سینمای ایران فاقد نشانه‌گذاری‌های دینی و مذهبی است

درابتدای این نشست دکتر هممایون با بیان اینکه با نقد محتوایی در حوزه سینما اشکالی به وجود آمد که آن تمرکز بر نقدهای تکنیکی و توجه نکردن به نقد محتوای ادبی بوده است، گفت: ماجرای نقد فیلم زمانی در ایران بارز شد که مساله تقابل هالیوود با انقلاب اسلامی و ایران اسلامی شکل گرفت. ایراد این بود که این نقد محتوایی به عرصه‌های آکادمیک وارد نشده بود و به نوعی ژورنالیستی تلقی می‌شد که قابل ارجاع یا استناد نبود.

دکتر همایون کار نویسنده اثر را از آن جهت ارزشمند دانست که با سابقه تاریخی جدی به این عرصه ورود پیدا کرده است و گفت: جای این کتاب در میان آثار پژوهشی این حوزه خالی بود. ما به شدت به این نوع ادبیات و تولید آن نیازمندیم.

 

وی افزود: از اوایل قرن بیستم که سینما و صنعت هالیوود شکل گرفت، پیوندی ناگسستنی با سیاست آمریکا برقرار کرد و در این راستا به ترویج زندگی به سبک آمریکایی در سراسر جهان پرداخت. هالیوود از ابتدا با مسأله‌ای به نام «دین» مواجه بود که به طور خاص با اسلام به ویژه با ایران پیوند داشت. این مسأله با ساخت آثاری درباره خلقت انسان آغاز شد و تا «الرسالة» که بستری برای مذاکرات کمپ دیوید را فراهم می‌کرد، ادامه داشت و پس از پیروزی انقلاب اسلامی نگاه خود را بر ایران اسلامی متمرکز کرد.

وی با بیان اینکه هالیوود به ترویج سیاست‌های آمریکا می‌پردازد، پرسید: آیا ما در کشورمان نهادی داریم که کاملا در خدمت سیاست‌های کشور باشد و به شکل خودجوش در این راستا فعالیت کند؟ ما در دوران تمدن‌سازی قرارداریم، دورانی که رسانه یکی از ابزارهای اصلی به‌شمار می‌آید، باید ازاین ابزار به درستی استفاده کنیم.

دکتر همایون، دستیابی به نوعی نظرگاه آینده‌نگری را از دستاوردهای بررسی آثار غرب به ویژه هالیوود دانست و عنوان کرد: از این طریق می‌توانیم تحرکات دشمن را رصد کنیم، این پیش‌بینی‌ها بر پرده سینمای هالیوود قابل درک است. از این رو امیدوارم از این دست آثار بیشتر داشته باشیم تا نقد محتوایی، ادبیات مستحکم‌تری بیابد.

ناصر هاشم زاده: این کتاب با بررسی چند فیلم مشخص به طور صریح به سراغ مبارزه رفته است

در ادامه، ناصر هاشم زاده، کارشناس سینما و فیلمنامه‌نویس با تاکید بر اینکه این کتاب با صراحت به سراغ مسأله اصلی خود رفته است، گفت: عنوان اثر بیانگر محتوای آن است. در عرصه سینما چند فیلم مشهور علیه اسلام و ایران بارها و بارها نقد شده‌اند که نویسنده این کتاب این سخنان را مستند کرده است. این موضوع موجب می‌شود به دشمن‌شناسی وسیعی دست یابیم، دشمنی که هم با اسلام و هم با ایران اسلامی سر عناد دارد.

وی تاکید کرد: این دشمن‌شناسی نباید آنقدر ما را مشغول کند که دوستان را هم نشناسیم! همچنان که گاهی فراموش می کنیم بسیاری از نمادها و نشانه‌گذاری‌ها به ویژه در سینمای سراسر جهان مشترک است.

 

هاشم‌زاده با اشاره به اینکه قرآن نیز ابتدا متقین را به ما معرفی می‌کند، سپس اهل کفر را، یادآورمی شود، افزود: شناخت دوستان نکته‌ای است که در آیینه تفکر دینی به آن تأکید شده است. متاسفانه با وجود آنکه حرف‌های بسیاری برای گفتن داریم، هنوز فاقد نشانه‌گذاری‌های دینی و مذهبی در سینمای خودمان هستیم.

به گفته وی، این کتاب با نقد و بررسی چند فیلم و سریال مشخص به طور صریح به سراغ مبارزه رفته است. در حالی که هالیوود در این نزاع کارهای اساسی‌تری می‌کند. فیلم 300 نزاعی آشکار است در حالیکه نزاع اصلی سینمای
غرب علیه دین آنجایی آغاز می‌شود که اخلاق را نشانه گرفته است؛ آن چیزی که انبیای الهی می‌خواستند آن را به تمامیت برسانند و شیطان نمی‌خواست انجام شود.

وی در ادامه با تأکید بر اینکه آمار مطالعه خجالت‌آور است، به پایین بودن شمارگان کتاب‌ها در مقایسه با جمعیت کشور پرداخت و گفت: متاسفانه آثاری که ما آنها را معناگرا می‌دانیم نیز تولید سینمای هالیوودند! من مشکل این حوزه را بسیار اساسی‌تر از آنچه به نظر می‌رسد، می‌بینم. درد من این است که سینمای ما بعد از سی و چند سال از پیروزی انقلاب اسلامی، هنوز حرف ما را نمی‌زند. متأسفانه ما در زمین دیگران و با قواعد آنها درحال بازی کردنیم. سطح مطالعات و معلومات در کشور ما نشان می‌دهد که آنهاا در حوزه فرهنگ به موفقیت رسیده‌اند. لازم است با خودمان صریح باشیم و تلاش کنیم.

 

دکتر عبدالله بیچرانلو: در این دهه آثار متعددی از سوی سینمای هالیوود درباره ایران و اسلام ساخته می شود

در ادامه نشست دکتر عبدالله بیچرانلو، نویسنده اثر با تشکر از منتقدان گفت: این کتاب بیانگر همه تلاش افرادی که در این حوزه کار می‌کنند، نیست. من در این کتاب به تفصیل به نشانه‌شناسی و نشانه‌گذاری در این حوزه پرداخته‌ام و در کتاب حاضر بر این موضوع تمرکز داشتم که سینماگران هالیوودی همواره «دیگری»ای را با نگاهی نژادپرستانه علم کرده و به مبارزه با آن پرداخته‌اند.

وی با اشاره به اینکه در کتابش به بررسی پیشینه تاریخی ساخته‌های عنادورزانه هالیوودی پرداخته است، اظهار کرد: پیش‌بینی می‌کنم در این دهه آثار متعددی از سوی سینمای هالیوود درباره ایران و اسلام ساخته شود.

نویسنده کتاب «بازنمایی ایران و اسلام در هالیوود» یادآور شد: این کتاب می‌خواهد بگوید که سینمای هالیوود، سینمایی تجاری است. همچنین باید بدانیم که «بازنمایی» ذات رسانه به شمار می‌آید از این رو وظیفه داریم با استفاده از این ویژگی به آگاهی‌بخشی بپردازیم. حاصل این پژوهش آن است که بیان می‌کند چگونه باید فرهنگمان را از طریق رسانه‌هایی که در اختیارداریم در جهان معرفی کنیم.