به گزارش خبرنگار مهر، ژئوپارک در لغت به معنی "پارک زمین شناسی" و در معنای عبارت به معنی منطقه ای با وسعت کافی که مرزهای آن به وضوح مشخص شده و چندین پدیده بارز زمین شناسی در محدوده آن قرار گرفته باشد، است.
این محدوده باید بتواند در توسعه اقتصادی جوامع پیرامون نقش موثری ایفا کند و ژئوپارک ممکن است علاوه بر پدیده‌های زمین شناسی از آثار تاریخی، بوم شناسی و میراث فرهنگی و طبیعی دیگر نیز برخوردار باشد. ژئوپارک زیر نظر یونسکو و توسط بالاترین مقام مملکتی منطقه ای که ژئوپارک در آن واقع شده است اداره می شود.
ژئوپارک قشم تنها ژئوپارک خاورمیانه است که هفت سال پیش یعنی در سال ۸۵ در شبکه جهانی ژئوپارک‌ها به ثبت رسید.
طبق آیین‌نامه یونسکو، این سازمان برای اینکه از اقدامات حفاظتی و دیگر فعالیت‌های ژئوپارک‌های شبکه اطمینان پیدا کند، هر چهار سال یک بار ژئوپارک‌ها را ارزیابی می‌کند و اگر با استانداردهای ذکرشده در یونسکو منطبق باشند، به آن‌ها کارت سبز می‌دهد و به این ترتیب نام آن مناطق در شبکه جهانی ژئوپارک‌ها حفظ می‌شود، اما اگر ژئوپارکی به استانداردهای لازم این سازمان نرسیده باشد، به آن کارت زرد می‌دهد که نماد فرصت است و اگر پس از این فرصت نتوانست اهداف توسعه‌ای پایدار را پیاده کند، با دریافت کارت قرمز از شبکه جهانی یونسکو خارج می‌شود.
ژئوپارک قشم که ثروتی منحصربه فرد در ایران و خاورمیانه است در تمام این مراحل، کارنامه غیرقابل قبولی از خود بر جای گذاشت، چراکه در همان دوره چهار ساله اول یعنی در سال ۸۸به دلیل انجام نشدن اقدامات درخواستی یونسکو و در چهارمین کنفرانس بین‌المللی ژئوپارک مالزی با دریافت کارت زرد، نام آن از فهرست ماندگار ژئوپارک‌ها خط خورد.
پس از آن فرصت دو ساله‌ای دریافت کرد تا با جبران کوتاهی‌های گذشته، دوباره خود را بالا بکشد، اما این فرصت دو ساله نیز اسفند سال گذشته به پایان رسید بدون این که بتواند بازرسان یونسکو را راضی کند. به این ترتیب، بازرسان که اسفند سال گذشته به ایران آمدند اواخر شهریور امسال رای خود را مبنی بر خروج قشم از فهرست یونسکو اعلام کردند.
بیژن فرهنگ دره شوری، موسس اولین ژئوپارک ایران در جزیره قشم در این خصوص به خبرنگار مهر گفت: در بازدیدی که اخیرا از این ژئوپارک داشته ام متوجه شدم که اقدامات قابل توجهی در این منطقه انجام نشده است.
وی ادامه داد: زمانی که ژئو پارکی در فهرست ژئو پارک‌های جهان ثبت می‌شود باید یک سری اقدامات برای دسترسی سهل و آسان گردشگران به آن، آموزش توریسم و زمین شناسی، ایجاد کمپینگ و راه‌های دسترسی انجام دهد و معیارهای مورد نظر برای جهانی شدن را داشته باشد اما متاسفانه متولیان این اقدامات را جدی نگرفته‌اند و در چند سال اخیر حرکت جدی انجام ندادند.
دره شوری گفت: در همه کشورهای جهان، اعتبارات مناسبی برای ژئو پارک‌ها در نظر گرفته می‌شود اما اقدامات اندک ایران در این ژئوپارک در مقایسه با اقدمات کشورهایی که عضو فهرست ژئوپارک‌های جهانی شده اند، ناچیز است. ما حتی در مقابل اقدامات چین هم نمی‌توانیم بگوییم کاری برای ژئو پارک انجام داده ایم.
وی ادامه داد: برای ژئو پارک قشم طرح جامع تدوین شد و مشاور آن را بررسی کرده است اما اراده ای که باید آن را اجرا کند، وجود نداشت.
این کارشناس گفت: زمانی که قرار بود ژئوپارک در فهرست یونسکو ثبت شود، ده‌ها استاد خارجی از جمله از کشور چک گزارش‌های متعددی را درباره ظرفیت ژئوپارک قشم منتشر کردند و کارهای پژوهشی زیادی در این باره انجام شد.
کارشناسان یونسکو نیز ده روز ژئوپارک را بررسی کردند و امتیاز بالایی برای ثبت آن در نظر گرفتند اما اعلام کردند که باید برخی از معیارها رعایت شود اما انگار این موضوع بعد از مهلت دو ساله هنوز هم برای متولیان جدی به حساب نیامده است.
متاسفانه ایران بسیاری از ظرفیت‌های طبیعی خود را از دست می دهد همچنان که رودخانه‌ها، جنگل‌ها و دریاچه‌ها را از دست داده ایم. نمونه آن نیز خشک شدن دریاچه ارومیه و خروج ژئو پارک از فهرست جهان است پس باید علت تمامی این اتفاقات را متولیان و برنامه ریزان بدهند.
به هرحال نخستین ژئوپارک خاورمیانه در جزیره قشم، مهمترین جاذبه گردشگری جهانی در ایران بود که با فرصت سوزی متولیان و به دلیل انجام ندادن اقدامات مشخص شده در مهلت دو ساله، ژئوپارک قشم از فهرست یونسکو حذف شد.
نظر شما