« فلسفه در دوره تجدید حیات فرهنگی غرب» منتشر می شود

دکتر کریم مجتهدی، چهره ماندگار فلسفه و استاد بازنشسته فلسفه دانشگاه تهران در گفتگو با خبرنگار مهر در مورد کتاب زیر چاپش گفت: کتابهای من نتیجه کوشش مدام و تفکر است و در رشته خودم کاملاً تخصص دارم. کسانی که علاقمند فلسفه هستند کتابهای من می تواند برای آنها مفید باشد.

وی با بیان اینکه کتاب « فلسفه در دوره تجدید حیات فرهنگی غرب» را تمام کرده ام و زیر چاپ دارم که در نمایشگاه کتاب سال آینده بیرون می آید. این کتاب قطور و 700 صفحه ای را کتاب خوبی در تاریخ و فلسفه دانست. زیرا یک اثر میان رشته ای است فلسفه خالص نیست تاریخ و فلسفه با هم است.

مجتهدی در ادامه سخنانش تصریح کرد: یعنی مطالب تاریخی به اندازه خود مطالب فلسفی در این کتاب منعکس شده است. چهره های خیلی شناخته شده ای عنوان شده است. ولی کتاب موقعی جالب است و حالت منحصر به فرد پیدا می کند که از متفکران ناشناخته در ایران صحبت می کند که تعدادشان هم زیاد است. یعنی ما فلسفه و تاریخ فلسفه و تاریخ را با چند شخصیت مشهور می شناسیم و گاهی چنین سلیقه ای باعث شده که اطلاعاتمان از جزئیات بسیار کم باشد. حتی استادان ما کلیات را می دانند ولی در جزئیات و گوشه و کنارها در زوایای فکری، مطالبی است که توجه نمی کنند.

استاد بازنشسته فلسفه دانشگاه تهران عنوان کرد: سعی کرده ام در این کتاب به آن زوایای ناشناخته وارد شود یک مقدار دانشجویان را متوجه اهمیت همین جزئیات بکنم. برای مثال در شهر فلورانس در همان دوره چیزی که موجب شد انجمن علمی و فلسفی فلورانس که اسمش را آکادمی گذاشتند بنیان گذاری شود و تأثیر حکمای ایرانی اسلامی در آنجا چه بود. اینها در درجه اول است و بعد تعارض ابن رشد و ابن سینا نه تنها در منطقه خودمان بلکه در منطقه غرب که با همان شدت مطرح بوده بحث کرده ام.

این چهره ماندگار فلسفه با بیان اینکه ادعایم این است که کتاب خیلی صادقانه نوشته شده است گفت: از افراط گویی ها خودداری شده و کتاب مستند است از منابع بسیار اصیلی استفاده شده است. البته می توانم بگویم شاید کل منابع دست اول نیستند اما از طرفی دیگر نمی توان فراموش کرد که در ایران درباره این مسائل نمی توان فقط از منابع دست اول استفاده کرد. مجبورم مطالب را طوری بیان کنم که کتاب برای جوانان و دانشجویان قابل خواندن باشد.

وی تأکید کرد: پرسش اصلی من در این کتاب این است که اولاً نشان دهم فلسفه الزاماً از دیگر مظاهر فرهنگی انسان جدا نیست. نمی توانیم اینطور فکر کنیم که فلسفه یک چیزی جدای از سیاست، هنر، تعلیم و تربیت، علم و فنون و صنایع و غیره است. فلسفه در یک محیط وسیعی از تجلیات فرهنگی معنا پیدا می کند. یعنی همه چیز هست و فلسفه هم هست.

مجتهدی افزود: در این عصری که مورد بحث من است شاید درخشش متفکرانی که به هنر پرداختند و خود هنرمندان خیلی بیشتر از فلاسفه باشد. نشان دادن این مسئله برای من خیلی مهم بود. برای اینکه یک قسمتی از کتاب با لئوناردو داوینچی اختصاص داده شده است. به سیاست واتیکان و بهره برداری واتیکان از فعالیت های هنری پرداخته ام که این خودش یک بحثی است که هیچ وقت در ایران مطرح نشده است. این کتاب ما را نه تنها با موضوع های مختلف بلکه با مسائل جدید آشنا می کند. به نظرم در فلسفه طرح مسائل جدید صحیح تر از حل آن مسائل باشد. یعنی عجولانه یک نظری درباره آن مسائل داده شود.

استاد دانشگاه تهران یادآورشد: بالاخره اهمیت علوم حدید را در آن دوره که داشته شکل می گرفته و بعد در قرون 17 و 18 که تبدیل به علوم جدید شده نمی شود نادیده انگاشت. ولی در عین حال اهمیت تفکر و تأمل را که راجع این تجلیات فرهنگی بوده مثل هنر و ... بوده بحث و تحلیل می کند.  

وی در پایان توضیح داد: در آخر این را می خواهم بگویم که اگر ما در ایران خواهان علم جدید و صنایع و فنون و فناوری به معنای واقعی کلمه هستیم. نمی توانیم قبول کنیم که اینها را می توان بدون تأمل و دقت و بدون تحلیل، عجولانه بدست آوریم. یعنی این تأمل و دقت شرط لازم حتی اگر کافی هم نباشد در کسب علم و صنایع است. این نتیجه کلی این کتاب است.