انسانیت در مزرعه حیوانیت شکوفا می شود/ تبیین مراحل حیات بشر

وی افزود: علاوه بر تأکیدی که در روایات شده است، از لحاظ روان شناسی نیز ثابت شده که تا خواسته های اولیه که همان غرایز است، برآورده نشود، نوبت به خواسته های انسانی نمی رسد. همانطور که در روایات آمده که اگر نان نباشد ما نه نماز می خوانیم و نه می توانیم روزه بگیریم و یا حدیث « مَنْ تزّوجَ احرزَ نِصفَ دینهِ..» گویای این است که آن غرائز که از آن به «انگیزشها» تعبیر می شود تا برآورده نشود، نوبت به مراحل بعدی حیات نمی رسد.

 

نویسنده کتاب « نگاهی قرآنی به فشار روانی » تأکید کرد: از لحاظ علمی هم ثابت شده که اگر غرائز درونی انسان مثل گرسنگی، تشنگی، خواب و غریزه جنسی برآورده نشود آنها خود به خود واکنش نشان می دهند و تعادل حیاتی انسان به هم می ریزد. در مرحله حیات حیوانی انسان با حیوانات شریک است و این برای انسان نه افتخار و نه نقص است و در فلسفه انسان را «حیوان ناطق» تعریف می کنند و مرحوم ملاصدا تعبیر زیبایی دارد و می گوید انسان وقتی از مادر متولد می شود حیوان بالفعل و انسان بالقوه است.

 

راه دستیابی به حیات معنوی پیروی از پیامبران است/ امکان شکوفایی انسانیت در مزرعه حیوانیت

 

وی افزود: مرحله بعدی مرحله حیات انسانی است. در بینش قرآنی بر ورود انسان به این مرحله تأکید شده است. پس از پاسخ به خواسته ها و غرائز نوبت به مرحله بالاتر می رسد که از آن به «انگیزشهای انسانی» تعبیر شده مثل احساس امنیت، خودشکوفایی، آزادی، حقیقت جویی، زیبایی جویی ... که همه آنها از مشخصه های انسانیت انسان است.

 

حجت الاسلام حسینی کوهساری یادآور شد: در قرآن در سوره انفال آیه 24 خداوند می فرماید: یا أَیُّهَا الَّذینَ آمَنُوا اسْتَجیبُوا لِلَّهِ وَ لِلرَّسُولِ إِذا دَعاکُمْ لِما یُحْییکُمْ... ای کسانی که ایمان آورده اید! دعوت خدا و پیامبر را اجابت کنید هنگامی که شما را به سوی چیزی می خواند که شما را حیات می بخشد!... خب این حیات چیست؟ بدون شک این حیات و زندگانی، حیات نباتی و حیوانی نیست چراکه انسان این دو را دارد پس برای اینکه انسان به مرحله بالاتر بیاید باید به سخنان پیامبر گوش دهد که به «حیات معنوی» و یا به قول علامه جعفری به «حیات معقول» برسد.

 

وی افزود: مسئله ای که در اینجا مطرح می شود و مرحوم ملاصدرا بدان اشاره کرده است؛ مشکلی است که انسان دارد، اینکه انسانیت انسان باید در مزرعه حیوانیت شکوفا شود . یعنی اگر آن غرایز برآورده نشود رهزن است، لذا فرمودند: هرکس ازدواج کند نصف دینش حفظ می شود، چون این غرائز بزرگترین نقص را دارد و آن رهزنی است و بر آرامش غرائز تأکید شده تا در دنیا که مزرعه آخرت است بتوانی به انسانیت دست یابی.

 

عضو هیئت علمی پردیس دانشگاه تهران تأکید کرد: پیامبران آمدند تا به بشر راه حیات معقول را نشان دهند. در سوره انفال آیه 42  خداوند می فرماید: « لیهلک من هلک عن بیّنه و یحیی من حىّ عن بیّنه و انّ الله لسمیع علیم» یعنی اگر کسی می خواهد به حیات انسانی برسد بر اساس دلیل و برهان باشد و اگر هم می خواهد سقوط کند، خودش سقوط می کند چراکه «إِنَّا هَدَیْناهُ السَّبِیلَ إِمَّا شاکِراً وَ إِمَّا کَفُوراً ».

 

وی تصریح کرد: باید این حیات انسانی را خود بشر بخواهد، درست است که آموزش، تربیت، محیط، خانواده و ... مؤثر است اما در بینش قرآنی راه سقوط برای انسان در هر شرایطی باز است( مثل پسر و زن حضرت نوح(ع) و زن حضرت لوط(ع)) و راه نجات نیز برای انسان در هر شرایطی باز است( مثل آسیه زن فرعون) چون انسان موجوی مختار است.

 

گسترش عرفانهای کاذب در غرب ناشی از خلأ معنویت است

 

حجت الاسلام حسینی کوهساری با اشاره به بحران نهیلیسم یا پوچگرایی در جوامع غربی، فقدان حیات معنوی را موجب ایجاد این بحران دانست و گفت: این پوچگرایی شامل جامعه فقیر است یا برخوردار؟ البته که این پوچگرایی در جوامع برخوردار است چون جامعه فقیر گرفتار نان و آبش است و هنوز نیازهای اولیه اش برآورده نشده تا در پی این باشد که هدف حیات و مبدأ چیست. گسترش عرفانهای کاذب در غرب ناشی از همین خلأ معنویت و گسترش پوچگرایی است.

 

وی افزود: در قرآن تأکید شده است که اگر انسان بخواهد به آرامش برسد باید به خودش بپردازد، انسان یک موجود خدایی است؛ اولین صفتی که خداوند خود را توصیف می فرماید «رحمانیت و رحیمیت» ( بسم ا... الرحمن الرحیم) است. انسان اگر به اینجا نرسد وجدانش آرامش ندارد. یکی از چیزهایی که روان شناسان مطرح می کنند این است که انسان دوست دارد که دوست داشته شود و هم  دوست داشته باشد.

 

وی تأکید کرد: قرآن بر بازگشت انسان به خویش تأکید می کند. خود واقعی انسان چیست؟ « و نفخت فیه من روحی» روح الهی در انسان دمیده شده و اگر انسان به خود واقعی اش نرسد «از خود بیگانه» می شود. یکی از مشکلاتی که جامعه برخوردار با آن مواجه است؛ اینکه همه چیز دارند، اما گویی هیچ ندارند و این بحثی است که مولانا در «مثنوی نی ‌نامه» به آن می پردازد.

 

در بینش قرآن، زندگی آنگاه سخت می شود که انسان از خودبیگانه شود

نویسنده کتاب «حمدنامه» تصریح کرد: خداوند در آیه 124 سوره طه هشدار می دهد که گر انسان به خود نپردازد که همان روح الهی است، چه اتفاقی می افتد، آنجا که می فرماید: «وَمَنْ أَعْرَضَ عَن ذِکْرِی فَإِنَّ لَهُ مَعِیشَةً ضَنکًا وَنَحْشُرُهُ یَوْمَ الْقِیَامَةِ أَعْمَى»  یعنی « و هر کس که از یاد من اعراض کند، زندگیش تنگ شود و در روز قیامت نابینا محشورش سازیم». وقتی زندگی سخت می شود یعنی اینکه همه چیز دارد اما گویی چیزی ندارد فرض کنید فردی همه چیز داشته باشد اما امنیت، آزادی و... نداشته باشد، چه اتفاقی می افتد؟

 

عضو هیأت علمی پردیس دانشگاه تهران افزود: در آیه 67 سوره توبه درباره منافقان مى‏خوانیم: «نسوا اللّه فنسیهم»  اگر انسان خدا را فراموش کند خودش دچار فراموشی می شود و یا در آیه 19 سوره حشر خداوند می فرماید: « ... نسوالله فانساهم انفسهم ...» خدا آنها را دچار خودفراموشی کرده است و خودفراموشی این است که انسان هویت انسانی اش را از دست می دهد.

وی با اشاره به آیه « ولاتحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون» گفت: یکی از اصلی ترین خواسته ای که هر انسانی دارد- حتی در بین مادیون- «جاودانگی» است و این خواسته ریشه در جان انسان دارد و شهید به این جاودانگی در همین نشئه حیات معنوی دست می یابد.

 

حجت الاسلام حسینی کوهساری تأکید کرد: انسان مراحلی دارد که از عقل هیولانی شروع و به نفس قدسی می رسد. در مرحله نفس قدسی روح انسان در همین نشئه می تواند جاودانگی و حیات برزخی را دریابند. شهید به همین حیات واقعی دست می یابد. حیات واقعی در ظاهر نیست و یک امر باطنی است و قرآن به کسانی که ظاهرگرا هستند می فرماید: «ولاتحسبن الذین قتلوا فی سبیل الله امواتا بل احیاء عند ربهم یرزقون» اینکه عند ربهم یرزقون چیست؟ به نظرم حضرت زهرا(س)، حضرت مریم(س) و... می تواند این آیه را دریابند چون در همین نشئه، مائده الهی را به دست آوردند و شخصیتهای برجسته الهی دیگری نیز در همین نشئه از آن طرف این عالم استفاده کردند.