عراق در گرداب حوادث بي انتها

درباره علت سقوط زودهنگام بغداد كه به دژ مستحكم دفاعي صدام معروف بود، حرف وحديث هاي زيادي گفته شده است .

چند ماه پس از سقوط بغداد ، محمد سعيد صحاف وزير اطلاع رساني رژيم صدام خيانت رهبران حزب بعث را عامل سقوط بغداد دانسته بود.

الصحاف تيرماه 82 يعني چهار ماه پس از سقوط بغداد گفته بود: زماني ما عملا  شكست  خورديم كه ديديم رهبران حزب بعث مانند  بخار ناپديد شدند بنابراين ، خيانت آنها عامل فروپاشي رژيم بود .

 به گفته كارشناسان ، درواقع حمله آمريكا به عراق كه در 19 مارس 2003 صورت گرفت را مي توان در چارچوب آخرين ماموريت صدام براي تسليم بخشي از منطقه خاورميانه كه به " هلال خصيب " موسوم است، ارزيابي كرد .

با گذشت دو سال از سقوط بغداد همچنان اين سوال ها بي پاسخ مانده است كه چرا بغداد به سرعت سقوط كرد ؟ چرا صدام از فاكتورها و برگ هاي برنده مهمي كه در اختيار داشت براي مقابله با آمريكا استفاده نكرد؟چرا از60 هزار نيروي فدايي و گارد رياست جمهوري خود عليه نيروهاي آمريكايي استفاده نكرد.؟ چرا براي زمين گير كردن نيروهاي آمريكايي در بيابانهاي بصره و ام القصر از بازكردن سدهاي موجود بر روي دجله و فرات خودداري كرد؟ چرا براي جلوگيري از ورود نيروهاي آمريكايي از تخريب پلها امتناع كرد؟ در حالي كه صدام در طول جنگ عراق عليه ايران بارها اقدام به باز كردن سدهاي دجله و فرات براي جلوگيري از پيشروي نيروهاي ايران كرده بود؟

آيا اين به مفهوم سازش پشت پرده صدام با آمريكا نيست ؟ آيا اين به معناي تسليم كردن عراق به آمريكا و اسراييل نيست ؟ آيا صدام آخرين ماموريت خود را با موفقيت انجام نداده است ؟

مسلما حوادث آينده به بسياري از اين سوالات پاسخ خواهد داد و واقعيتها روشن خواهد شد.

آينده ثابت خواهد كرد كه صدام عليرغم شعارهاي ظاهري و فريبنده خود نقش مهمي در شكل گيري سياست توسعه طلبي آمريكا و رژيم صهيونيستي  در منطقه به عهده داشته است جنگ آمريكا و انگليس عليه عراق و سقوط بغداد تنها پس از 20 روز، به نوشته روزنامه يوميوري چاپ ژاپن موجب بهت و شوك مردم خاورميانه شد به ويژه آنكه ارتش عراق نيرومندترين و مجهزترين ارتش هاي خاورميانه بود.

اين جنگ يكي از رويدادهاي كم سابقه و بلكه بي سابقه در جهان بود كه از نيمكره ديگري به سرزميني در نيمكره ديگر زمين لشكركشي كنند و درمدت كوتاهي آن را دگرگون سازند و سبب بهت جهانيان شوند . رژيم صدام حسين سه هفته پس از شروع حملات نظامي نيروهاي ائتلاف در آوريل 2003  متلاشي شد. توجيه اصلي اين اقدام ادعاي وجود تسليحات كشتار جمعي در عراق بود.

با وجود مقاومت حكومت در بغداد نيروهاي زميني آمريكا و بريتانيا از جنوب داخل عراق شدند و در9  آوريل نيروهاي آمريكايي موفق به تسخير مركز بغداد و در نتيجه سقوط رژيم صدام گرديدند.

عراق تحت حكومت صدام دو بار جنگ را تجربه كرده بود. بار اول در سال 1980  به ايران كشور همسايه خود حمله كرد و بدترين جنايات را عليه اين كشور همسايه مرتكب شد و بار دوم در سال 1991 به كويت حمله كرد..

عراق كنوني كه مابين رودخانه هاي دجله و فرات واقع شده است كم و بيش محيطي را در بر مي گيرد كه در گذشته بين النهرين و مهد تمدنها نام داشت.

در قرون وسطي عراق مركز امپراطوري اسلامي بود و بغداد پايتخت سياسي و فرهنگي اين منطقه كه از مراكش تا شبه قاره هند را در بر گرفته بود.

اقليت كرد عراق خود را از حكومت جدا ساخته و منطقه اي نيمه خودمختار در شمال كشور ايجاد كرده است.

اكنون با گذشت دو سال از سرنگوني رژيم صدام ، عراق و رهبران جديد آن با مشكلاتي اساسي مواجهند. بزرگترين اين چالشها اعاده نظم و آرامش، ايجاد يك نظام سياسي جديد و بازسازي كشور هستند.

نيروهاي ائتلاف نظامي به رهبري آمريكا با حملات گروههاي شبه نظامي و شورشهاي مسلحانه مواجهند و آژانسهاي بين المللي و كاركنان غيرنظامي ائتلاف هدف حمله قرارگرفته اند.

 شيعيان به عنوان اكثريت جمعيت عراق كه بيش از چهاردهه در معرض سياست هاي ظالمانه وتبعيض آميز رژيم صدام وبعثي ها قرار داشتند و در انزواي كامل سياسي واقتصادي قرار داشتند در انتخابات سراسري 30 ژانويه اخير (11 بهمن ) توانستند اكثريت آرا و كرسي هاي پارلمان جديد را به خود اختصاص دهند اما گروه هاي تروريستي با حمايت برخي كشورهاي عرب همسايه هولناك ترين حملات را عليه اين قشر مظلوم از ملت عراق هر روز مرتكب مي شوند كه كشتار شيعيان در مسجدي در موصل و بازاري در حله اوج قساوت اين گروه هاي تروريستي بود كه بنام اسلام چنين جناياتي را مرتكب مي شوند.

در حال حاضر دولت موقت تا زمان تشكيل دولت منتخب از سوي پارلمان جديد عراق فعاليت مي كند كه غازي الياور رئيس جمهور موقت يك عرب سني، اياد علاوي شيعه لائيك نخست وزير آن و فواد معصوم كرد رئيس مجلس ملي موقت كه با انتخابات اخير منحل شد.

شبكه بي بي سي يكي از پيامدهاي سقوط صدام را رشد منابع رسانه اي در اين كشور اعلام كرده است كه در حال حاضر بيش از 200  روزنامه و نشريه مختلف در بغداد و شهرهاي ديگر منتشر مي شوند. همچنين چندين راديو و تلويزيون مستقل نيز به فعاليت مشغولند.

شبكه رسانه اي (آي.ام.ان) كه از سوي هيئت دولت موقت نظامي سابق اداره مي شد هم اكنون بخشي از شبكه عمومي خبري عراق را تشكيل مي دهد. منابع رسانه ايي بطور عام به گروههاي سياسي، قومي و مذهبي وابستگي دارند و شديدا تمايل به ايفاي نقشي در آينده عراق هستند. ولي اين منابع با كمبود تسهيلات، به خصوص قطع مداوم برق، مواجهند.

رسانه هاي خارجي، از قبيل بي بي سي، راديو مونت كارلو از پاريس، راديو ساوا و راديوي عراق آزاد كه هزينه آنان از سوي آمريكا پرداخت مي شود، نيز عراق را زير پوشش خبري قرار داده اند. اكثر اين شبكه ها بر روي موج اف.ام. در بغداد و شهرهاي ديگر قابل دريافتند.

تلويزيون العالم ايران كه به زبان عربي پخش مي شود را مي توان در بغداد بدون داشتن بشقاب ماهواره دريافت كرد.

تلويزيونهاي ماهواره اي به تازگي محبوبيت زيادي پيدا كرده اند، اما اكثر عراقي ها توان مالي لازم براي دسترسي به بشقابهاي ماهواره را ندارند. در دوران حكومت صدام نصب و دسترسي به بشقاب ماهواره غيرقانوني بود.

شبكه هاي عرب زبان العربيه و الجزيره در بين دريافت كنندگان تلويزيون ماهواره از محبوبيت فراواني برخوردارند.

در مناطق كردنشين خودمختار شمال عراق گروههاي رقيب رسانه هاي خود را منتشر مي كنند.

اطلاعات كلي  درباره عراق
جمعيت: 25 ميليون ميليون (سازمان ملل متحد 2003 )
پايتخت: بغداد
مساحت: 438 هزار و 317  كيلومتر مربع
زبان اكثريت: عربي، كردي
دين اكثريت: اسلام
واحد پول:  يك دينار عراقي=  1000 فلس
صادرات عمده: نفت خام

مطبوعات

الصباح
- تحت اداره شبكه رسانه اي عراق كه از سوي دولت موقت ائتلاف نظامي سابق داير شده بود.

الزمان
- روزنامه واقع در لندن، با چاپ در بغداد و بصره

المشرق - مستقل، روزانه

بغداد - نشريه هفتگي وابسته به وفاق ملي عراق

عراق تودي- نشريه هفتگي به زبان انگليسي

تلويزيون
تلويزيون العراقيه

- تحت اداره شبكه رسانه اي عراق كه از سوي دولت موقت ائتلاف نظامي سابق داير شده بود

تلويزيون ماهواره اي كردستان

- تحت اداره حزب دموكرات كردستان عراق از منطقه شمالي خود مختار كردستان

تلويزيون كرد ست

- تحت اداره اتحاديه ميهني كردستان عراق از منطقه شمالي خود مختار كردستان

راديو

راديو جمهوري عراق - جانشين راديو بغداد كه از سوي دولت موقت ائتلاف نظامي سابق داير شده بود.

راديو نهرين - بصره، تحت نظارت انگليس ا

راديو صداي عراق - مستقل، بغداد، بر روي موج متوسط ( ايستگاه اي.ام.)

راديو هات اف.ام. - مستقل، بغداد، ويژه موسيقي

راديو دجله- مستقل، بغداد، ويژه موسيقي و گفتگو

  مروري بر سير رويدادها از پيش از جنگ تا حملات نظامي، سقوط صدام و ...

نوامبر سال 2002
شوراي امنيت سازمان ملل متحد با صدور قطعنامه 1441 به دولت عراق اخطار كرد كه با هيئت بازرسان بين المللي به سرپرستي هانس بليكس كمال همكاري را به عمل آورد و فهرست كليه سلاح هاي كشتار جمعي خود را منتشر كند، در غير اين صورت با "پيامدهاي جدي" روبرو خواهد شد. عراق فورا شرايط قطعنامه را پذيرفت و بازرسان بين المللي كار خود را در عراق از سر گرفتند.
 
موشك الصمود، توليد عراق

فوريه 2003
كالين پاول وزير امور خارجه ايالات متحده در يك كنفرانس عمومي در برابر اجلاس سازمان ملل متحد اعلام كرد كه هيئت بازرسان بين المللي در خلع سلاح كردن عراق ناكام بوده است. آمريكا و انگليس اعلام كردند كه قصد دارند طرح قطعنامه اي را به شوراي امنيت ارائه دهند، كه حمله نظامي به عراق به قصد خلع سلاح كردن اين كشور را مجاز بداند. برخي از اعضاي دائمي شوراي امنيت، مانند فرانسه، چين، روسيه و آلمان از پيش مخالفت خود را با چنين مصوبه اي اعلام كردند.

جرج بوش خطاب به ملت آمريكا اعلام داشت كه دولت ايالات متحده تصميم گرفته است كه براي "خلع سلاح عراق و آزادي مردم" اين كشور اقدام كند.

مارس 2003

از اوايل ماه مارس آشكار شد كه پنتاگون براي حمله به عراق آماده مي شود. مخالفت كشورهاي اروپايي و تظاهرات گسترده ضدجنگ در بسياري از كشورهاي جهان، نتوانست ايالات متحده را از تصميم به حمله به عراق منصرف كند.

 نيمه مارس
كليه بازرسان سلاح هاي كشتار جمعي، از عراق فراخوانده شدند.
17  مارس 2003
جرج بوش به صدام حسين 48  ساعت مهلت داد كه عراق را ترك كند يا آماده حمله نظامي باشد. صدام حسين در واكنش به اين پيام پاسخ داد كه هرگز عراق را ترك نخواهد كرد.

شامگاه 20 مارس
حمله موشكي به عراق شروع شد. بغداد در مه سياه و سنگيني از دود و خاكستر فرو رفت.

22 و 23 مارس

  يگان هاي زميني نيروهاي ائتلاف از جبهه جنوب (خاك كويت) به سرزمين عراق سرازير شدند.
مقاومت عراقي ها در بندر فاو و ام قصر از حد انتظار بالاتر بود.
براي تصرف شهرهاي بصره و ناصريه، در حومه اين دو شهر درگيري هاي شديد و خشونت باري روي داد.
ارتش ايالات متحده براي درهم شكستن مقاومت ارتش عراق، بغداد را زير بمباران شديد گرفت، اهداف اصلي مواضع استراتژيك و كاخ هاي صدام حسين بودند.

27  مارس
تفنگداران دريايي آمريكا جبهه اي در شمال عراق (كردستان) باز كردند و با همدستي كردها راه بغداد را در پيش گرفتند.
در جنوب نبردها همچنان ادامه داشت. روزهاي آخر مارس نيروهاي ائتلاف با دور زدن بصره به شهر ناصريه نزديك شدند و آن را محاصره كردند. نيروهاي خارجي در اين شهر با مقاومت زيادي روبرو مي شدند و به ناچار استراتژي خود را عوض كردند. 

حملات گسترده موشكي به بغداد چند روز ادامه داشت كه افراد غيرنظامي نيز در اين حملات كشته شدند. حتي بيمارستان ها از حمله در امان نماندند.

اول آوريل
نيروهاي ائتلاف جبهه تازه اي در غرب عراق باز كردند، و از بيابان اردن (وادي نجف) به طرف مركز كشور پيشروي كردند.

دوم و سوم آوريل
شهرهاي كربلا و نجف سقوط كردند. مردم در اين دو شهر مقدس از نيروهاي ائتلاف استقبال كردند.

 4 آوريل
فرودگاه بغداد سقوط كرد، يك ضربه سخت براي رژيم صدام حسين.

6 آوريل
بصره سقوط مي كند و تحت فرماندهي نيروهاي بريتانيا قرار مي گيرد.
واحدهاي ارتش عراق يكي پس از ديگري از هم مي پاشند. سربازان يا از ارتش مي گريزند و يا خود را تسليم مي كنند.

7 آوريل
نيروهاي آمريكايي وارد كاخ هاي صدام مي شوند.
بيشتر شهرهاي عراق بدون مقاومت قابل توجه سقوط مي كند.

9  آوريل
آخرين مقاومت ها در بغداد پايان مي گيرد و رژيم بعث سقوط مي كند.
در بيشتر شهرها شادي از سقوط رژيم با هرج و مرج و ناامني همراه مي گردد.

10  آوريل
نيروهاي ائتلاف با همكاري كردها بيشتر شهرهاي شمال عراق را تسخير مي كنند.
جشن و شادي از سقوط رژيم صدام حسين در سراسر عراق به ويژه در ميان شيعيان و كردها بالا گرفته است.
مقاومت تنها در چند شهر ادامه دارد: از جمله در فلوجه، كه گروه هاي پراكنده اي از فدائيان صدام حسين همچنان به مقاومت ادامه مي دهند.
در كركوك نيز مقاومت ارتشيان و فدائيان صدام حسين چند روز ادامه دارد.

14  آوريل
تكريت، زادگاه صدام حسين و دژ حزب بعث، سرانجام سقوط مي كند.

18 آوريل
نيروهاي ائتلاف فهرست 55 نفره اي از سران رژيم عراق منتشر مي كنند، و براي دستگيري آنها جايزه تعيين مي كنند.

25 آوريل
طارق عزيز، وزير خارجه عراق و از مهره هاي برجسته حكومت بعث، اولين فرد از سران اصلي رژيم سرنگون شده است كه دستگير مي شود.

ماه مه
شوراي امنيت سازمان ملل از نيروهاي اشغالگر مي خواهد كه به حق حاكميت مردم عراق احترام بگذارند و در اولين فرصت عراق را ترك كنند و اداره اين كشور را به مردم آن واگذارند.
طي يك قطعنامه در شوراي امنيت تحريم هاي اقتصادي عليه عراق پايان مي يابد.
با يك بيانيه از جانب فرماندهان آمريكايي عراق، حزب بعث و كليه ارگان هاي نظامي و انتظامي رژيم عراق منحل اعلام مي شوند.
بسياري از چهره هاي سياسي عراق به تدريج از تبعيد به عراق برگشتند. روحانيون و رجال وابسته به اپوزيسيون شيعه، كه بيشتر در ايران و لبنان و سوريه سكونت داشتند، براي مبارزه براي احياي حقوق شيعيان، راه عراق را در پيش گرفتند.
آيت الله سيد محمد باقر حكيم، رهبر "مجلس اعلاي انقلاب اسلامي در عراق" از راه جنوب ايران به عراق برگشت و با استقبال پرشور هوادارانش روبرو شد.

ژوئيه
فرمانده مدني آمريكا در عراق، تشكيل شوراي حكومتي را با 25 عضو اعلام كرد. تمام گروه هاي قومي و نيروهاي سياسي عمده عراق در اين شورا نمايندگي دارند. براي نخستين بار در تاريخ عراق، اكثريت اعضاي اين شورا شيعه هستند.

 26 ژوئيه
عدي و قصي، دو پسر صدام حسين، در موصل كشته مي شوند.

اوت 2003
عمليات خرابكاري در عراق بالا مي گيرد. بيشتر رسانه هاي عربي اين فعاليت ها را "مقاومت مردم عراق در برابر اشغال كشورشان" مي خوانند.
بمب گذاري در سفارت اردن 11 كشته به جا مي گذارد.
بمب گذاري در نمايندگي سازمان ملل متحد در بغداد، 22 كشته به جا مي گذارد. سرپرست هيئت امداد سازمان ملل براي كمك به مردم عراق در ميان قربانيان است. در پي اين انفجار سازمان ملل فعاليت خود در عراق را به شدت كاهش مي دهد.
انفجار بمب در مقابل خانه آيت الله سيد محمد سعيد حكيم، روحاني سرشناس در نجف، كه از آن جان سالم به در مي برد.
انفجار يك بمب عظيم در مدخل آرامگاه امام علي ( ع ) در شهر نجف، كه بر اثر آن نزديك 200  نفر از شيعيان، از جمله پيشواي آنها آيت الله سيد محمد باقر حكيم، رهبر "مجلس اعلاي انقلاب اسلامي در عراق" به شهادت مي رسند.

 تشييع جنازه آيت الله سيد محمد باقر حكيم رئيس فقيد مجلس اعلاي انقلاب اسلامي عراق

ماه سپتامبر
سوء قصد به جان خانم عقيله هاشمي عضو شيعي شوراي حكومتي عراق كه به قتل او منجر شد.

ماه اكتبر
تصويب قطعنامه شوراي امنيت درباره عراق كه واگذاري هرچه زودتر قدرت به مردم عراق را خواستار مي شود.

ماه نوامبر:
در اين ماه تعداد تلفات نيروهاي ائتلاف به بالاترين حد خود مي رسد: 105 نفر. اعلام مي شود كه نيروهاي ائتلاف در جريان جنگ براي اشغال عراق تلفات كمتري داده اند، تا دوران پس از پايان جنگ و كسب "پيروزي" در عراق.

15 نوامبر
شوراي حكومتي عراق برنامه اي براي تحويل گرفتن قدرت از نيروهاي ائتلاف به تصويب مي رساند. طبق اين برنامه تا پايان فوريه 2004 بايد يك قانون اساسي موقت براي اداره كشور در دوران انتقالي به تصويب برسد.

14 دسامبر 2003
صدام حسين، حاكم سرنگون شده عراق، دستگير مي شود. با انتشار خبر دستگيري صدام در سراسر عراق، به ويژه در شهرهاي شيعه نشين و منطقه كردستان، مردم به جشن و پايكوبي مي پردازند.
 

ژانويه 2004
كاخ سفيد زير فشارهاي گوناگون بين المللي و داخلي اعلام مي كند كه آماده است تا پايان ژوئن سال 2004 عراق را ترك كند و حاكميت را به يك دولت موقت انتقالي تحويل دهد.

اول فوريه
دستكم 200 نفر در انفجار همزمان دو بمب در مقر دو سازمان اصلي كردستان عراق كشته مي شوند.

دوم مارس
در روز عاشورا در شهرهاي كربلا و كاظمين چند بمب مهيب منفجر مي شود كه به مرگ و زخمي شدن صدها عزادار منجر مي گردد.

دوشنبه هشتم ماه مارس2004
قانون اساسي موقت عراق، پس از هفته ها بحث و جدل، سرانجام به تصويب مي رسد.