حضرت محمد(ص) مصداق اصلی انسان کامل

در نگاه عرفان، انسان کامل نگین انگشتر هستی است و نقش او در عالم خلقت مانند نگین در حلقه انگشتر است، همان طور که ارزش انگشتر به نگین آن است و گنجینه های شاهان با نگین انگشتر مهر و مم و حفظ می گردد و نامه هاش شاهانه در صورتی اعتبار دارد که با نگین انگشتر او مهر گردیده باشد، انسان کامل در مملکت الهی و نظام هستی چنین نقشی دارد، یعنی هم زیبایی عالم با وجود او تأمین شده و هم ارزش و اعتبار نظام آفرینش در پرتوی وجود او حاصل گردیده و هم عالم خلقت در سایه وجود او حفظ گردیده و باقی و برقرار است.

لز سوی دیگر عارفان معتقدند که مصداق کامل بلکه مصداق اصلی انسان کامل تنها وجود ختمی مرتبت محمد بن عبدالله(ص) است و سایر انبیاء و اولیاء از باب الحاق کامل به اکمل به آن حضرت ملحق هستند و به تبع او انسان کامل اند.

در حکمت حضرت امام خمینی(ره) درباره انسان کامل از جنبه های مختلف بحث شده، ولی آنچه در اینجا باید اشاره شود این است که از نظرگاه امام (ره) نیز مصداق بارز انسان کامل، وجود مقدس پیامبر ختمی مرتبت است؛ پیغمبر اسلام که اولین فرد انسانهاست و بزرگ ترین انسان کامل است.(صحیفه امام، ج 16، ص 234)

در جای دیگر با اشاره به ساختار وجودی عالم می گوید: رسول خدا(ص) انسان کاملی است که در رأس مخروطه این عالم واقع است. ذات مقدس حق .. مستجمع همه کمال به طور غیر متناهی است، در رسول اکرم متجلی است به تمام اسما و صفات... خدای تبارک و تعالی موجود کاملی که از او کامل تر نیست و نمی شود باشد، مأمور کرد که تکمیل کند موجودات را.(همان، ج 12، ص 421)

در حکمت سنائی تعبیر انسان کامل نیامده، ولی در تبیین ساحات وجودی ختمی مرتبت و نقش او در دایره هستی به نکته هایی اشاره شده که در سخنان عارفان بعد از او، همان حقایق تحت عنوان اوصاف و کمالات انسان کامل مطرح گردیده است.

سنائی از وجود ختمی مرتبت به برگزیده هستی یاد نموده و تصریح کرده که به دلیل آنکه کره زمین قرارگاه خلیفه خداوند است و انسان کامل در آن مستقر است، سایر کرات منظومه شمسی به خصوص خورشید و ماه پیوسته بر گرد زمین طواف می کنند، چون انسان کامل ساکن بر روی زمین جلوه جمال حق و خال کمال نظام هستی است.

از مجموع سخنان حضرت امام (ره) و سنائی به دست می آید که این دو همانند سایر بزرگان حکمت و عرفان بر این نکته اتفاق نظر دارند که عالم مثل حلقه انگشتر و نگین آن، انسان کامل است و مصداق اصلی انسان کامل، وجود نازنین ختمی مرتبت است.