دكتر سيد مصطفي محقق داماد، رئيس گروه مطالعات اسلامي فرهنگستان علوم، در گفت وگو با خبرنگار گروه دين و انديشه "مهر" درباره جايگاه و اهميت دو فيلسوف مشهور استرآباد، ميرداماد و ميرفندرسكي و مباني فكري اين دو گفت : آنچه را كه ملاصدرا با عنوان حكمت متعاليه مطرح كرده مباني و بسترهاي علمي و فلسفي آن در انديشه هاي ميرداماد و ميرفندرسكي مطرح و قابل مشاهده است.
وي در ادامه اظهار داشت : در واقع انديشه هاي ميرداماد شامل دو دسته است. برخي انديشه هايي است كه شايد در ميان ديگر فلاسفه هم وجود داشته باشد، اما وي درباب مباحث مقولات يا جبر و اختيار، و حدوث دهري داراي نظراتي است كه از ابداعات و نوآوري هاي او به شمار مي رود. معتقدم كه حكمت صدرايي به نوعي از حكمت يماني استفاده كرده و اساسا زاييده اين حكمت است، يعني راهي را كه ميرداماد مدعي بود به انجام رسانيده است، صدرالمتالهين ادامه داد و در واقع توانست هم آوايي بين تعقل و شريعت را به اثبات رساند. ما در حكمت صدرايي در كنار تعقل و اشراق و آموزه هاي ديني از انديشه هاي عرفا نيز استفاده مي كنيم و اين موضوع در انديشه هاي ميرداماد كمتر به چشم مي خورد. چون در آثار ميرداماد از انديشه هاي ابن عربي چيزي به چشم نمي خورد، درحالي كه صدرا از عرفان نظري هم به خوبي استفاده كرده است.
دكتر محقق داماد دو فيلسوف استرآباد ( ميرداماد و ميرفندرسكي) را شيعه اي دانست كه از تفكرات و ذخاير معنوي اهل بيت (ع) اقتباس كرده اند .
وي افزود : اين دو از منابع يوناني و فلسفه ارسطويي اقتباس هايي داشتند اما از نظر روش مانند حكماي گذشته نيستند. مباحث و روش هايي را كه مطرح كرده اند مانند روش هايي كه در كتاب جذوات و قبسات مطرح شده روشي است كه به نظر مي رسد روشي ابداعي و ابتكاري است.
دكتر محقق داماد احياي حكمت شيعي را به خواجه نصيرالدين طوسي، ميرداماد و ميرفندرسكي نسبت داده و گفت : اين بزرگواران كساني بودند كه قصد داشتند بگويند معارف اهل بيت (ع) در عين حال كه بر معارف قلبي، كشفي و باطني قرار دارد بر مباحث عقلاني نيز استوار است. به همين دليل اين نوع نگاه را در دل آثارشان تجلي داده اند .
وي افزود : البته ميرفندرسكي بعد تصوف و آنچه را كه بر مباحث باطني روايات است مورد توجه قرار داده و ميرداماد تفكراتش را برپايه عقلاني و ايماني مطرح مي سازد.
دكتر محقق داماد درباره نگاه ميرداماد به جمع فقه و فلسفه گفت : فقه و فلسفه در انديشه ميرداماد بسيار نزديك به يكديگر است. وقتي كه شيخ بهايي و ديگر علماي جبل عامل به اصفهان مي آيند مباحث فقهي نيز در مكتب اصفهان و انديشه هاي ميرداماد به اوج خود مي رسد. ميرداماد كسي است كه هم كتاب قبسات را تاليف كرده و هم رساله في الرضا را نوشته است.
عضو فرهنگستان علوم در پايان اظهار داشت : اميدوارم كه همايش "بزرگداشت دو فيلسوف استرآباد، ميرفندرسكي و ميرداماد" كه در هفته اول ارديبهشت در استان گلستان برگزار مي شود بتواند بر فرهنگ غني جامعه اسلامي و فلسفي ما بيافزايد.
نظر شما