گزارش خبرگزاري مهر از اقدامات شوراي كاردينال ها پس از مرگ پاپ

چه كسي در فاصله بين مرگ پاپ و انتخاب پاپ جديد رهبري كليسا را برعهده داد؟

به گزارش خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" تمام كاردينال ها و اسقف هاي اعظم كه عهده دار دپارتمان ها در سازمانهاي اداري واتيكان از جمله وزارت امور خارجه، (كاردينال آنجلو سودانو) در زمان مرگ پاپ شغل هاي خود را از دست مي دهند. هيئت هاي عادي اين دفاتر با مرگ پاپ قطع نمي شود، اما موضوعات جدي و بحث برانگيز بايد تا زمان انتخاب پاپ جديد معوق گذاشته شود. اين دفاتر توسط وزرايي اداره مي شود كه در جايگاه هاي خود باقي مانده و كارخود را همچون روابط با ديگر كشور ها انجام مي دهند. اگر موضوعاتي پيش آمد كه نتوان آن را به تعويق انداخت، شوراي كاردينال هاي انتخاب پاپ تصميم در اين مورد را به رئيس همان بخش كه در زمان پاپ فقيد متصدي همان امور بود واگذار مي كنند. هر تصميمي كه اين چنين اتخاذ شود، تا زماني انتخاب پاپ جديد مشروط است.

پس از مرگ پاپ سه مقام اصلي در واتيكان شغل خود را ترك نمي كنند : جانشين قلمرو اسقف نشين رم ( كاردينال كاميلو رويني)، كشيش دادگاه ( اسقف اعظم جي. فرانسيس استافورد) و مقام عالي رتبه واتيكان. جانشين قلمرو اسقف نشين رم نيازهاي كشيش هاي قلمروي اسقف نشين رم را فراهم كرده و تمام قدرت هايي را كه در زمان پاپ در اختيار وي بود حفظ مي كند. كشيش دادگاه با مسائل مربوط به اعتراف در واتيكان سروكار دارد ؛ او به كار خود ادامه مي دهد چرا كه درهاي بخشش هيچگاه بسته نمي شود.

مقام عالي رتبه واتيكان ( كاردينال ادواردو مارتينز سومالو) مهم ترين مقام واتيكان در فاصله مرگ پاپ و انتخاب پاپ جديد به شمار مي رود. زماني كه پاپ زنده است، وي تنها مقامي است كه مي تواند در مواقع خاص ، زماني كه پاپ خارج از رم است به جاي وي عمل نمايد. در زمان مرگ پاپ، اين مقام مسئوليت و اداره اموال مقر پاپ را با كمك سه كاردينال برعهده دارد. در فاصله انتخاب پاپ جديد وي به شوراي كاردينال هاي انتخاب پاپ گزارش ارائه مي دهد و همچنين جلسه سري كاردينال ها را به رسميت مي شناسد.

اگرچه دولت كليسا تا زمان انتخاب پاپ جديد در دست شوراي كاردينال هاي انتخاب پاپ بوده، اما قدرت اين شورا محدود است. اين شورا نمي تواند قوانين انتخاب پاپ را تغيير دهد، كاردينال منصوب كند و يا تصميمي براي ارتباط با پاپ بعدي پيش از انتخاب بگيرد. كاردينال ها به صورت روزانه در كنگره عمومي به رياست رئيس شورا ديدار مي كنند تا جلسات سري آغاز شود. تمام كاردينال ها در كنگره عمومي حضور مي يابند، اگرچه حضور كساني كه بالاتر از 80 سال سن دارند اختياري تلقي مي شود. كميته اي كه به رهبري مقام عالي رتبه واتيكان و سه كاردينال برگزار مي شود با مسائل كوچك تر سرو كار دارد.

چه زماني جلسه سري برگزارمي شود؟

به گزارش "مهر" ، جلسه سري در شهر واتيكان 15 روز پس از مرگ پاپ آغاز مي شود، مگر اين كه شرايط خاصي به وجود آيد كه مانع  از تحقق اين امر شود. به دلايل جدي، كاردينال ها مي توانند آغاز جلسه سري را به تعويق بياندازند، اما اين جلسه بايد تا 20 روز پس از مرگ پاپ برگزار شود. تاريخ حقيقي اين جلسه توسط شوراي كاردينال هاي انتخاب پاپ مشخص مي شود. انتخاب اصلي در نمازخانه "سيس تين" صورت مي گيرد، اين مكان داراي 108 اتاق مجلل و 23 اتاق است كه ساكنان هميشگي آن در طي برگزاري جلسات سري آن را ترك مي كنند.

كاردينال هايي كه پاپ را انتخاب مي كنند چه كساني هستند؟

تمام كاردينال هايي كه كمتر از 80 سال سن دارند زمان مرگ پاپ حق رأي دادن براي انتخاب پاپ بعدي را دارند. اكنون 117 كاردينال انتخاب كننده پاپ وجود دارد، همه اين كاردينال ها به غير از سه نفر توسط ژان پل دوم انتخاب شده اند.

سن ميانگين كاردينال هاي راي دهند 71 سال است. در حدود 6/49 درصد اين كاردينال ها از اروپا، 1/17 درصد از ايتاليا، 2/22 درصد از ديگر كشور هاي اروپاي غربي و 3/10 درصد از كشور هاي اروپاي شرقي، 3/37 درصد از كشورهاي جهان سوم، 4/9 درصد از آسيا و آفريقا، 9/17 درصد از آمريكاي لاتين، 7/1 از اقيانوسيه هستند. ايالات متحده 4/9 درصد و كانادا 6/2 درصد از كاردينال هاي رأي دهنده را دارند. پاپ "سيكستوس پنجم" در سال 1586 تعداد كاردينال هاي رأي دهند را 70 نفر تعيين كرد. اما پاپ ژان بيست و سوم اين محدوديت را ناديده گرفت و آن را به 80 كاردينال رساند. در سال 1970 پل ششم شوراي كاردينال هاي انتخاب پاپ را با افزايش تعداد انتخاب كننده ها به 120، آن را تغيير داد.

در روز اول جلسه سري كاردينال ها چه اتفاقي روي مي دهد؟

در صبح روزي كه جلسه سري آغاز مي شود، كاردينال ها مراسم عشاي رباني را در كليساي باسيليكاي سنت پيتر بر گزار كرده و در عصر هنگام، در نمازخانه "پولس" در قصر پاپ گرد هم مي آيند و با تشريفات به سوي نمازخانه "سيس تين" رهسپار مي شوند. كاردينال ها سوگند ياد مي كند كه به قوانيني كه در قانون اساسي پاپي آمده احترام بگذارند، به ويژه مواردي كه نيازمند رازداري است.آنها همچنين سوگند ياد مي كنند از دخالت هر مقام غير ديني، گروه هاي مردمي و يا افراد در فرآيند انتخاب حمايت نكنند. در نهايت، انتخاب كنندگان سوگند ياد مي كنند كه هر كس انتخاب شد قوانين كليساهاي جهاني را رعايت كرده و معنويت، حقوق زماني و آزاري مقري پاپي را تصديق كرده و از آن دفاع نمايند. در بخش ديگري از مقرارات كليساهاي جهاني آمده است كه پاپ جديد متعهد به سوگند خوردن پيش از فرآيند انتخاب خود نيست. پس از سوگند خوردن كاردينال ها، هركسي كه با اعضاي جلسه سري  نبايد ارتباط داشته باشد با كلمات لاتين " همه بيرون" "Extra omnes."  به خارج از جلسه هدايت مي شوند.

پس از اين كه افراد غير عضو شورا جلسه را ترك كردند، يكي از روحانياني كه پيش از ديگران توسط شوراي انتخاب پاپ منصوب شده است درباره مسئوليت خطيري كه به عهده آنها گذاشته شده است صحبت مي كند و پس از آن بر نياز به عمل برحسب حسن نيت براي خير كليساهاي جهاني با عنوان " تنها خداوند را در مقابل چشم خود داشته باش" تأكيد مي كند. زماني كه او صحبت هاي خود را به پايان رساند، نمازخانه "سيس تين" را ترك مي كند تا تنها كاردينال هاي انتخاب كننده باقي بمانند. زماني كه در اختيار كاردينال ها گذاشته مي شود زمان عبادت و رأي دادن در سكوت است، نه سخنراني هاي انتخاباتي. مذاكرات و بحث ها خارج از اين نمازخانه اتفاق مي افتد، اگر آنها بخواهند كاردينال ها مي تواند فوراً فرآيند انتخابات را آغاز كنند و رأي خود را در بعد از ظهر همان روز اول اعلام كنند. اگر هيچ كس رأي هاي مورد نياز كه دو سوم از تمام رأي ها است را در رأي گيري بعد از ظهر روز اول بدست نياورد، كاردينال ها صبح روز بعد نيز دوباره گردهم جمع مي شوند.

جلسه سري چقدر طول مي كشد؟

جلسه سري تا انتخاب پاپ جديد به طول مي انجامد. آخرين جلسه محرمانه كه بيش از پنج روز ادامه داشت در سال 1831 بود كه 54 روز طول كشيد. در قرن 13، مقام پاپي به مدت يكسال و نيم پيش از انتخاب قديس پنجم ( Innocent IV) و سه سال و نيم پيش از انتصاب "گريگوري دهم" بلا تصدي باقي ماند. از آن زمان به بعد 29 جلسه محرمانه يك ماه يا بيش از يك ماه طول كشيده است. اغلب جنگ ها با درگيريهاي داخلي در رم باعث طولاني شدن فاصله انتخاب پاپ جديد شده است. گاهي كاردينال هايي كه از قدرت و پاداش هاي مالي در زمان انتخاب پاپ برخوردار بوده، باعث ايجاد اين تأخيرها بوده اند.

پس از روز اول چه اتفاقي رخ مي دهد؟

اگر هيچ كس رأي مورد نياز را كه دو سوم اكثريت رأي ها به شمار مي رود را بدست نياورد، كاردينال ها صبح روز بعد گرد هم جمع مي شوند، اگر براي بار دوم ناموفق بودند فوراً رأي گيري را آغار مي كنند. از آن زمان به بعد، دو رأي گيري در صبح و دو رأي گيري در بعد از ظهر انجام مي شود. هر صبح و بعد از ظهر شمارش آرا صورت گرفته و تجديد نظر كنندگان به صورت اتفاقي انتخاب مي شوند. پس از شمارش آرا و تجديد نظرها نتايج باقي مانده همان لحظه سوزانده مي شود. بنابراين تازماني كه برحسب رأي كاردينال ها هيچ كس رأي لازم را بدست نياورد دود سياهي از بخاري به بالا مي رود.

اگر پس ازسه روز كاردينال ها هيچ كس را انتخاب نكنند، جلسات رأي گيري يك روز براي دعا و بحث در ميان انتخاب كنندگان برگزار مي شود. در طي اين فاصله كوتاه ميان جلسات، موعظه كوتاه معنوي توسط كاردينال ارشد كليسا ارائه مي شود. سپس  رأي گيري به دنبال يك تعليق و وعظ توسط كاردينال ارشد صورت مي گيرد. اگر بازهم هيچ كدام از كانديداها دو سوم  آراء را بدست نياورد ، مقام عالي رتبه واتيكان ازانتخاب كنندگان پاپ دعوت مي كند عقيده خود را درباره اين فرآيندها اظهار كنند. در اين مرحله پاپ ژان پل دوم فرآيند انتخاب را به نحوي ناگهاني تغيير داده است و اجازه داده است كه بيش از نيمي از كاردينال هاي انتخاب كننده از كسب دو سوم اكثريت آرا چشم پوشي كنند. از اين روي، بيش از نيمي از كاردينال هاي انتخاب كننده مي توانند تصميم بگيرند پاپ را با رأي اكثرت مطلق انتخاب كنند. آنها همچنين مي توانند كاردينالي را انتخاب كننده كه بيشترين ميزان رأي را دارد. در اين مورد تنها خواسته اكثريت مطلق مورد نياز است. در نتيجه اگر اكثريت مطلق انتخاب كننده كاردينالي را در اولين دوره رأي گيري اولين روز جلسه سري ترجيح دهند، بايد درمدت 12 روز برجاي مانده نيز طي 30 رأي گيري همچنان از كانديد مذكور حمايت كنند تا با تغييرشرايط موجود به نتيجه مطلوب دست يابند.

در گذشته دو سوم اكثريت آراء نياز بود تا كاردينال ها پاپ جديد را معرفي كنند. اما اكنون اكثريت بايد متفق القول شوند. ژان پل دوم در قوانين جهاني كليساها توضيح نداده است كه چرا اين تغيير را اعمال كرده. شايد وي از جلسه سري طولاني مدت بيم داشت. وي با فراهم كردن محل سكونت راحت براي كاردينال ها، عوامل ناراحت كننده براي طولاني شدن جلسات سري را از بين برده است. اجازه دادن در مورد اين كه كاردينال ها پاپ را با رأي اكثريت مطلق انتخاب كنند احتمالات طولاني شدن جلسه را به مدت يك ماه از بين مي برد. از سوي ديگر، اجازه اين امر كه كاردينال ها پاپ را پس از 12 روز انتخاب كنند احتمال طولاني شدن جلسه را افزايش مي دهد.

چه كسي مي تواند انتخاب شود؟

هر مردي كه مي خواهد تعميد داده شود و كشيش و اسقف شود مي تواند به عنوان پاپ انتخاب شود. نيازي نيست فردي كه به سمت پاپ منصوب مي شود در جلسه سري حضور داشته باشد. آخرين فرد غير كاردينالي كه به عنوان پاپ انتخاب شد "اربن پنجم" (1378  تا  1389) بود. گريگوري شانزدهم" (1831  تا  1846)- آخرين كاردينالي كه به سمت پاپ منصوب شد - كشيش بود نه اسقف " ، و كاليتاس سوم آخرين پاپي بود كه كشيش نبود.

چه كسي شرايط انتخاب شدن را دارد؟

از لحاظ نظري پاپي انتخاب مي شود كه بين 62 تا 72 سال سن داشته باشد، به زبان انگليسي و ايتاليايي صحبت كند و ديدگاه  ژان پل دوم را درباره آزادي ، عدالت اجتماعي و صلح  انعكاس دهد. از عواملي كه براي انتخاب پاپ در نظر گرفته مي شود مي توان به موارد زير اشاره كرد:

سن : ميانگين سن پاپ هايي كه در قرن بيستم انتخاب شده اند 65 سال بوده است، "ژان بيست و سوم" مسن ترين پاپ قرن بيستم و "ژان پل دوم" در زماني كه به سمت رهبر كاتوليك هاي جهان منصوب شده 58 ساله بود. عده اي استدلال مي كنند كه كاردينال ها كاردينال مسني را انتخاب مي كنند چرا كه آنها ديگر خواستار اين امر نيستند كه پاپ بعدي مدت طولاني در سمت خود باقي بماند.

زبان: ژان پل دوم نشان داد كه چند زبانه بودن براي پاپ بسيار حائز اهميت است. زبان ايتاليايي بسيار اهميت دارد چرا كه اين زبان زبان مردم رم است كه پاپ در آنجا اقامت داد. همچنين زباني كه در سازمانهاي اداري واتيكان نيز مرسوم بوده زبان ايتاليايي است. دانستن زبان انگليسي از آن جهت اهميت دارد كه زبان اول و يا دوم پاپ بايد باشد. زبان اسپانيولي نيز به دليل اين كه بسياري از كاتوليك هاي جهان بدين زبان تكلم مي كنند حائز اهميت است. زبان براي كاردينال ها نيز حائز اهميت است چرا كه آنها نيز بدان وسيله با پاپ ارتباط برقرار مي كنند.

نظريه ها: ژان پل دوم همه كاردينال هاي كنوني زير 80 سال را به غير از سه نفر از آنها را منصوب كرده است. ژان پل دوم در منصوب كردن كاردينال ها كساني را در نظر گرفته است كه با وي در موارد مهمي كه پيش روي كليسا است اشتراك نظر دارند. اين امر به طور قطع مشخص است كه در جلسه سري كه پس از مرگ ژان پل دوم برگزار مي شود كسي كه ميراث وي را نپذيرد به عنوان پاپ منصوب نمي شود.

تمركز كمتر: زماني كه كاردينال ها در جلسه سري جمع مي شوند، به تعريف از ژان پل مي پردازند، اما ممكن است در مقابل سازمانها اداري واتيكان كه قدرتشان در طول دوره وي افزايش يافته است عكس المعل هايي وجود داشته باشد. حتي محافظه كارترين كاردينال نيز مي خواهد قلمروي اسقف نشين خود را به بهترين شكلي كه مي خواهد بدون دخالت رم هدايت كنند. در نتيجه، كاردينال ها ممكن است به دنبال فردي باشند كه از تصميم گيري در كليسا تمركز زدايي كند و قدرت بيشتري به اسقف ها بدهد.

كاردينال سازمان هاي اداري واتيكان نبودن : 75 درصد از كاردينال ها وابسته به قلمرو اسقف نشيني هستند كه كليساهاي محلي را اداره مي كنند. آنها به دنبال كسي هستند كه بداند كسي كه به عنوان اسقف در يك كليساي محلي خدمت مي كند چه شرايطي را دارد و اين امر به خدمت در دفاتر واتيكان شباهت ندارد. بسياري از كاردينال ها پيش از آن كه به رم بيايند در قلمرو اسقف نشين خدمت كرده اند و عده اي از مقامات رسمي واتيكان كه سازمان هاي اداري وايتكان را ترك كرده اند اسقف اعظم كليساهاي محلي شده اند. چنين كاردينال هايي كه از اين دو تجربه برخوردار هستند ارجحيت دارند. در ميان پاپ هايي كه در قرن بيستم انتخاب شدند تنها "پيوس دوازدهم" تجربه خدمت در قلمرو اسقف نشين را نداشت و تنها سه پاپ ( پيوس دهم، ژان پل اول و ژان پل دوم) هرگز در واتيكان كار نكرده بودند. پنج پاپ ديگر در سازمان هاي اداري واتيكان خدمت مي كردند ، اما زماني كه به عنوان پاپ انتخاب شدند رهبران ناحيه كليسايى زير نفوذ اسقف اعظم بودند.