"شرح اصول کافی"منتشر شد/ اشکال و پاسخ در احادیث

آیت الله دکتر مهدی حائری یزدی خلف صالح مرجع بزرگ شیعه و مؤسس حوزه علمیه قم حضرت ایت الله عبدالکریم حائری یزدی ، در سال 1361 شروع به تدریس یک سلسله دروس اعتقادی کردند. ایشان مبنای کتاب درسی خود را اصول کافی قرارداد. اصول کافی یکی از کتب اربعه شیعه و موردعنایت علمای شیعه از قدیم تا به حال است. مقصود اصلی وی کتاب توحید اصول کافی بود و لکن نخست از اول کتاب العقل و الجهل اصول کافی آغاز کرد زیرا مقدمه ورود به مباحث اعتقادی عقل است.مباحثی که در توحید اسلام و بویژه شیعه امامیه از ناحیه کتاب و سنت وارد شده مباحث مربوط به معرفت شناسی عقل مقدم بر مباحث شناخت توحید است. وی در خلال بحث‏هایی که در ابواب مختلف توحید مطرح می‏کنند به اکثر مسائلی که در بقیه کتاب توحید می‏آید به نوعی اشاره و به بحث آنها پرداخته است.

این شرح دارای علوم و معارف بلندی است که در عین تبیین تفکر شیعه امامی و عقاید اسلامی در صورت لازم دیدگاه‏ها و نظرات فیلسوفان غربی و متکلمین نیز مورد نقد و بررسی قرار گرفته است.

مرحوم حائری یزدی در تدریس و شرح اصول کافی توجه به دو شرح ملاصدرا و علامه مجلسی دارد. در موارد متعددی به مباحث مهم فلسفی نیز پرداخته است. در عین تبیین نظرات ملاصدرا و در مواردی نیز به نقد ملاصدرا- و همچنین علامه مجلسی- پرداخته اند. این شرح را می‎توان یکی از بهترین شروحی نام برد که تا به اکنون بر اصول کافی نگاشته شده است.

اولین درس اصول کافی ایشان به تاریخ 31/2/1361 و تاریخ آخرین جلسه به تاریخ21/11/1363 رقم خورده است. این کتاب را پدر مرتضی پویان که در تمامی این جلسات شرکت کرده و جزوه ایشان منبع چاپ این کتاب بوده توسط مرتضی پویان ویرایش و به دست چاپ سپرده شد.

استاد حائری هریک از ابواب عقل و جهل و توجید اصول کافی را از منظر لغوی، رجالی، روایی و به ویژه عقلی مورد تحقیق و بررسی و مداقه عقلی خود قرار داده است. وی در خلال شرح روایات به نقل شرح اصول کافی ملاصدرا و علامه مجلسی اشاره کرده و در صورت اختلاف نظر میان آن دو به داوری میان آنها می‎پردازد.

آنچه در این کتاب بسیارمهم است این است که نگارنده در خلال شرح روایات به بسیاری از نکات جدید و مسائل دقیق عقلی و روایی و یا بعضاً عرفانی و اخلاقی اشاره می‎کند.وی مسائل ابتکاری و بنیادین زیادی را در شرح روایات مطرح و با حدت ذهنی خود به توضیح و تبیین آنها پرداخته که در فهم روایات و مراد کلام امام معصوم به طالبان حق و حقیقت مکم شایانی می‎کند.

این کتاب نه شرحی صرفاً عقلی و یا نقلی از روایات بلکه به حق شرحی نقلی و عقلی است که در نوع خود بی سابقه است.

کتاب دارای مقدمه اول: اصول اعتقادی باید استدلالی باشند و مقدمه دوم: روش اسدٌ و اخصر و مقدمه سوم: کتاب اصول کافی و مقدمه چهارم: چگونگی روش تفسیر روایت و مقدمه پنجم: علم رجال است.