به گزارش خبرنگار مهر، در سالهای اخیر رواج فرهنگ ورزش روزانه و بدنسازی در بین بانوان علاوه بر نکات مثبتی که داشته به دلیل ضعف های عمده در فرهنگ سازی و عدم نظارت بر این موضوع با ورود قرصها و مواد پروتئینی نیروزا در قالب مکمل غذایی به جای تاثیرات مفید در سلامت فرد به تهدیدی برای سلامتی تبدیل شده است.
مکمل های بدنسازی، مکملهای غذایی هستند که توسط ورزشکاران مورد استفاده قرار می گیرد. بیشترین موادی که به عنوان مکملهای بدنسازی استفاده می‌شوند، شامل مکملهای ویتامینی، پروتئینی، اسیدهای آمینه شاخه‌دار، گلوتامین، اسیدهای چرب ضروری، محصولات غذایی جایگزین، کراتین، محصولات کاهش وزن و تقویت‌کننده‌های تستوسترونی هستند.
این مکملها یا به صورت یک ترکیب واحد فروخته می‌شوند یا به صورت تلفیقی از چند مکمل بدنسازی ارائه می‌شوند، با این ادعا که چند مکمل به‌کار رفته آثار یکدیگر را تقویت می‌کنند.
از عصاره گوشت گاو تا پودرهای مرگ
در دوران باستان در میان جوامع مختلف معجون‌ها و مواد تقویتی گیاهی متنوعی مورد استفاده ورزشکاران و مردان نیرومند قرار می‌گرفت تا قدرت و نیروی خود را به واسطه آن افزایش دهند که از آن جمله می توان به گوشت قرمز، آب انگور و عصاره های گیاهی اشاره کرد.
در سال 1910 "یوگن ساندو" اولین بدنساز مدرن غرب از مواد غذایی خاصی استفاده کرد تا رشد عضلانی بدنش افزایش پیدا کند که مهمترین آن عصاره گوشت گاو بود. اما در سال 1950 با رقابتی شدن این رشته "ایروین پی" کار تجارت پودرهای پروتئینی که با استفاده از تخم‌مرغ تهیه شده بودند را برای ورزشکاران و بدنسازان آغاز کرد.
کمک به حفظ بافتهای عضلانی، موثر در ساخت گلیگوژن و پروتئین در بدن، افزایش دهنده سطح انرژی و قدرت بدنی، کمک در حفظ وزن، توانایی برای تحمل تمرینات سنگین، موثر در بازیابی انرژی از دست رفته، بالا بردن سطح سوخت و ساز، تامین کننده امینو اسیدهای ضروری و... از جمله تبلیغات متنوعی است که در کاتالوگ این گروه از محصولات غذایی درج می شود.
وقتی تناسب اندام ارزش محسوب می شود
اما مهمترین مکملهایی که در حال حاضر به صورت مشهود در باشگاه های بدنسازی اردبیل در بین ورزشکاران استفاده می شود پروتیئن های نیروزا است که در سه دسته کلی جای دارد.
"کنسانتره" که سرعت جذب متوسطی دارد و به طور معمول می‌توان از آن در میان وعده‌های غذایی استفاده کرد، "ایزوله" یک نوع مکمل پروتئینی که سرعت جذب بیشتری دارد و "کازئین" که در مقایسه با دو گروه قبل مدت زمان بیشتری برای هضم و جذب شدن نیاز دارد.
تنوع بازار این گروه از مواد خوراکی و وعده های قابل توجه ناشی از مصرف موجب شده بسیاری از ورزشکاران پروتئین را به مانند راه میانبری برای تناسب اندام سریع تر و راحت تر بدانند بطوری که یکی از این بانوان علاقمند به مصرف پروتئین می گوید علت استفاده از مکملها به خاطر تسریع نتیجه گیری از ورزش بدنسازی است و فرد زودتر به وزن نرمال می رسد.
سعیده نادر پور که با مهر گفتگو می کرد افزود: در فرهنگ امروز تناسب اندام ارزش است و متاسفانه فردی که تناسب معقولی در اندام خود نداشته باشد همواره از سوی اطرافیان مورد استهزاء قرار می گیرد.
وی اضافه کرد: در حالی که کار با دستگاه های بدنسازی حداقل به یک سال زمان نیاز دارد با مصرف پروتئینها و داروهای می توان در کوتاه ترین زمان ممکن نتیجه قابل توجه را گرفت.
عوارضی که از آن غفلت می شود
طاسی، بزرگی سینه، کلفتی شدید صدا و ناباروری در آقایان و کلفتی صدا، افزایش موهای بدن، طاسی، افزایش اشتها و تاثیرات مخرب در هورمونهای بدن در خانمها از جمله عوارضی است که تبلیغات فریبنده مکملهای غذایی چشم مصرف کننده را بر آن می بندد.
علاوه بر این آکنه (جوش صورت) شدید، ناهنجاری ها و تومورهای کبدی، افزایش کلسترول بد و کاهش کلسترول خوب، رفتارهای تهاجمی، خشونت و عصبانیت، اختلالات روان‌شناختی مانند افسردگی و وابستگی دارویی، دردهای پیچشی معده و عضله، تهوع، استفراغ و اسهال، افزایش وزن و کم‌آبی و آسیب به کلیه‌ها، کبد و قلب در صورت مصرف زیاد از جمله عوارض مشترک در خانمها و آقایان است.
مرگ یک مصرف کننده درس عبرت نشد
یکی دیگر از ورزشکاران نیز با انتقاد از مصرف مکملهای غذایی توسط دختران تاکید دارد عوارضی که این مکملها برای خانم ها داشته به مراتب عمیق تر از آقایان است.
نادیا رسولی با اشاره به پوستری نصب شده بر روی دیوار باشگاه که عوارض این داروها را نشان می دهد اضافه کرد: تنها پس از مرگ یک مصرف کننده این پوسترها در باشگاهها نصب شد، اما همچنان درس عبرتی برای مشتاقان نشده و مصرف و تجویز آن با وجود شیوع داروها و پروتئینهای تقلبی ادامه دارد.
باشگاهها پروتئین تجویز می کنند
صحبتهای این دو ورزشکار ما را بر آن داشت تا به صورت نا محسوس با مدیریت چند باشگاه در خصوص تجویز مکملهای غذایی صحبت کنیم. یکی از این مدیران تصریح می کند با وجود اینکه عوارض زیادی در مصرف وجود دارد و مصرف پروتئین توصیه نمی شود، اما اگر کسی علاقه مند باشد می توانیم چند برند تجاری با قیمت مناسب توصیه کنیم.
وی اضافه کرد: در حال حاضر مصرف پروتئین در بین آقایان به وفور وجود دارد، اما خانمها نیز در سالهای اخیر علاقه مند مصرف این مکملها هستند.
اما جالب ترین نکته ای که این فرد مطرح کرد تجویز مکمل با مشورت مصرف کننده ها بدون دخالت متخصصان تغذیه بود. نبود متخصص تغذیه در اردبیل و فعالیت محدود مشاوران تغذیه موجب شده افراد بدون شناخت کافی و با اطلاعات جزیی توصیه های تغذیه ای داشته باشند و در این میان دست متخلفان نیز برای سواستفاده باز بماند.
داروخانه های اینترنتی غوغا می کنند
موضوع مهم دیگر فروش آزاد و بدون نسخه این گروه از مواد خوراکی در داروخانه های سطح شهر و داروخانه های اینترنتی است. بطوری که تبلیغات داروخانه های اینترنتی موجب شده حتی در صورت در دسترس نبودن کالا در بازار بتوان از طریق این شبکه ها به راحتی آن را خریداری کرد.
اما نکته قابل توجه در این است که در حالی که سازمان غذا و داروی آمریکا (FDA) مکملهای غذایی را تائید و بر آن نظارت نمی کند مکمل های تولیدی در کشور های آمریکایی و اروپایی بهترین بازار خود را در کشورهای در حال توسعه و از جمله ایران یافته اند.
یک کارشناس تغذیه معتقد است در حالی که ورزش اصولی همان تمرین مداوم و مستمر است پناه بردن به مکملهای غذایی جایگزینی آب با سراب است.
عوارض مصرف مکمل ها برای جنین
محمد بیننده تاکید کرد: به دلیل اینکه زنان دوران قاعدگی، بارداری و یائسگی را به عنوان پیکهای مهم جسمی طی می کنند استفاده از پروتئنی های نیروزا ایجاد اختلال در همه این دوره ها کرده و حتی عامل انتقال عوارض آن به جنین است.
وی افزود: بهترین نوع تغذیه، تغذیه از مواد غذایی سالم و طبیعی است و در حالی که طبیعت هیچ ایرادی در خود ندارد جای تعجب است که عده ای گمان می کنند مواد غذایی به تنهایی کارساز نیست و لازم است فرد از مکمل استفاده کند.
با وجود ممنوعیت مصرف مکملهای غذایی برای افراد زیر 18 سال و همچنین ممنوعیت مصرف آن بدون نظارت پزشک و متخصص تغذیه برای ورزشکاران، مصرف آن بویژه مکملهای تقلبی در باشگاههای زنان افزایش یافته و نسلی از زنان و دختران را همواره در مرز تهدید سلامتی قرار می دهد تا نه تنها خود بلکه سلامت نسل آینده را نیز در غفلت مسئولان به زیر تیغ سوالی بی پاسخ ببرد.
گزارش: ونوس بهنود
نظر شما