پايتخت معنوي در انتظار سرنوشت بنياد ملي زيارت/لحظه شماري ادامه دارد

به گزارش خبرنگار مهر، حال ماجراي بنياد ملی گردشگری زیارت نیز به عنوان حلقه و زنجیره ای پس از بودجه زيارت و لقب گرفتن اين شهر با عنوان "پايتخت معنوي" برای رسیدگی به زیرساخت ها و امور زائران در پایتخت معنوی به تصویب رسیده است.

تشکیل بنیاد ملی گردشگری زیارت به منظور ساماندهی زائران و مدیریت اسکان و ارائه خدمات فرهنگی آذرماه سال جاري با حضور رئيس جمهور در كارگروه زيارت مشهد تصويب شد اما سوال اين جاست كه تصويب اين بنياد چه نقشي بر سرنوشت زائران و توسعه مسائل فرهنگي و مذهبي دارد.

قرعه رسیدگی به زیرساخت ها بر پیشانی ملي گردشگري زيارت

مشهد کانون فرهنگ شیعه و مرکز صدور دیدگاه های رضوی است و از صده های ماضی با نیت مردم خیرخواه به طور خودجوش به ساخت کاروانسرا، مسافرخانه و امروز به احداث هتل های پنج ستاره و مراکز تجاری و اقامتی پرداخته است اما این موضوع را نباید فراموش کرد که بسیاری از دستگاه های متولی در امور زیارت برای بهبود زیرساخت های پایتخت معنوی هرآنچه در توان داشته اند انجام داده اند بنابراین برای هرچه بهتر شدن وضعیت شهر عزم ملی و نگاه ویژه دولت نقش بسزایی دارد.

اين بار قرعه رسيدگي به زیرساخت های پايتخت معنوي بعد از قصه نيمه تمام بودجه زيارت بر پيشاني بنياد ملي گردشگري زيارت زده شده و بايد ديد اين بنیاد تا چه حد مي تواند به تراژدي مشكلات اين شهر كه همواره نيازمند عزم ملي بوده پايان دهد.

در مشهد طی سال های اخیر کوشش های زیادی برای زیباسازی و جذب سرمایه گذاری صورت گرفته اما ناگفته پیداست که این سرزمین به دلیل وجود بارگاه منور رضوی نیازمند توجهاتی خاص و ویژه از سوی دولت است. 

لحظه شماری ها ادامه دارد

چشم انتظاري و لحظه شماري براي آغاز فعاليت هاي اين بنياد در حالي است كه بسياري از صاحب نظران معتقدند بنياد ملی گردشگری زیارت بايد ضمن حفظ جايگاه دومين كلان شهر مذهبي جهان در راستاي شناساندن فرهنگ و معنويت اين شهر در سطح بين الملل و درآمدزایی و اشتغالزایی نيز موثر باشد.

دورنمای دومین کلان شهر مذهبی جهان بر اساس افق 1404 پذیرایی از 50 ميليون نفر زائر در سال است پس اکنون اگر چه برخی فرصت ها نظیر بودجه هزار میلیارد تومانی دولت برای رسیدگی به امور زائران از دست رفته اما هنوز هم می توان به پرونده پایتخت معنوی خوش بین بود.

یکی از كارشناسان حوزه شهری به مهر می گوید: تشکیل بنیاد ملی گردشگری زیارت در مشهد مي تواند تحولي بزرگ در عرصه خدمت رساني به زائران و توسعه فرهنگ رضوي باشد هر چند كه با تمام خوش بيني يادآوري موضوع بودجه زيارت و اقداماتی که به طور کامل محقق نشد اندكي نگراني را در دل صاحب نظران و كارشناسان شهري ايجاد كرده است.

گردشگران دینی گره كور مشكلات اقتصادي را باز می کنند

صادق مشیری تاکید می کند: اين شهر نيازمند رسيدگي بيش از بيش است چرا كه پايتخت معنوي ساليانه ميزبان 25 ميليون زائر است و این رقم بر اساس چشم انداز 1404 به 50 میلیون نفر در سال می رسد بنابراین توجه و جذب هر چه بیشتر گردشگران ديني و زيارتی مي تواند گره كور مشكلات اقتصادي شهر را باز كند.

وی با اشاره به موضوع بودجه زیارت نیز می گوید: رئيس جمهور در سومین سفر استانی خود به خراسان رضوی در آبان ماه سال 1388 وعده تأمین اعتبار هزار میلیارد توماني را طی سال های برنامه پنجم کشور به منظور توسعه و ترويج فرهنگ زیارت و رسيدگي به امور زائران مورد تصویب قرار داد.

وی ادامه می دهد: بنابر این مصوبه مقرر شد به مدت ۵ سال و سالانه، 200 میلیارد تومان اعتبار در لایحه بودجه کل کشور برای توسعه زیر ساخت های زیارت در خراسان رضوی اختصاص يابد اما این مبلغ هیچ گاه به طور کامل محقق نشد طوری که سال جاری نیز۷۵ میلیارد تومان به عنوان بودجه زیارت پیش بینی شده بود اما اكنون با وجود گذشت 11 ماه از سال جاری، هیچ اعتباری از ردیف بودجه زیارت به حساب استان واریز نشده است.

این کارشناس حوزه شهری تصریح می کند: حال که موضوع بودجه زیارت به طور کامل به سرانجام نرسید باید نیم نگاهی به بنیاد ملی گردشگری زیارت داشت.

وی بیان می کند: این بنیاد با آغاز فعالیت خود باید در زمینه مهمترین مشکلات زائران مشهد که بیشتر شامل اسکان ارزان قیمت، دسترسی آسان به بارگاه ملکوتی ثامن الحجج و تماشای جاذبه های گردشگری است اقدامات گسترده ای را انجام دهد.

وی ادامه می دهد: این شهر در سال 2017 نیز به عنوان پایتخت فرهنگی جهان اسلام انتخاب و از طرفی در کارگروه زیارت هم به عنوان شهر نمونه بین المللی زیارت برگزیده و مورد تصویب قرار گرفته بنابراین باید با دید شهر نمونه بین المللی به پایتخت معنوی رسیدگی کرد چرا که مشهد متعلق به همه ایران است و توسعه امکاناتش آبروی کشور را حفظ می کند.

 وی تصریح می کند: اگر قرار است سالانه بیش از دو میلیون مسلمان خارجی به مشهد بیایند باید امکانات را به گونه ای توسعه داد که در شان بارگاه منور رضوی نیز باشد.

گردشگری مذهبی در تولید ناخالص ملی نقش آفرین است

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی هم با تاکید بر اینکه اکنون گردشگری مذهبی و زیارتی به عنوان یک صنعت مطرح بوده و در تولید ناخالص ملی موثر است، عنوان می کند: تشکیل بنیاد ملی گردشگری زیارت نیز از حلقه ها و زنجیره هایی است که بعد از بودجه زیارت توسط دولت برای رسیدگی به پایتخت معنوی، جذب سالانه دو تا سه درصد شیعیان جهان به سوی مشهد، دست یابی به اشتغال پایدار و درآمد مناسب به تصویب رسیده است.

حجت الاسلام نصرالله پژمانفر بیان می کند: مشهد به عنوان بزرگ ترین قطب مذهبی جهان تشیع تلقی شده و دارای جایگاه ویژه در صدور فرهنگ رضوی به سراسر گیتی است بنابراین اگر این بنیاد در زمینه رسیدگی به امور زائران و گردشگران مذهبی بتواند سرمایه گذاری و برنامه ریزی کرده و از اعتبارات دولت استفاده کند بی تردید جایگاه دومین کلان شهر مذهبی جهان ارتقاء می یابد.

وی تاکید می کند: نگاه به مسئله زیرساخت ها، توسعه زیارت، توجه به مشکلات شهر، رسیدگی به حمل و نقل عمومی و برون شهری، برنامه ریزی برای حل معضل بافت فرسوده و حاشیه نشینی باید با توجه خاص و ویژه دولت در این بنیاد پیگیری شود.

 وی تصریح می کند: مشهد در صورتی می تواند جایگاه واقعی خود را پیدا کند که از اعتبارات و ابزار لازم برخوردار باشد و مورد حمایت دولت قرار بگیرد چرا که در غیر این صورت تشکیل بنیاد ملی زیارت و بسیاری از طرح ها و برنامه ها راه به جایی نمی برد.   

نماینده مردم مشهد و کلات در مجلس شورای اسلامی سپس با اشاره به جذب گردشگر دینی عنوان می کند: جاذبه بارگاه منور رضوی آن قدر بالا است که در حال حاضر مشکلی تحت عنوان جذب گردشگر دینی وجود ندارد و لذا هم اکنون مسئله و مشکل ما به ضعف زیرساخت ها به دلیل حمایت های محدود و نداشتن نگاه ملی و فراملی مسئولان باز می گردد.  

حجت الاسلام پژمانفر یادآور می شود: پایتخت معنوی ثروتی است که هم از بعد زیارتی و ارزآوری و هم به لحاظ صنعت گردشگری مذهبی نقش مهمی دارد بنابراین نگاه عمیق دولت در این زمینه نقش مهمی دارد.

گردشگری دینی صادراتی پنهان

وی بیان می کند: گردشگری دینی صادرات پنهان و خاموشی است که درآمد حاصل از آن به شاخص‌ های اقتصادی، کاهش ارز و شناساندن فرهنگ و تمدن رضوی به جهانیان موثر است.

وی عنوان می کند: توسعه گردشگری دینی مي‌تواند تحرکي عظيم را در اقتصاد شهري مشهد برانگيزد و برای دستیابی به این هدف یکی از مهمترین راه‌ها ساخت هتل و مکان های گردشگری مطابق با فرهنگ دینی این شهر است.

وی می گوید: بی‌ شک نباید به سادگی از کنار توسعه‌ گردشگری دینی در این شهر عبور کرد چرا که بسیاری از کشورهای عربی توانسته‌ اند با جذب گردشگر دینی به توسعه‌ زیرساخت‌ های کشورشان بپردازند و گام‌ های موثری در حوزه‌ تجارت بردارند.

وی می افزاید: در بنیاد ملی گردشگری زیارت باید به جنبه‏هاي مختلف جذب هر چه بیشتر گردشگر دینی و تأثير به‌سزايي که این مقوله بر اقتصاد شهر و رونق آن دارد توجه کرد.

 وی با تاکید بر اینکه هر چه مدت حضور زائران در مشهد افزایش یابد، مخارج آنها نيز افزایش پیدا می کند، می گوید: باید با تصميم‌سازي‌هاي مناسب و برنامه‌ريزي اصولي، سرمايه‌گذاري به منظور ايجاد گزينه‌هاي جديد گردشگري و بهره‌گيري از شيوه‌هايي که يافتن آنها کار چندان دشواري نيست میزان جذب زائران و گردشگران دینی را در داخل و خارج از کشور افزايش دهيم.

ارائه راهکارهایی که جایگاه پیشانی نظام اسلامی را ارتقا می دهد

وی تصریح می کند: عواملي از قبيل شناخت زائران و گردشگران از مكان‌هاي تفريحي و تاريخي شهر، کاهش هزينه اسکان، شناسايي ظرفيت‌هاي موجود، توجه به گردشگري الكترونيكي، نيازسنجي مناسب و ارائه امكانات مناسب و تأمين نيازهاي زائرين و توجه به رويدادهاي متنوع فرهنگي و مذهبي مي‌تواند به رونق گردشگری دینی کمک کند.

وی نقش اقتصاد گردشگری مشهد در شاکله اقتصاد پررنگ و حائز اهمیتی دانسته و می گوید: در حال حاضر سهم زائران و مسافران از تولید ناخالص داخلی 13 تا 16 درصد است.

یک کارشناس اقتصادی نیز با مثبت خواندن نقش تشکیل بنیاد ملی گردشگری زیارت می گوید: بی شک در این بنیاد باید به راهکارهایی که می تواند جایگاه پایتخت معنوی را به عنوان پیشانی نظام اسلامی ارتقا دهد پرداخت.

امیر کنعانی ادامه می دهد: توجه و پرداختن به موضوع گردشگری دینی نیز باید در اولویت کار این بنیاد قرار بگیرد چرا که این نوع از گردشگری برای مشهد مقدس می تواند هم به لحاظ اقتصادی و هم به لحاظ معنوی تاثیرگذار باشد.

وی بیان می کند: پایتخت معنوی باید در حال حاضر به واسطه نقش این بنیاد با تقویت و توسعه گردشگری دینی و تدوین و برنامه ریزی های راهبردی در سال های آینده پنجره ای تازه را به سوی رونق اقتصادی باز کند تا سالانه حداقل دو هزار ميليارد تومان به درآمدهاي مشهد افزوده شود.

کمک به چرخه فعالیت های اقتصادی

وی می افزاید: مشهد سالانه پذیرای 25 میلیون زائر است و این مقوله ضرورت تقویت هر چه بیشتر گردشگری دینی را برای دومین کلان شهر مذهبی جهان پر رنگ تر می کند چرا که با توجه روزافزون به این نوع از گردشگری سالانه دو هزار ميليارد تومان به درآمدهاي مشهد افزوده خواهد شد و به چرخه فعالیت های اقتصادی، اشتغالزایی و ارزآوری همراه با مزیت های فرهنگی و معنوی کمک می کند.

وی با تاکید بر اینکه اکنون گردشگری مذهبی به عنوان یک صنعت مطرح بوده و در تولید ناخالص ملی موثر است، ادامه می دهد: پایتخت معنوی به دلیل دارا بودن ظرفیت های بسیار تاکنون تا حدودی توانسته قدم های مثبتی را در جهت جذب هر چه بیشترگردشگری دینی بردارد اما این میزان کافی نیست چرا که در حال حاضر مقوله گردشگری دینی به عنوان یکی از حساس‌ترین موضوعات مطرح است.

اسکان در واحدهای اقامتی ارزان قیمت

وی تصریح می کند: گردشگران دینی و زیارتی نیازها و خواسته‌های متفاوتی دارند که اگر به هر کدام از خواسته های آنان که بیشتر شامل دسترسی راحت به مراکز تجاری، اقامتی و اسکان در واحدهای اقامتی ارزان قیمت است مورد بررسی و توجه قرار بگیرد می توان گفت که بخشی از زیرساخت ها و تسهیلات این نوع از گردشگری تامین شده است.

وي در بخش دیگری از سخنانش با بيان اينكه درآمد حاصل از زائران باید برای خود مشهد هزینه شود، تصريح می کند: به طور میانگین سالیانه 25 میلیون زائر به مشهد سفر می کنند که با در نظر گرفتن چهار روز ماندگاری روزانه 30 هزار تومان هزینه می‌کنند و با توجه به این درآمد می توان تا حدودی برخی از مشکلات شهر را با نگاه ویژه دولت حل کرد.

وی می گوید: شهرداری و بسیاری از دستگاه های متولی هرچه در توان داشته اند انجام داده اند اما واقعیت این است که  کمک های دولتی تنها 10 درصد اعتبارات شهرداری مشهد را پوشش می دهد و همه به خوبی می دانند که بدون کمک های ویژه و خاص دولت این شهر نمی تواند نیازهای گسترده زائران در زمینه های مختلف را برآورده کند. 

وی معتقد است، در حال حاضر از دیدگاه اقتصادی به دلیل حمایت های محدود دولت باید همانند گذشته درآمدهایی را که زائران برای شهر ایجاد می کنند صرف حمل و نقل، مناطق حاشیه‌ای و بافت فرسوده کرد تا شاید چهره این شهر جذابیت بیشتری را برای گردشگران داخلی و خارجی داشته باشد.

چهره شهر و ساختار اطراف حرم رضوی باید با عزم ملی و نگاه ویژه دولت و مجلس معرف دومین کلان شهر مذهبی جهان باشد چرا که این امر در جذب هر چه بیشتر زائران و گردشگران دینی موثر بوده و پایتخت معنوی را به نماد و الگویی در جهان اسلام تبدیل خواهد کرد.

گزارش: مرضیه صاحبی