به گزارش خبرنگار مهر، چهاردهمین نشست ترویج کتابخوانی با موضوع طنز خوب برای کودکان و نوجوانان عصر دیروز دوشنبه 27 آذر با حضور رویا صدر و فرهاد حسن‌زاده در کتابخانه مرکزی کانون پرورش فکری کودکان و نوجوانان برگزار شد.
صدر در ابتدای این برنامه گفت: از نظر قدما، دو مفهوم عمده در حیطه طنز داریم، هجو و هزل. هجو ضد مدح است. یعنی وقتی می‌خواهیم با کسی تسویه حساب کنیم و از کسی بدگویی می‌کنیم، در ادبیات کلاسیک هجو نامیده می‌شود. در گذشته وقتی شاعر با کسی اختلاف نظر پیدا می‌کرد یا دستمزد کمی به او می‌دادند، به هجو پناه می‌برد. هزل هم ضد جد بوده است. یعنی جدی نبوده است. سخن بیهوده یا مسخرگی را هزل می‌گفته‌اند. در ادبیات نوتر و متاخرتر هم هزل داریم. هزل صرفا شوخی است.
وی افزود: در ادبیات امروز هم مقوله‌های به نام طنز و فکاهه داریم. طنز را می‌توان هجو جدید دانست. هجو نگاه عمیق اجتماعی دارد. فکاهه هم می‌تواند تکامل یافته هزل باشد؛ مانند جوک‌ها و شوخی‌هایی که امروز می‌شنویم. با این تعاریف باید بگوییم که سهم زیادی از طنز ادبیات کودک و نوجوان ما به سمت فکاهه رفته است.
این کارشناس طنز در ادامه گفت: در آغاز قرن حاضر، کلا ادبیات شوخ‌طبعانه را با فکاهه می‌شناختیم. این شناخت در نامگذاری مجلات و نشریات طنز هم تاثیر داشته است و به این ترتیب اسامی و نام‌هایی چون نشریه فکاهه توفیق، فکاهه باباشمل و ... داشته‌ایم. این گونه نشریات کلا به اسم فکاهه شناخته می‌شدند. از دهه 50 به بعد با تلاش دوستان محقق و پژوهشگر، عبارت طنز جا افتاد. در حال حاضر ادبیات شوخ‌طبعانه با عنوان طنز شناخته می‌شود. بنابراین در این جلسه وقتی از طنز یاد می‌کنم، منظورم به طور عام طنز یعنی شوخ‌طبعی است.
صدر گفت: به نظرم اگر با نگاه شوخ‌طبعانه به سوژه نگاه کنیم، طنز متولد می‌شود. با این نگاه دو هدف عمده برای طنز خلاصه می‌شود. یکی سرگرمی و لذت دیگری برانگیختن تصور. ما ایرانی‌ها ذهن پیچیده‌ای داریم و خنداندنمان کار بسیار سختی است. آفریدن لحظات شاد برای مردمی که نگرانی‌های مختلف دارند، بسیار کار با ارزشی است. یک نکته دیگر هم این که نگاه طنز، هنر است. البته طنز ژانر نیست و خیلی از دوستان معتقدند اثری که ابعاد طنزآمیز داشته باشد، چه ادبی و چه دیداری و شنیداری، هنر است و طنزی هم قوی و ماندگار است که خود به خود نگاه انتقادی داشته باشد.
مولف کتاب «بیست سال با طنز» افزود: طنز در درجه اول باید ساختار محکم و قابل دفاع داشته باشد. همچنین نگاه نو و تصویر متفاوت از سوژه ارائه بدهد. حالا طنز کودک باید فضای کودکانه داشته باشد یعنی نویسنده برای نوشتن یا تولید آن، نگرش بزرگترها را کنار بگذارد. کارکرد طنز کودک و نوجوان به نظرم توجه دادن آن‌ها به نوآوری و خلاقیت است. چون بیش از هر هنر دیگری با نوآوری و خلاقیت و فناوری سر و کار دارد. گفته می‌شود که تراژدی با احساس سر و کار دارد و طنز با عقل. طنز چه از نظر زبانی و چه عقلی، باید به بچه‌ها تفکر را آموزش دهد و در مجموع قدرت تفکر را در آن‌ها پرورش دهد.
نظر شما