رئیس جهاد کشاورزی بم نیز در گفتگو با مهر از افزایش تولید خرما در سال جاری در مقایسه با سال قبل خبر داد و گفت: این محصول طبق بررسیهای کارشناسان رشد قابل توجهی دارد.
وی افزود: مشکل محصول خرما در سالهای اخیر بیشتر از جانب آفات، تغییر اقلیم و خشکیدگی خوشه خرما و همچنان عدم بازاریابی به موقع بود که انتظار داریم در سال جاری این عوامل کنترل شوند.
زنگی ادامه داد: بم یکی از قطبهای اصلی خرما در ایران محسوب می شود و در بسیاری از کشورهای به خصوص حاشیه خلیج فارس خرمای بم مشهور است و می توان از این پتانسیل در راستای توسعه اقتصادی منطقه استفاده کرد.
وی با اشاره به اقتصاد تک محصولی بم گفت: باید از این استعداد نهایت استفاده را بکنیم و با برنامه ریزی بازار را در دست بگیریم.
وی خواستار توسعه صنایع تبدیلی خرما شد و گفت: در صورت سرمایه گذاری در این بخش حمایتهای لازم انجام می گیرد.
چاره اندیشی مسئولان برای رونق اقتصاد سنتی شرق کرمان که به مزیت این منطقه تبدیل شده است و سرمایه گذاری در راستای ایجاد صنایع تبدیلی و ایجاد سود افزوده خرما می تواند گامی موثر در راستای تحول اقتصادی و افزایش تولید ملی و حمایت از نیروی کار بومی در استان کرمان باشد.
...................................
گزارش: سید مهدی موسوی
نظر شما