موسیقی عشایری در سایه بی توجهی/ ظرفیت خفته در مقابله با ناتوی فرهنگی

به گزارش خبرنگار مهر، عشایر کشور دارای آداب و رسومی در زندگی شخصی و اجتماعی هستند که اکثر آنها مورد توجه مردم دیگر نقاط کشور قرار دارد.

کمتر کسی را می توان یافت که از محصولات به خصوص فرآورده های لبنی ساخته دست عشایر تعریف نکند و آرزوی یک شب ماندن در سیاه چادرهای عشایری را در ذهن نپروراند.

موسیقی عشایری مورد توجه مردم قرار دارد

موسیقی عشایری نیز از جمله موسیقی های محلی مورد توجه مردم است و به همین دلیل در جایی که موسیقی محلی و سنتی عشایر اجرا می شود، شاهد ازدحام جمعیت هستیم.

توجه به مسائل فرهنگی امروز با توجه به هجمه های سنگین فرهنگی یکی از دستور کارهای مسئولان ذیربط است و اگر چه بسیاری از حرکت های صورت گرفته به واسطه شعاری بودن چندان کاربردی ندارد و همچنان اقشاری که به نوعی پرچمدار حرکت های فرهنگی هستند با بی مهری و کمبود بودجه به فعالیت می پردازند، اما همین میزان توجه نیز نشان از توجه نسبی متصدیان امر به مسائل فرهنگی و نقش آن در جامعه دارد.

در مقوله فرهنگ و کار فرهنگی، اولویت با فعالیت های بومی و محلی با حفظ ارزش ها است و در این میان می توان به توجه به احیای نوحه های عزاداری قدیم و آواها و نواهای محلی اشاره کرد.

در این باره به طور قطع باید نظرات رهبری در مورد جایگاه و نقش موسیقی مورد توجه قرار گیرد.

رهبر انقلاب به موسیقی ارزشی توجه دارند

نگاهی بر برخی از صحبت های مقام معظم رهبری گویای آن است که ایشان توجه ویژه ای به موسیقی های ارزشی دارند و همگان به خصوص مسئولان ذیربط باید به جای سختگیری هایی که گاهی جنبه سلیقه ای دارد، این هنر را به سمت تعالی سوق دهند.

با هم گوشه هایی از بیانات رهبر معظم انقلاب در سال 1375 و در بازدید از صدا و سیما و سخنرانی در جمع اهالی موسیقی در این سال را مرور می کنیم: "از دیرباز موسیقی های آموزنده و معنا دار هم بوده است؛ موسیقی که برای گوش سپردن به آن، انسان عارف واقف خردمند، می تواند بلیط تهیه کند، در سالن اجرای کنسرت بنشیند و ساعتی از آن لذت ببرد. در غرب موسیقی هایی که گاهی یک ملت را نجات داده و گاهی یک مجموعه فکری را به سمت صحیحی هدایت کرده، کم نبوده است."

موسیقی را هدفدار کنید

ایشان در قسمتی دیگر از سخنان خود آورده اند: "بعضی از موسیقی دان‌های سنتی اصیل و ریشه‌دار، گاهی می‌گویند که موسیقی قبل از انقلاب دچار ابتذال شده بود ولی در دوران انقلاب الحمدالله، آن ابتذال از بین رفت. من این را نمی‌خواهم بگویم. من تقسیم دیگری را می‌خواهم مطرح کنم. چون تنها به اینکه آن ابتذال‌ها از بین برود، قانع نیستم. بلکه می‌گویم در همین موسیقی غیرمبتذل سنتی عالمانه هم، شما وظیفه دارید جهت‌گیری درست ایجاد کنید. توقع من از شما، هدف دارکردن موسیقی است".

"به دنبال مسائلی چنین، در وادی موسیقی باشید. موسیقی باید در این جهت برود و صدا و سیما، موظف‌ترین و مسئول‌ترین مرکز برای این کار است. اینکه از صدا و سیما اسم می‌برم، بدین معنا نیست که وزارت ارشاد را فراموش کنیم. وزارت ارشاد هم جزو موظف‌ترین­هاست. اما شما جزو متعهدترین و موظف‌ترین­ها هستید. پس، به سراغ این کار بروید".

توجه به امور فرهنگی عشایر کمرنگ است

اما آن چه به نظر می رسد و در گفتگوهای متعدد مسئولان و مردم منعکس شده است، امروز توجه به امور فرهنگی عشایر کمرنگ شده و در بحث موسیقی سنتی عشایر نیز آنان حتی برای ارائه فعالیت های هنری خود در برخی از موارد با مشکل روبرو هستند.

نخستین جشنواره آواها و نواهای محلی استان یزد به میزبانی شهرستان ابرکوه فرصتی را برای گفتگو با برخی از گروه های شرکت کننده فراهم آورد.

گروه موسیقی قشقایی دنا نماینده استان فارس از شهرستان فیروزآباد یکی از این گروه ها بود.

سرپرست این گروه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: این گروه از سال 1380 فعالیت خود را آغاز کرده است و با نام های مختلف در اجراهای متعددی در کشور شرکت کرده است.

انگیزه هنرمندان عشایر رنگ باخته است/ همیشه برای دریافت مجوز مشکل داریم

امید شاه محمدی افزود: همه اعضای این گروه مدرس موسیقی در آموزشگاه های موسیقی و در بحث موسیقی سنتی هستند و مقام های خوبی نیز توسط این گروه کسب شده است.

وی در مورد مشکلات موسیقی عشایری گفت: اعتماد از بخش هنر قشقایی به گونه ای از بین رفته است و انگیزه ها برای ادامه مسیر در موسیقی محلی از بین رفته است.

شاه محمدی گفت: برای اخذ مجوز برگزاری کنسرت موسیقی در شهرستان خودمان که یک شهرستان عشایری است با مشکلات بسیاری روبرو هستیم و عملأ این کار امکان پذیر نیست.

جوانان عشایر نیازمند ارائه فعالیت های خود هستند

وی ادامه داد: جوانانی که برای آموزش به آموزشکده های موسیقی روی می آورند باید قادر به ارائه کارهای خود باشند و وقتی چنین زمینه ای فراهم نمی شود، آموزش نیز رنگ می بازد و روز به روز شاهد کاهش حضور علاقمندان در این آموزشگاه ها که ترویج دهنده موسیقی اصیل و سنتی است خواهیم بود و به طبع آن جمع زیادی از مربیان این مکان ها نیز از دور کاری خارج می شوند.

این هنرمند عشایر افزود: زمانی در موسیقی قشقایی اساتید دانشگاهی که از دل عشایر به دانشگاه ها راه پیدا کرده بودند شاهد احیای این نوع موسیقی بودیم که به دلایل مختلف از جمله بی مهری های صورت گرفته، امروز شاهد چنین حرکتهایی نیستیم.

مجوز کنسرت های عشایری به سختی صادر می شود

علی جهانگیری یکی از اعضای این گروه نیز اظهار داشت: در عصری که در کشور شاهد حضور موسیقی های زیر زمینی هستیم و حتی مجوزهای متعددی برای اجرای کنسرت هایی با این سبک صادر می شود، موسیقی اصیل و محلی و عشایری با مشکلات زیادی روبرو است که می تواند به ریشه کن شدن آن منجر شود.

یکی دیگر از اعضای این گروه نیز گفت: ما دارای گروه ارکستری 50 نفره هستیم که به دلیل عدم حمایت از تعداد محدودی از آنها استفاده می کنیم و در این جشنواره نیز تنها پنج نفر از آنها حضور دارند.

محمد شهبازی افزود: امرار معاش ما از طریق تدریس است و وقتی انگیزه ای برای حضور علاقمندان در این کلاس ها وجود نداشته باشد ما نیز دچار مشکل می شویم.

توجه به موسیقی ارزشی گامی برای مقابله با تهاجم فرهنگی است

مقابله با تهاجم فرهنگی که امروز به واژه ای جاری شده در جامعه تبدیل شده است و خطراتی که این جنگ نابرابر برای از پای درآوردن مقاومت مردم ما در مقابل زیاده خواهی های دشمنان مردم و به خصوص جوانان ایران اسلامی را تهدید می کند، بر هیچ کس پوشیده نیست.

مقابله با این حرکت دشمن مانند دیگر عرصه های نبرد، مانند پیکار در عرصه های نظامی و اقتصادی نیازمند ابزارهای مورد نیاز است که یکی از آنها بهره گیری از پتانسیل های موجود در نیروها است.

راه صحیح مقابله با ناتوی فرهنگی، تنها گرفتن آنچه بیگانگان ترویج می دهند نیست بلکه به جای آنچه از جوانان گرفته می شود، باید جایگزین هایی فراهم شود که میل و رغبت آنها برای بازگشت به آنچه بیگانگان از آن به عنوان هنر یاد می کنند، به شدت کاهش پیدا کند.

خوشبختانه ایرانیان همیشه در هنر و هنرمندی شهره مردم جهان بوده اند و آثاری که از گذشته و حال از هنرمندان این سرزمین به یادگار مانده است گویای این مطلب است.

به نظر می رسد با یاری نیروهایی که حاضر به هرگونه فداکاری در عرصه مقابله با جنگ فرهنگی هستند و با هدایت آنها به سمت و سوی ارزشی هنر که رهبر معظم انقلاب نیز بر آن تأکید دارند و امام راحل نیز آن را توصیه کرده اند یاریگر نسل جوان در این تهاجم سراسری دشمنان علیه نظام اسلامی باشیم.

---------------
گزارش: رحیم میرعظیم