به گزارش خبرنگار مهر، دکتر صادق واعظ زاده تولید و انتشار علم در ایران را نسبت به دنیا از نظر سرعت رشد، عالی و از نظر کمیت و کیفیت نیازمند کار زیاد ارزیابی کرد.
وی افزود: پیشرفت بخش علمی و دانشگاهی کشور در مقایسه با بخش‌های اقتصادی و فرهنگی و اجتماعی از همه بهتر است و نشان می‌دهد که دانشمندان و پژوهشگران کشور عملکرد نسبتاً خوبی داشته‌اند.
رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت مشکل اصلی آموزش عالی را در عدم توازن در توسعه کمی و کیفی و ارتباط ناکافی با جامعه ذکر کرد و ضمن تائید ضرورت گسترش بیشتر دوره‌های تحصیلات تکمیلی، بر ارتقاء وضعیت آموزشی و پژوهشی در این دوره‌ها تأکید کرد.
وی از فراهم نشدن منابع و امکانات لازم همپای افزایش ظرفیت دوره‌های کارشناسی ارشد و دکتری انتقاد کرد و آن را شبیه سوار کردن مسافران جدید در اتوبوسی دانست که ظرفیت آن تکمیل بوده و بنابراین موجب ازدحام پذیرفته‌شدگان و تنگ شدن فرصتهای پژوهشی دانشجویان شده است.
رئیس مرکز الگوی اسلامی ایرانی پیشرفت تصریح کرد: علمی که در آزمایشگاه تولید می‌شود مستقیماً قابل استفاده نیست. این علم باید در کارگاه و شرکت تولیدی به چیزی تبدیل شود که به درد مردم بخورد و مورد نیاز آن‌ها باشد. پیشرفت کشور فقط با تولید علم در دانشگاه و پژوهشگاه رخ نمی دهد، پیشرفت وقتی اتفاق می‌افتد که علم از محل تولید خود خارج شود و به شکل‌های مختلف در جامعه مورد استفاده قرار گیرد و مشکل گشا شود.
وی گفت: با توسعه مراکز آموزش‌عالی، نیروی انسانی زیادی در کشور تربیت شده و می‌شود. اما فرصتهای شغلی برای فارغ التحصیلان دانشگاهی به قدر کافی ایجاد نشده لذا مشکل اشتغال، در کنار تورم به‌عنوان معضل اصلی اقتصادی - اجتماعی نمایان شده است. کمک به فارغ التحصیلان دانشگاهی برای ایجاد شغل مناسب، فوری‌ترین کار دولت و مجلس است.
واعظ زاده اظهار داشت: با این کار، سرمایه‌گذاری عظیم انجام شده در آموزش‌عالی به نتیجه می‌رسد. در غیر این صورت منابع صرف شده برای تربیت نیروی انسانی هدر خواهد رفت راه‌حل بیکاری، در پشت میز نشاندن دانش‌آموختگان دانشگاهی نیست. بلکه ایجاد کسب و کارهای سودآور در بخش غیر دولتی است.
استاد دانشگاه تهران تأکید کرد امروز حدود چهار میلیون دانشجو در کشور درس می‌خوانند که بیش از دویست هزار نفر آنان در دوره‌های تحصیلات تکمیلی هستند.
ورود 800 هزار فارغ التحصیل دانشگاهی به بازار کار
وی افزود: برآورد می‌شود که طی پنج سال آینده سالانه حدود هشتصد هزار فارغ التحصیل دانشگاهی وارد بازار کار شود که بیش از شصت هزار نفر آن در دوره کارشناسی ارشد و دکتری هستند. بنابراین طی پنج سال آتی بیش از چهارمیلیون فارغ التحصیل دانشگاهی، جویای کار خواهند بود. ایجاد کار برای این تعداد جوان، نیاز به سرمایه عظیمی دارد.
واعظ زاده یادآورشد: بدیهی است که اشتغال آن‌ها باید در بخش غیر دولتی انجام شود زیرا با الکترونیکی شدن دولت و مجازی شدن امور، دولت باید هر روز کوچکتر شود. علاوه بر این دولت چنین پولی برای ایجاد اشتغال ندارد. پس از هر نظر، کار را باید در بخش غیر دولتی ایجاد کرد.
دکتر واعظ زاده افزود: ارتباط دیگر علم و پیشرفت از طریق حضور دانشگاهیان در تصمیم‌سازی‌های ملی است. جامعه ما تعداد معینی مشکل اساسی بویژه در حوزه اقتصاد مثل بیکاری و تورم مزمن و کاهش ارزش پول ملی و تبعیض و بی‌عدالتی دارد. کشور وقتی پیشرفت می‌کند که این مشکلات به سمت حل شدن برود.
وی در ادامه به اختلاف نظر موجود بین مجلس و دولت در اجرای مرحله دوم هدفمندی یارانه‌ها اشاره کرد و گفت: تصمیم‌گیری در مواردی شبیه این، نباید بدون پشتوانه تصمیم‌سازی دانشگاهی انجام شود. بلکه تصمیم‌گیری در این‌گونه موارد باید دارای عقبه دانشگاهی باشد.
استاد دانشگاه تهران گفت: حضور استادان دانشگاه‌ها در تصمیم‌سازی‌ها احتیاج به شرایطی دارد که باید تأمین شود. اساتید اگر احساس کنند که کسی از فکر و نظرشان استقبال نمی کند، وارد میدان تصمیم‌سازی و ابراز نظر نمی‌شوند.
استادان دانشگاه باید در برابر ابراز نظرهای تخصصی خود، مصونیت داشته باشند
وی یکی از موانع حضور نخبگان در مباحث اجتماعی و اقتصادی و سیاسی را هزینه غیر منصفانه این حضور برشمرد و از برخورد نامناسب با اظهار نظرهای استادان در باره مسائل و موضوعات مهم و عمومی کشور به شدت گلایه کرد و افزود: استادان دانشگاه‌ها باید در برابر ابراز نظرهای تخصصی خود، مصونیت داشته باشند و به صرف ابراز یک نظر یا دیدگاه، با برچسب‌های سیاسی مواجه نشوند و شخصیت آنان مورد تهاجم این روزنامه و آن سایت قرار نگیرد.
استاد دانشگاه تهران تصریح کرد: در ایران ما از تولید علم شروع کردیم. دانشگاه‌های ما از صنعت جلو افتادند و به‌سرعت از نظر کمی گسترش پیدا کردند. در هر شهری چند دانشگاه تأسیس شد و در مجموع میلیون‌ها دانشجو را پذیرفتند و انبوه فارغ‌التحصیلان خود را به جامعه تحویل دادند.
وی ادامه داد: بعداً دوره‌های تحصیلات تکمیلی راه افتاد و پژوهش‌های دانشگاهی پاگرفت و علم در مقیاس ملی و جهانی تولید شد. اما همپای این تحولات، نتایج پژوهش‌ها به بخش‌های صنعتی و کشاورزی و تجاری راه نیافت و فارغ التحصیلان، اشتغال مناسب با تحصیلات خود و یا هر نوع اشتغال دیگری را پیدا نکردند و هزاران استادی که در داخل یا خارج کشور تربیت شدند در تصمیم‌سازی و راه‌یابی مسائل بزرگ کشور در حوزه تخصصی خود نقش مطلوبی ایفا نکردند.
وی نتیجه‌گیری کرد که برای پیشرفت همه جانبه کشور باید به توسعه علمی کشور به‌عنوان یک سرمایه و یک نقطه شروع و اتکاء نگاه کنیم. هم به لحاظ اینکه بخش علم، جلوتر از بقیه بخش‌ها است و هم اینکه خوشبختانه نقش اساسی‌تر و زیربنایی‌تری در پیشرفت دارد. امروز نظریه‌های رایج دنیا هم پذیرفته‌اند که دانش، اساس ترقی اقتصادی و اجتماعی است.
واعظ زاده افزود: در دین اسلام و در فرهنگ اسلامی ایرانی ما، علم‌دوستی و علم‌جویی مورد تأکید فراوان است و چون علم با وجود آدمی عجین است ارزش و اعتباری همپای آدمی دارد و به یک تعبیر اساس موجودیت آدمی است. از این رو برای سرعت گرفتن پیشرفت کشور، ضمن اینکه جریان علمی کشور باید کیفی و پر محتوا بشود و برنامه و مدیریت علمی بر آن حاکم شود؛ باید از پیشرفت‌های علمی کشور برای پیشرفت در زمینه‌های دیگر به‌ویژه برای حل معضلات اقتصادی استفاده کنیم.
علم باید به عنوان پیشران حرکت کند
وی اظهار داشت: در واقع در مدل پیشرفت ایران، بخش علم می‌تواند و باید به‌عنوان پیشران عمل کند و موجب تحرک بقیه بخش‌ها شود. تولید و اشتغال دانش‌بنیان شود و از نیروی علم و تخصص دانشگاهیان در تصمیم‌سازی برای حل مشکلات کشور استفاده شود.
نظر شما