دکتر عباس حق پرست در گفتگو با خبرنگار مهر، از بی نظمی و ناهماهنگی که در بین فعالان رشته علوم اعصاب پایه و بالینی وجود دارد انتقاد کرد و افزود: فعالیتهایی که تا کنون در این رشته انجام شده از هیچ اساسنامه ای پیروی نکرده است و هیچ بانک اطلاعاتی دقیقی از فعالان و نتایج تحقیقاتشان وجود ندارد. این کنگره در تلاش است تا با تعیین اولویتها، فعالیتهای انجام شده را هدفمند و منسجم کند.
وی اظهارداشت: انجمن علمی علوم اعصاب ایران پایه ریزی شده تا با تصویب اساسنامه به فعالیتهای این حوزه نظم و انسجام بدهد. در حال حاضر نگاه درستی از همه شاخه های علوم اعصاب وجود ندارد حتی از لحاظ جغرافیایی. دقیقا مشخص نیست چه کسی در کجا مشغول به فعالیت است. این کنگره می تواند کمک کند تا آمار دقیقی از گستره رشته ها و افراد فعال به دست بیاید.
حق پرست با اعلام اینکه کنگره علوم اعصاب پایه و بالینی برای نخستین بار در کشور برگزار می شود، اظهار کرد: در گذشته به صورت ناپیوسته فعالیتهایی در این زمینه انجام شده است برای مثال دانشگاه علوم پزشکی گرگان و دانشگاه شهید بهشتی چندین کنگره برگزار کرده اند اما این کنگره ها هیچ گاه به شکل هدفمند نبوده است. برای همین قصد داریم کنگره علوم اعصاب پایه و بالینی را به صورت مداوم سالانه یا دوسالانه برگزار کنیم.
وی همچنین از آغاز به کار انجمن علوم اعصاب ایران خبر داد و افزود: به تازگی انجمن علوم اعصاب ایران به صورت رسمی به ثبت رسیده است و همزمان با کنگره علوم اعصاب پایه و بالینی، اولین مجمع عمومی این انجمن نیز برگزار خواهد شد. اگر این امر محقق شود می توانیم امیدوار باشیم که هر سال یک مجمع عمومی از فعالان حوزه علوم اعصاب داشته باشیم و در این مجمع تصمیم گیریهای موثری در زمینه های مختلف انجام شود.
حق پرست با اشاره به طیف وسیع مخاطبان کنگره علوم اعصاب پایه و بالینی بیان کرد: باید ارتباط موثری بین تمام محققانی که در زمینه علوم اعصاب پایه و بالینی کار می کنند برقرار کرد. متاسفانه تا به امروز این ارتباط وجود نداشته و همیشه محققان حوزه بالینی و پایه از هم جدا بوده اند و هیچگاه نتوانسته اند یکدیگر را به خوبی پیدا کنند.
عضو هیئت علمی دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی با تاکید بر اینکه رفع معضلات و نواقص موجود نیازمند همکاری عرصه پایه و بالینی است، یادآور شد: رفع بسیاری از معضلات مانند مانند درد، اعتیاد و... در گرو این است که پزشکان بالینی تجربیات خود را که از ارتباط مستقیم با بیماران به دست آورده اند در اختیار محققان علوم پایه برای انجام تحقیقات و آزمایشهای لازم قرار دهند. در واقع زمان آن رسیده این دو گروه در کنار هم شروع به شناخت مکانیسمهای پایه ای معضلات کنند و برای رفع این مشکلات درمان قطعی پیدا کنند.
وی اظهار امیدواری کرد که کمیته های در نظر گرفته شده بتواند تمام جنبه های علوم اعصاب را پوشش دهد. کنگره علوم اعصاب پایه و بالینی در 6 محور علوم اعصاب رفتاری، سلولی و مولکولی، محاسباتی، شناختی، الکتروفیزیولوژی و تصویربرداری مغزی و اخلاق فعالیت می کند.
حق پرست درباره کمیته علوم اعصاب سلولی و مولکولی چنین بیان کرد: در رشته سلولی و ملکولی چه در بخش بالینی و چه در بخش پایه بسیار خوب عمل شده است. آزمایشگاههای بسیار مجهزی در کشور وجود دارد و امیدواریم پزشکان فعال در این کمیته در کنگره شرکت داشته باشند و نتایج تحقیقاتشان را ارائه کنند.
به اعتقاد وی بخش اعظمی از فعالیتهای علوم اعصاب به علوم اعصاب شناختی و هوشیاری اختصاص دارد، چرا که امروزه هوش مصنوعی از بحثهای بسیار جدی در دنیاست. ایران نیز در این زمینه دستاوردهای چشمگیری داشته است. به همین دلیل کمیته ای با این عنوان در کنگره علوم اعصاب بالینی و پایه مشغول به فعالیت شد. قرار است پزشکان در کمیته علوم اعصاب رفتاری نیز رفتارهای مختلف انسان و تمام مکانیسمها و وقایعی که می تواند از طرف فرد اتفاق بیافتد را از جنبه های فیزیکی و روانی مورد مطالعه قرار دهند.
رئیس کمیته الکتروفیزیولوژی و تصویربرداری مغزی درباره فعالیتهای این کمیته گفت: بخش بزرگی از رشته علوم اعصاب به نقشه برداری مغزی اختصاص دارد چرا که نه تنها در فرآیند درمان بلکه در پیشگیری و حتی شناخت بیماریهای مختلف می توان از آن استفاده کرد. در ابتدا به نظر می رسید در این بخش کمی ضعیف باشیم اما اعضای کمیته با قدرت مشغول به فعالیت هستند و قرار است بیمارستانهای مختلف با این کمیته همکاری کنند، باید دید چه کارهای دیگری می توان انجام داد. برای مثال آیا می تواند از طریق تصویربرداری مغزی fMRI مراکز مهم در ساختار مغز که در اعتیاد و بازگشت به مواد مخدر و مصرف مواد مخدر نقش دارند را پیدا و کنترل کرد. امیدواریم چنین امکانی وجود داشته باشد و بتوانیم در این کنگره به نتایج خوبی برسیم.
عضو هیئت علمی مرکز تحقیقات علوم اعصاب دانشگاه علوم پزشکی شهید بهشتی چندان از فعالیتهایی که تا کنون در زمینه علوم اعصاب محاسباتی انجام شده راضی نیست.
وی گفت: بخش دیگری که بسیار مهم است و در ایران عملکرد ضعیفی داشته است رشته علوم اعصاب محاسباتی است. البته در دانشگاههای امیر کبیر و علم و صنعت تحقیقات بسیار خوبی انجام شده اما متاسفانه این افراد هیچ تبادل اطلاعاتی با فعالان بخشهای دیگر علوم اعصاب حتی علوم اعصاب پایه ندارند.
حق پرست در ادامه اضافه کرد: یکی از اهداف کنگره این است که بخش مهندسی نرون وارد بحثهای پزشکان و تکنسینهای علوم اعصاب شود تا بتوانند با همکاری یکدیگر تحقیقات بهتری انجام دهند. در دنیا بسیاری از ابزارهای لازم برای رشته علوم اعصاب توسط مهندسان ساخته می شود در حالی که این مهندسان از دنیای علوم اعصاب بسیار دور هستند و اطلاعات چندانی از این رشته ندارند بنابراین کنگره می تواند محلی باشد برای آشنایی مهندسان و پزشکان علوم اعصاب پایه و بالینی. اگر چنین اتفاقی رخ دهد مطمئنا منجر به ساخت ابزارهای مورد نیاز و اختراعاتی میشود که بسیار از معضلات پیش روی را از بین برمی دارد. به تازگی کمیته اخلاق نیز به کنگره علوم اعصاب پایه و بالینی اضافه شده است.
حق پرست گفت: اخلاق پزشکی در علوم اعصاب یک بحث جدی است. به این معنی که پزشکان می توانند در آزمایشها و تحقیقاتشان از انسانها و حیوانات استفاده کنند اما باید اصول اخلاقی را رعایت کنند. در کشور ما این قوانین تعریف نشده است و باید این اتفاق هرچه سریعتر بیافتد. برای مثال اگر قرار است روی بیمار آزمایشی انجام شود حتما اطلاع داشته باشد. احتمالا در این بخش تعداد مقالات کمی داشته باشیم اما به طور یقین این کمیته در آینده رشد خواهد کرد و حاصل آن تعریف اصول اخلاقی کار کردن در بخش علوم اعصاب برای همگان است.
کنگره علوم اعصاب پایه و بالینی با همکاری مرکز تحقیقات سلولی ملکولی، دانشکده فناوریهای نوین دانشگاه علوم پزشکی تهران، انجمن علوم اعصاب، مرکز تحقیقات علوم اعصاب دانشگاه شهید بهشتی و دیگر دانشگاههای کشور از 17 تا 19 آبان ماه امسال در مرکز همایشهای رازی برگزار خواهد شد.
نظر شما