به گزارش خبرنگار مهر، از چند روز مانده به محرم، صدای طبل ها در کوچه پس کوچه های ابرکوه می پیچد. بانی این نوای شورانگیز طبالان کوچکی هستند که طبل های خود را زودتر از طبال های شهر بیرون آورده اند و با نواختن ضربه بر آن، زودتر از همه، آمدن محرم را صلا می دهند.
از شب پنجم محرم طبال ها در تکایا حاضر می شوند و سوگنامه می خوانند و از شب هفتم نیز هیئت ها را در کوچه ها و خیابان های شهر و روستا همراهی می کنند.
محرم ابرکوه با موسیقی عاشورایی پیوندی ناگسستنی دارد و با وجود تغییراتی که بعضأ در نحوه برخی عزاداری ها صورت گرفته است،طبل ها، شیپورها و سنج ها همچنان جزو لاینفک آئین های عزاداری ابرکوه به شمار می روند و هنوز بسیاری از مردم با شنیدن نوای حزن انگیز طبل ها، از شروع مراسم آگاه می شوند.
اما طبل زدن هنر خاصی می خواهد و بسیاری از طبال های ابرکوه این هنر را از پدران خود به ارث برده اند که از نمونه آنها می توان به "نوادگان فتح الله اسماعیل" از اولین طبال های ابرکوه اشاره کرد که هم اکنون در هیئت درب قلعه به طبالی مشغول هستند.
در زمان های قدیم تمام ابرکوه یک هیئت داشت و مردم شهر با حضور در محله درب قلعه که بیشترین جمعیت را داشت هیئت را راه اندازی می کردند.
امروزه چند نوع طبل در هیئت ها زده می شود و برخی از این سبک ها مانند زدن طبل "ورچین ورچین" به فراموشی سپرده شده است.
طبال ها بسته به اینکه در چه مکان و چه زمانی قرار می گیرند، چوب های خود را بر روی طبل می کوبند که به آنها اشاره می کنیم.
طبل مجلسی: در این نوع طبل، چوب ها سریع تر بر روی طبل زده می شود و به اصطلاح طبال ها، "دست خود را ور نمی چینند" و بیشتر مواقع وقتی که وارد مجلسی می شوند از این نوع طبل استفاده می کنند.
طبل جنگی: این نوع طبل که بسیار تند زده می شود زمان مراسم تعزیه کاربرد دارد.
طبل ورچین ورچین: چوب ها چند مرتبه با وقفه ای بر روی طبل کوبیده می شود و این طبل هم برای آماده شدن زنجیر زنان زده می شود.
طبل تو دالانی: این طبل با سه ضربه زده می شود و زنجیر زنان زنجیر نمی زنند و یکی از کاربردهای این طبل، مواقعی است که هیئت ها از محله ای به محل دیگر می روند.
طبلی که امروزه در ابرکوه زده می‌شود (البته در بسیاری از هیئتها)، اغلب با این آهنگها است:
- مظلومم حسین مظلوم حسین، مظلومم حسین مظلوم حسین.
- شاه حسین یا حسین شاه.
- حسین حسین حسین.
- عطشانم حسین عریانم حسین.
"حامد اکرمی" محقق ابرکوهی در این زمینه به خبرنگار مهر گفت: در قدیم هنگامی که طبالان و زنجیرزنان به مکان روضه خوانی می رسیدند، هرگز به آن محفل وارد نمی شدند تا اینکه مراسم روضه خوانی تمام شده و توسط روضه خوان گریزی زده شود؛ آنگاه زنجیر زنان و طبالان شروع به عزاداری می کردند و وارد مجلس می شدند ولی امروزه به علت جمعیت زیاد و برنامه های فشرده، متأسفانه کمتر شاهد رعایت اینگونه مسائل هستیم.
در زمان رضا شاه یک تا دو سال، مراسم زنجیر زنی و طبل زدن تعطیل شد و بعد از آن و با همت جمعی، دوباره طبل زنی آغاز شد.
----------------
گزارش و عکس: رحیم میرعظیم
نظر شما