انقلاب تئاتر را مردمی کرد/ دیدگاه حضرت آیت‌الله خامنه‌ای درباره هنر در زمان ریاست‌جمهوری

به گزارش خبرگزاری مهر، علی منتظری عضو هیئت علمی جهاد دانشگاهی در بخش دیگری از نشست پژوهشی هنرهای نمایشی و انقلاب اسلامی گفت: هنرمندان بایستی اجتماعی را تشكیل داده و ایده و هویت جمعی داشته باشند اما اكنون هر كدام مكتب و مرام خود را دارند. حوزه هنری باید پیشگام شود و نیروهای هنری را سازماندهی كرده و زیر یک سقف جمع كند.

منتظری در پاسخ به این سوال كه آیا بعد از گذشت 34 سال از انقلاب نبایستی تئاتر هویت خود را پیدا كرده و استراتژی خود را مشخص کند، گفت: انقلاب خدمت بزرگی به هنر كرد و آن هم ایجاد اعتماد میان خانواده ها و تئاتر بود، زیرا در گذشته تئاتر مصداق هجویه می شد و متعلق به یک جامعه محدود روشنفكری بود.

وی افزود: بعد از انقلاب اسلامی بحث تئاتر مردمی و گسترده مطرح شد اما عده ای با این طرح مخالفت كرده  زیرا آن را مختص قشر محدودی از جامعه می دانستند، اما با توجه به نگاه جمهوری اسلامی كه انقلاب با تكیه بر فرهنگ پیروز شد مقوله هایی چون سینما و تئاتر نیز گسترش پیدا كرد. اگر انقلاب اسلامی به وقوع نمی پیوست، امسال شما دوستان نمی توانستید وارد هنر تئاتر شوید.

منتظری با یادی از شهید آوینی گفت: من هنگامی كه رییس مركز هنرهای نمایشی بودم، شهید آوینی و دیگر دوستان را جمع می كردم تا به وسیله آنان كارهای اساسی در حوزه هنر و فرهنگ انجام گیرد. این كشور اسلامی و انقلابی است اما هنوز سیاست های دینی آن مشخص نیست. ما ادعا می كنیم در زمینه پژوهش كارهای بزرگی كرده ایم اما یک صفحه مكتوب از این موارد یافت نمی شود در حالی كه بیش از 10 سال است كه سیاست های هنر تئاتر به دست بالاترین مرجع هنری رسیده اما اهالی تئاتر از این مصوبه غفلت می كنند.

صحبت بر علیه جشنواره ها  از سوی اهالی تئاتر رنج آور است

منتظری عنوان کرد: صحبت بر علیه جشنواره ها  از سوی اهالی تئاتر رنج آور است. آنها چرا نمی خواهند رونق تئاتر را ببینند  و با برگزاری جشنواره ها مخالفت می كنند؟ البته بایستی به توسعه همه جانبه فكر كرده و عمل كنیم  و این حركت باید از جایی شروع شود. توجه به مسائل و مبانی نظری تئاتر و بخش اجرایی آن نیز مهم است كه بعداز انقلاب اقدامات زیادی در این مورد صورت گرفته و در آینده هم باید ادامه داشته باشد.

رییس پیشین مركز هنرهای نمایشی با بیان دو نكته در جهت رونق بخشیدن به تئاتر افزود: اول بحث اصلاح سازمان و ساختار تئاتر كشور مطرح می شود زیرا در عمل تاثیر زیادی می گذارد و دوم اینكه هنرمندان مسلمان خودشان اجتماعی را تشكیل داده و ایده و هویت جمعی داشته باشند، اما اكنون هر كدام مكتب و مرام خود را دارند. حوزه هنری باید پیشگام شود و نیروهای هنری را سازماندهی كرده و زیر یک سقف جمع كند.

منتظری تاكید كرد: من همیشه هنر تئاتر را به عنوان هنر ممتاز می شناختم و تصمیم بر گسترش آن داشتم و اگر در دوران مدیریت خود در مركز هنرهای نمایشی به توفیقاتی با كمک دوستان دست یافتم به خاطر داشتن این نگاه بود.  كسانی كه دانشجوی رشته تئاتر و یا علاقمند به این هنر هستند، باید در رفتار و تعامل با یكدیگر تجدید نظر كنند. من این مطلب را از موضع خیر خواهی می گویم در غیر این صورت تئاتر به این طرز فكر كه متعلق به قشر روشنفكر است، سوق می یابد.

در ادامه این نشست رحمت امینی مدیر مر كز هنرهای نمایشی در سخنانی گفت: اگر بحث تئاتر انقلاب مطرح می شود باید مدیر تئاتر با تفكرات وارد شود كه همراه با تحولات باشد. به عنوان مثال مجید سرسنگی از جهاد دانشگاهی كه نهادی برآمده از انقلاب بود به تئاتركشور وارد شد و شاخصه مدیری كه در آن نهاد كار می كند عمل كردن به حرف هایش است. اما می توان این تفكر را به عنوان مبنا و الگو قرار داد؟

وی ادامه داد: اگر انقلاب اسلامی به سه دهه تقسیم شود، دهه اول آن به همگرایی طی شد و انواع هنرمندان مختلف در كنار هم كار كردند و كسی كه مدیریت تئاتر را در آن زمان به عهده داشت هیچ كدام از هنرمندان را طرد نكرد و این حركت به خاطر حفظ مقبولیت برای خود نبود  بلكه به دلیل همگرایی با اعتقاد بر این بود که تفكرات مختلف با رعایت موازین نظام جمهوری اسلامی كار كنند.

در ادامه این نشست پژوهشی مجید سرسنگی با اشاره به كلاس های آموزشی تئاتر در دانشگاهها اشاره كرد و افزود: در كلاس های فوق لیسانس تئاتر در دانشگاه تهران از 15 نفری كه وارد این دوره می شوند، 12 نفرشان از رشته تئاتر وارد مقطع فوق لیسانس نشده اند اما بعد از گرفتن مدرک مدعی تئاتر می شوند و هنگامی كه در مصاحبه برای رشته دكتری تئاتر شركت می كنند از آن رد می شوند و این واقعیت های امروز تئاتر كشور در حوزه آموزش و پژوهش است.

وی در پاسخ به صحبت های منتظری گفت: كسی با برگزاری جشنواره ها مخالف نیست اما جشنواره مفهوم دارد. ما می گوییم این پول محدودی كه به تئاتر تعلق گرفته صرف مسائل زیربنایی شود نه صرف تئاتری كه خروجی ندارد. معتقدم بعضی جشنواره ها چهره های نو را نشان می دهد، اما اكنون برای ما بعضی جشنواره ها نوعی تبلیغ برای مدیر و نوعی واكنش سیاسی شده است، برگزاری جشنواره ها خوب است اما اكنون بعضی جشنواره ها بی هدفند و استراتژی ندارند.

وی درخصوص جشنواره های بین المللی گفت: جشنواره بین المللی باید مخاطب بین المللی داشته باشد به عنوان مثال در جشنواره ادین برو هنرمندان حرفه ای حضور پیدا می كنند  نه اینكه مثل جشنواره بین المللی تئاتر كشور چند اسم دست چندم را یدک بكشند. باید احساسات را كنار گذاشت و با دید نقادانه و معقول به مسائل نگاه كرد. اینكه در شورای عالی انقلاب فرهنگی چند خطی به نگارش درآمده كافی نیست و باید در حوزه نظری مبانی به وجود آید.

وی ادامه داد: در مركز هنرهای نمایشی استراتژی متقنی وجود ندارد و این مركز تبدیل به مسئول تئاتر تهران شده است و همزمان تبدیل به سیاست گذار، اجراكننده و شورای نظارت شده است. اگر این سازمان تبدیل به مركز استراتژی ها شود ومجموعه امكانات فكری در تئاتر را جمع آوری كند، خوب است اما اگر بخواهیم تشكیلاتی در این مركز راه بیندازیم با مشكل مواجه خواهیم شد چون در این مجموعه تشكیلات بسیار زیاد است.

وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی جوابگوی مشكلات موجود در تئاتر باشد

سرسنگی خاطرنشان كرد: مشكل اصلی اینجاست كه وزارت فرهنگ و ارشاد بایستی جوابگو باشد زیرا كه پول عمده فرهنگ و هنر دست اوست و تئاتر هم یكی از زیر مجموعه های اوست. وزارت فرهنگ وظیفه دارد به تئاتر كمک كند. در حوزه سیاست گذاری در زمینه های مختلف هنری نباید مدیری كه از جنس هنرمندان نیست، گذاشته شود. به این دلیل كه نه هنرمندان به آن مدیر اعتماد می كنند و نه آن شخص می تواند جامعه هنری را شناخته و نیازها را برآورده کند.

سرسنگی با اشاره به اینكه زمینه نامناسبی از تئاتر در قبل از انقلاب در دیدگاه‌های مذهبی خانواده ها به وجود آمده بود، گفت: در آن دوره تئاتر از شكل آیینی خود به یكباره به سمت تئاتر روشنفكری و غربی سوق پیدا كرد و به همین دلیل از سوی خانواده ها پس زده شد.

وی با بیان اینكه در قبل از انقلاب نیز به تئاتر در شهرستانها نیز توجه می شده است گفت: بخش عمده كسانی كه در تئاتر كار می كنند از شهرستان‌ها  وارد این هنر شدند اما بعدها ما كار در شهرستان را زینت المجالس حرف هایمان قرار دادیم و برخوردهای سطحی و شعاری با آن شد.

در ادامه علی منتظری در پاسخ به صحبت های مجید سرسنگی گفت: اگر انقلاب نشده بود متدینین و خانواده ها رابطه خوبی با تئاتر برقرار نمی كردند  اما بعد از انقلاب كسانی كه به این هنر سوء ظن داشتند خود را اصلاح كرده و قاطبه جامعه اسلامی نگاه خود را به تئاتر عوض كرد تا جایی كه رییس جمهور وقت حضرت آیت الله العظمی خامنه ای  گفتند " یك تئاتر و یك موسیقی را انتخاب كرده تا شاهد آن باشیم" و بعد از آن نیز بارها با هنرمندان وقت گذاشته و دیدار می كردند.

وی ادامه داد: به بركت انقلاب خانواده ها با تئاتر صلح كردند و به تماشای آن می رفتند. انقلاب نقش موثری در احیای همه هنرها داشت. این انقلاب همه چیز از جمله هنر را تطهیر كرد. ما در حوزه فرهنگ درخشش زیادی داشتیم. بایستی از آنچه كه به عنوان امكانات داریم مانند سالن ها درست استفاده کنیم. ما از سیاست های تئاتری بهره نمی گیریم و آن را پرورش نمی دهیم.

وی در پایان با بیان اینكه هیچ كس به اهالی تئاتر نمی تواند كمک كند جز خودشان خاطرنشان كرد: هنرمندان عرصه تئاتر بایستی متحد شده و فكرهایشان را به هم نزدیک كنند و تحت جوامع غیر دولتی مانند حوزه هنری كارها را به جلو ببرند. هم انقلاب و هم تئاتر خدمات زیادی به یكدیگر كرده‌اند.