نگاه تجاری در تئاتر کودک پسندیده نیست

به گزارش خبرنگار مهر، دومین نشست تخصصی نوزدهمین جشنواره تئاتر کودک و نوجوان به موضوع "آسیب‌شناسی کارگردانی و بازیگری تئاتر کودک و نوجوان" اختصاص داشت.

قطب الدین صادقی هنرمند و پژوهشگر تئاتر با بیان اینکه مشکلات تئاتر کودک ناشی از چهار گرایش نسنجیده است، گفت: وجود گرایش های تجاری، ایدئولوژی زدگی، حضور افراد بی تجربه و اجرای نمایش توسط افرادی که بدون در نظر گرفتن شرایط جامعه و تنها بر اساس مطالعاتشان نمایش کودک اجرا می کنند از بزرگترین آسیبهای تئاتر کودک در ایران است.

عده ای تنها به دنبال سودجویی هستند و کمترین توجه را به متن و شیوه اجرای کار دارند

وی گفت: عده ای با برخی اجراهای بی‌محتوا و همراه با شتاب‌زدگی غیرمسئولانه تنها به دنبال سودجویی از این مقوله هستند در حالی که کمترین توجه را به متن و شیوه اجرای کار دارند.

این پیشکسوت تئاتر گفت: برخی نمایش‌ها کودک را ابزاری برای نمایش برخی افکارها می‌دانند که متعلق به کودک نیست.

صادقی به یکی از آفت‌های پست مدرنیسم اشاره کرد و گفت: برخی افراد می‌خواهند یک نظریه را که در دانشگاه مطالعه کردند در جامعه‌ای که مناسبت ندارد و برخاسته از فرهنگ آن نیست، عملی کنند در حالی که پست مدرنیته متعلق به جامعه صنعتی و پیشرفته است و ربطی به جامعه ما ندارد.

وی این نگرش‌ها را نوعی کج فکری دانست که متأسفانه آثار آن به تئاتر کودک و نوجوان نیز رسیده است.

تئاتر خلاقیتی مبتنی بر پیشرفته‌ترین روش‌های آموزشی محسوب می‌شود

به اعتقاد این پیشکسوت عرصه تئاتر نگاه تجاری، ایدئولوژی زدگی و پایبندی به اصول پست مدرنیسم روش‌های معیوب و غلطی هستند که پرورش تحلیل، پذیرفتن مسئولیت و کار جمعی در آنها مشاهده نمی‌شود، در حالیکه تئاتر خلاقیتی مبتنی بر پیشرفته‌ترین روش‌های آموزشی محسوب می‌شود.

صادقی در ادامه به نبود مهندسی فرهنگی تئاتر کودک اشاره کرد و گفت: متأسفانه در جامعه تشکیلاتی که این نوع خلاقیت و کار فرهنگی را مدیریت کند وجود ندارد.

جریانهای پژوهشی نیرومند در تئاتر کودک وجود ندارد

صادقی در ادامه افزود: جریان‌های پژوهشی نیرومند در عرصه تئاتر کودک و نوجوان که از این عرصه حمایت کنند، اصول را استخراج کند و نگاه نقدآمیز و کارساز داشته باشد وجود ندارد در حالیکه این جریان بر انگیزه فعالان این عرصه‌ تأثیرگذار خواهد بود.

وی ادامه داد: یکی دیگر از موضوعاتی که به تئاتر کودک لطمه می‌زند، کمبود نویسنده متخصص است به طوریکه در زمینه کودکان نویسنده چندانی وجود ندارد که عمرش را برای ارائه مجموعه نمایش‌هایی گذاشته باشد تا این نمایش‌ها دستمایه ای برای بازیگران و کارگردانان شود و آنها کارشان را بر مبنای آن درست انجام بدهند.

تولید تئاتر باید توقیت و گسترش یابد

به اعتقاد این استاد دانشگاه در پرتوی کثرت تولید می‌توان کار مفید و بازیگر متخصص ارائه داد در غیر این صورت تلاش‌های پراکنده مانند ارائه کار سطحی و در حد سرگرمی در مهد کودک‌ها و خالی از هر گونه آموزش و پژوهش خواهد بود.

صادقی در ادامه سخنانش به نبود چند نکته پایه‌ای که در بسیاری از نمایش‌هایی که در دو روز گذشته دیده بود اشاره کرد در این باره توضیح داد: اولین نکته مخاطب‌شناسی است که متأسفانه نمایش‌های نه مخاطب را می‌شناسد و نه ارتباط برقرار کردن با او را ضروری می‌داند.

تئاتر کودک و نوجوان مثل بزرگسالان منطق گرا نیست

وی با بیان اینکه تئاتر کودک و نوجوان مثل بزرگسالان منطق گرا نیست، گفت: تئاتر کودک مرزی را نمی‌بیند، ارتباط دائمی می‌خواهد یعنی پیرو شور و احساس و تخیل جوانه‌اش است.

وی گفت: موضوع دیگر شرکت دادن کودک و نوجوان در تئاتر است باید آنها را وادار کرد بخشی از نمایش را بر عهده بگیرند در حالی که در نمایش‌های روزهای گذشته نه ارتباط دیدم و نه بازیگران با مشارکت بازی می‌کردند در حالی که بچه‌ها مشغول صحبت با هم بودند.

صادقی در ادامه تقویت شعور، عقل و عقلانیت، ابتکار عمل، گسترش تخیل و راهنمایی تربیتی را چهار ویژگی تئاتر کودک و نوجوان بیان کرد و گفت: اگر این چهار عنصر نباشد فرقی بین تئاتر کودک و بزرگسالان وجود نخواهد داشت.

طنز در تئاتر کودک و نوجوان مغفول مانده است

وی از نبود طنز در تئاتر نوجوانان به عنوان نشانه بلوغ فکری و فاصله گرفتن با واقعیت نیز سخن گفت و عنوان کرد: یکی دیگر از مواردی که در تئاتر کودک و نوجوان مورد غفلت واقع شده این است که کودکان و نوجوانان سکون را دوست ندارند آنها می‌خواهند نمایش‌ها همرا با ریتم‌ باشد در حالی که اکثر نمایش‌ها ایستا و فاقد تحرک و ضعیف هستند.

وی با بیان اینکه حکم کلی برای همه آثار صادر نمی‌کنم و نمی‌گویم همه کارها ناموفق است، گفت: در مجموع معتقدم در حال حاضر این روش‌ها به روز هستند و جواب خواهد داد.

برخی افراد کارهایشان در حد موعظه و نصیحت است

صادقی ادامه داد: برخی افراد نمایش کودک را ابزاری برای نشر یکسری افکاری می دانند که متعلق به بچه ها نیست و اغلب کارهایشان در حد موعظه و نصیحت است.

وی تاکید کرد: از سوی دیگر برخی افراد تازه کار، تئاتر کودک را مقدمه ای برای ورود به تئاتر بزرگسال می دانند در حالیه تئاتر کودک بسیار سخت تر از بزرگسال است.

این کارگردان با سابقه تئاتر ایران اضافه کرد: علاوه بر این مشکلات، عده ای که چند جزوه خوانده اند و می خواهند خوانده هایشان را پیاده کنند، بدون در نظر گرفتن مخاطب و نیازهای او دست به اجرای تئاتر می زنند در حالیکه تئاتر کودک خلاقیتی مبتنی بر پیشرفته ترین روش های آموزشی است که درس پرورش تخیل، کار و خلاقیت جمعی و مسئولیت می دهد.

کمبود امکانات سخت افزاری از مشکلات تئاتر کودک و نوجوان است

وی در ادامه از کمبود امکانات سخت افزاری به عنوان دیگر مشکلات تئاتر کودک و نوجوان نام برد و گفت: تا زمانیکه از شرایط و امکانات لازم برخوردار نیستیم، نمی توان انتظار نمایش های با کیفیت داشت.

برنامه تدوین شده‌ای برای تئاتر کودک وجود ندارد

مجتبی مهدی نویسنده و کارگردان تئاتر کودک نیز در این نشست اظهار داشت: متأسفانه برنامه تدوین شده‌ای برای کسانی که در تئاتر کودک فعالیت می‌کنند وجود ندارد تا فعالان این عرصه در آن مسیر گام بردارند.

وی ادامه داد: تفکیک بخش کودک و نوجوان در تئاتر امسال با توجه به صحبت‌های گفته شده به خوبی صورت نگرفته است.