به گزارش گروه دين و انديشه "مهر" ، نشست تخصصي سنجه‌هاي دينداري با سخنراني پرفسور نزار العاني، پنج‌شنبه 5 خرداد‌ماه در سالن همايش‌هاي دفتر تبليغات اسلامي حوزه علمية قم برگزار شد.
پرفسور نزار العاني طي سخناني در اين همايش با عنوان « بحران در تعريف و ديدگاه در ادبيات عرب» با تأكيد بر اهميت علم در آموزه‌‌‌هاي اسلامي به بررسي دو بخش محكمات و متشابهات در اسلام پرداخت و خاتم بودن دين اسلام را در اجتهاد در متشابهات با توجه به شرايط زمان و مكان دانست.
وي گفت : مبحث تعريف دينداري و ساخت مقياس براي سنجش دينداري در بخش متشابهات مورد مطالعه قرار مي‌گيرد و بدين لحاظ، پژوهشگر مسلمان نيز با انديشة اجتهادي دربارة اين موضوعات تحقيق مي‌كند.
بر اساس گزارش رسا، پرفسور نزار العاني با بيان اينكه مطالعات اسلامي دربارة سنجه هاي دينداري بسيار ناچيز است، گفت : تلاش‌هايي كه تا كنون براي تعريف و سنجش دينداري در جهان عرب و اسلام صورت گرفته است با چهار مشكل يا بحران روبه‌روست؛ بحران در تعريف مفاهيم و اصطلاحات، بحران در ديدگاه‌ها و چارچوب نظري، بحران در روش و بحران در هنجار‌ها و ملاك.
وي افزود : اين چهار بحران فقط دامنگير تعريف و سنجش دينداري نيست بلكه به طور كلي دامنگير پژوهش‌هاي علمي در حوزة علوم انساني در جهان عرب و اسلام است. علاوه بر اين ، بايد توجه داشت كه بحران در روش و ديدگاه، اختصاص به جهان عرب و اسلام ندارد بلكه بحراني جهاني اس كه عمدتاً ناشي از حاكميت چارچوب نظر سكولاريستي بر علوم انساني غربي و ملاك و منابع معرفتي آن است.
وي در بخش بعدي سخنان خود به تعريف تدين پرداخت و گفت : از آيات قرآني اين طور به دست مي‌آيد كه تدين به سه مرحلة اسلام، ايمان و اطمينان تقسيم مي‌شود و مشكل اينجاست كه تدين را بايد در كدام مرحله بسنجيم. اسلام به شهادتين و ظاهري است، به خلاف ايمان كه قلبي و باطني است. ما نمي‌دانيم در باطن افراد چه مي‌گذرد و تنها خداست كه عالم به غيب است. پيامبر اكرم ـ ص ـ مي‌فرمايد : « اگر ديديد كسي مرتباً براي نماز به مسجد مي‌رود، به ايمان او گواهي بدهيد». اين گواهي ظاهري است نه باطني.
در ادامه پرفسور نزا العاني گفت : آنچه از اسلام مي‌شود محاسبه كرد، حالات ظاهري است و هر آنچه كه امكان مشاهده و ملاحظه داشته باشد، سلوك است چون قابل شهادت است. اما نيت، تقوا و ايمان انسان حالتي مخفي بين عبد و رب است و اگر عبدي بخواهد اين جنبه را ظاهر كند ممكن است راست يا دروغ بگويد اما اگر پنهان كند، كذب ندارد چون خدا به آن واقف است.
وي ادامه داد : مسئله اين جاست كه سلوك فرد متناقض مي‌باشد. مثلاً ادعا تقوا داشته باشد اما زنا كند يا رب بگويد اما شراب بخورد. البته اين به اين معنا نيست كه اسلام بخواهد همه چيز را مخفي كند، همان طور كه در سورة بقره به صدقه دادن آشكار‌ا هم اشاره شده است.
سخنران همايش با بيان اينكه ارائه مقياس تدين بسته به تعريف تدين دارد، گفت : هر كس مي‌تواند معيار خود را با آيات و روايات تأييد يا تطبيق كند اما مهم ارائة تعريف از دين و معيار سنجش بر طبق آن است.
وي گفت : ما در تعريف دين، دين را معامله مي‌دانيم. گرچه فقها احكام را به عبادات و معاملات تقسيم مي‌كنند اما عبادات هم نوعي معامله با خداست. از اين رو در دايره اول معاملة انسان با خدا، در دايرة دوم معامله انسان با پيامبر و قرآن و در دايرة بعدي معاملة انسان با مادر، پدر، ارحام، همسايگان و طبيعت، حيوانات و در نهايت در دايرة معامله، انسان با خود، مطالعه مي‌شود و مقياس‌ها را نيز بايد با توجه به اين دواير تعيين كرد.
در ادامة اين همايش دكتر گلزاري، ضرورت تعيين سنجه‌هاي دينداري را يادآور شد و تعامل روان‌شناسي و دين را به سه مرحلة گرايش به دين، رفتار‌گرايي و انكار دين و رويكرد مجدد به دين تقسيم كرد و محدود كردن مقياس‌ها به ظوا‌هر را مورد نقد قرار داد.
همچنين حجت الاسلام والمسلمين داوودي نيز گفت : همان قدر كه مي‌توان خدا را شناخت ايمان را هم مي‌توان از روي آثار فرد باز شناخت و نبايد از شناسايي آن چشم پوشيد، البته نمي‌توان به ايمان افراد علم قطعي پيدا كرد. علاوه بر اينكه مراتب ايمان در انسان‌ها نيز متغير است.
پرفسور نزار العاني در پاسخ به اين نقد‌ها گفت : ساحت حكم به ساحت سنجش فرق مي‌كند و ما در سنجش نياز به معيا‌ر‌هايي داريم تا مقايسه كنيم و اين معيار‌ها بايد ثبوت داشته باشند و نمي‌خواهيم حكم صادر كنيم.
گفتني است پرفسور نزار العاني متولد بغداد و داراي مدرك كارشناسي ارشد روان‌شناسي تربيتي از دانشگاه بغداد، كارشناسي ارشد سنجش و اندازه گيري رواني از دانشگاه ميشيگان امريكا و دكتري در روش بحث و سنجش رواني از دانشگاه ايالت ميشيگان آمريكاست و در حال حاضر استاد و مدير مركز سنجش، ارزيابي و توسعه علمي در دانشگاه بحرين است.
نشست تخصصي سنجه‌هاي دينداري، پنج‌شنبه 5 خرداد در سالن همايش‌هاي دفتر تبليغات اسلامي حوزه علمية قم برگزار شد.
کد خبر 188545
نظر شما