افزایش امید برای پایان خشکسالی در کرمان/رودخانه های خشکیده جاری شدند

به گزارش خبرنگار مهر، استان کرمان از 15 سال قبل تاکنون با پدیده خشکسالی مواجه است و بسیاری از شهرهای استان کرمان طی این مدت با کمبود شدید آب مواجه شده اند در این میان طی سال گذشته برخی از شهرهای استان کرمان در صف اول شهرهای کم باران قرار داشتند که در این میان می توان به شهر انار در شمال استان کرمان اشاره کرد.

میزان کم آبی در این شهرستان به حدی گزارش شد که هکتارها زمین کشاورزی در این شهرستان خشک شدند و امکان کشت در این مزارع از بین رفت.

پیامدهای خشکسالی در کرمان

استان کرمان پیامدهای گسترده ای از خشکسالی را تجربه کرد که می توان به برداشت 1.1 میلیارد مترمکعبی آب از منابع زیر زمینی اشاره کرد این تنها یک بعد از پدیده خشکسالی در استان کرمان است بزرگترین استان کشور به دلیل خشکسالی هر سال شاهد افت سطح زمین است.

بطوریکه برخی دشتهای استان کرمان با نشست وسیع دشتها مواجه شده اند به عنوان مثال هر ساله دشت رفسنجان از یک تا سه سانتیمتر دچار افت سطح می شود.

کاهش جمعیت حیات وحش در بین جمعیت جانوری و گیاهی، کاهش وسعت کشاورزی و خشک شدن رودخانه های فصلی، چاههای آب و سرچشمه ها از دیگر تبعات خشکسالی در استان کرمان است.

از سوی دیگر کاهش جمعیت روستایی و افزایش جمعیت شهری در استان کرمان و متعاقب آن حاشیه نشینی در شهرهای بزرگ کرمان از دیگر عواقب خشکسالی طی 15 سال گذشته بود.

اما آنچه که در سال جاری در استان کرمان روی داده است نقطه امیدی برای پایان دادن به تمام این مشکلات بوده است.

میزان بارندگی در سال جاری طی بهار و تابستان بسیار نا امید کننده بود بطوریکه میزان بارندگی در فصل تابستان در استان کرمان به نزدیک صفر رسید در صورتیکه یکی از جریانهای باران زا در استان کرمان به خصوص در جنوب کرمان که متاثر از جریان سودانی و اقیانوس هند است در فصل تابستان فعال می شود اما در تابستان امسال خبری از باران نبود.

پائیز و آغاز تحول در کرمان

با این وجود طی تابستان و بهار کرمان روزگار کم آبی را سپری کرد و در نهایت اما همزمان با فصل پائیز استان کرمان به ناگهان متحول شد.

میزان بارندگی در استان کرمان تنها طی ایام پائیز بیش از 30 درصد افزایش یافت این افزایش بارندگی موجی از خوشحالی در استانی به راه انداخت برگزاری نمازهای شکر گزاری در حالی این روزها در استان باب شده است که طی سالهای گذشته در این ایام نماز طلب باران خوانده می شود.

خداوند درحالی نعمت بارندگی را امسال نصیب استان کرمان کرده است که باید به این نکته اشاره کرد که کشاورزی و صنایع وابسته به آن در استان کرمان مهمترین شغل اکثریت مردم این استان یک میلیون نفری است و این امر نشان می دهد که وجود آب با زندگی مردم در استان کرمان ارتباطی تنگاتنگ دارد.

بارش برف و باران در خشک ترین شهرهای کرمان

در حالی استان کرمان طی سالهای گذشته حتی رنگ زمستان را نیز به خود نمی دید  و کمتر هوای سرد بر استان کرمان حاکم می شد که امسال مردم این استان یک زمستان واقعی را تجربه می کنند و نتیجه آن نیز طراوت و شادابی طبیعت و حتی مردم استان کرمان در سال جاری است.

هر چند که پائیز کرمان پر آب بود اما زمستان این استان نیز تا کنون پر باران و برف بوده است بطوریکه به طور متوسط هر هفته در استان کرمان بارندگی روی داده است.

آبهایی که روانه کویر می شود

مظاهر تر آبی در استان کرمان در قالب بارندگیهای شدید هفته گذشته در شرق استان کرمان و جاری شدن سیل در روستاهای ریگان نمود پیدا کرد و در نهایت بخش قابل توجهی از آبهای سطحی استان کرمان روانه کویر شد و بار دیگر این حسرت بر دل مردمان شرق کرمان نشست که چرا آبهای سطحی استان کرمان استحصال نمی شوند.

از سوی دیگر بسیاری از رودخانه های فصلی در جنوب و شرق استان کرمان که سالها رنگ آب را هم به خود ندیده بودند بار دیگر جاری شدند و بسیاری از سیل بندها و سدهای کوچک کشاورزی پر آب شدند.

اما اوج این خبرهای خوش طی هفته گذشته و صبح امروز در کرمان روی داد و پس از گذشته بیش از پنج سال بخشهای وسیعی از استان کرمان بارش برف را تجربه کرد.

شهرستان اناری که در بالای لیست شهرهای کم آب کشور قرار داشت و کشاورزان برای تجدید ذخایر آبهای زیر زمینی در برخی از فصول سال پمپهای آب را خاموش می کردند به امید اینکه در تابستان آب داشته باشند به یکباره دشتهای خود را مملو از برف دیدند شدت بارندگی به حدی بود که مدارس این شهرستان را تعطیل کرد همین امر در شهرستان راور را که در حاشیه کویر لوت قرار گرفته است را نیز تکرار شد.

بارش برف در راور مردم این شهر خشکسالی زده را شگفت زده کرد بطوریکه حالا مردم شهر کرمان برای تفریح زمستانی به راور می روند.

سالها زمان برای جبران بی آبی در کرمان

هر چند امیدها نسبت به آغاز دوره جدید تر سالی در استان کرمان زنده شده است اما تبعات خشکسالی شدید در استان به حدی در شهرستانهای مختلف ریشه دوانده است که به سادگی قابل رفع نیست.

یکی از مخرب ترین تاثیرات خشکسالی در استان کرمان از بین رفتن منابع طبیعی ذخیره آب است.

لزوم مدیریت آبهای ناشی از نزولات آسمانی

محمد جواد سلطانی، کارشناس منابع آب در گفتگو با مهر اظهارداشت: این منابع سالها طول کشیده که با فعل و انفعالات زمین و تغییرات زمین شناسی ایجاد شده اند اما به دلیل برداشت های غیر سطحی و غیر منطقی صورت گرفته از منابع آب زیر زمینی عملا این منابع از بین رفته اند و همین مسئله موجب نشست زمین شده است.

وی افزود: نشست زمین دقیقا بر اثر تخریب منابع آبی روی داده و در حقیقت لایه های زمین به هم نزدیک شده اند و دیگر جایی برای تجمع آب وجود ندارد و اصلاح منابع گذشته نیز از لحاظ زمین شناسی به صدها سال زمان نیاز دارد.

وی افزود: هر چند که بارندگیهای اخیر در استان کرمان موجب امیدواری شده است اما سوال اینجاست که این آبهای سطحی کجا می روند به عنوان مثال چرا در کرمان با بروز بارندگی اندک سیل راه می افتد.

سلطانی گفت: آبهای سطحی در واقع مهار نمی شوند و در استانی که با خشکسالی مواجه است متاسفانه آبهای بارندگی در نهایت راهی کویر می شوند و تاثیری بر منابع آبی نخواهند داشت.

وی یکی دیگر از دلایل بروز سیلاب در استان کرمان به خصوص در جنوب و شرق استان را از بین رفتن پوشش گیاهی منطقه به دلیل خشکسالی دانست و گفت: با یک سال بارندگی در کرمان مشکلات خشکسالی رفع نمی شود و خشکسالی که 15 سال روی داده با یک سال بارندگی بهبود نمی یابد به همین دلیل باید صرفه جویی در مصرف آب همچنان در دستور کار مردم باشد.

رشد محسوس بارندگی در کرمان

مریم سلاجقه، کارشناس هواشناسی در استان کرمان نیز در گفتگو با مهر اظهارداشت: طبق گزارشهای دریافتی از ایستگاههای هواشناسی کرمان میزان بارندگی در کرمان رشد محسوسی داشته است و تغییرات آب و هوایی به خصوص در فصل زمستان و پائیز در استان بر خلاف سالهای قبل افزایش یافته است.

وی افزود: طبق نقشه های و پیش بینی های صورت گرفته هواشناسی انتظار داریم روند بارندگی در استان کرمان تا پایان سال آبی جاری افزایش یابد.

سلاجقه در خصوص پایان خشکسالی گفت: نمی توانیم از لفظ خشکسالی و یا ترسالی استفاده کنیم با این وجود کرمان با متوسط بارندگی سالانه خود فاصله گرفته است و امیدواریم به نمودارهای بارش نرمال خود در سال جاری نزدیک شود.
.............................

گزارش: امید زین الدینی