هدف فلسفه برای کودکان توليد رفتارهای فلسفی در آنهاست تا آنها بتوانند آمادگی قابل قبول در بيانات کلامی داشته باشند، مناسبترين روش شناسی تربيتی و آموزشی، بحثهای فلسفی است. با وجود منابع مختلف، شروع کردن از پايه مکالمه و ديالوگ بهترين راه است چرا که کلاسهای گفتگو و بحث آزاد مناسب ترين محيط برای بچه هاست تا با افکار يکديگر آشنا شوند.
فلسفه برای کودکان، موضوع تازه‌ای است که بیش از چهار دهه از طرح آن نمی‌گذرد، این موضوع، با نام‌های گوناگونی همچون فلسفه برای کودکان، فلسفه با کودکان، فلسفه و کودک و... شناخته شده است.
پرفسور متیو لیپمن آمریکایی، نخستین کسی است که این رشته را در سال 1962 پایه‌گذاری کرد. وی در اینباره می‌گوید:
در اواخر سال‌های 1960م، در دانشگاه کلمبیا واقع در نیویورک به رتبة استاد تمامی فلسفه رسیدم. فکر می‌کردم دانشجویانم فاقد قدرت استدلال، قدرت تمییز و داوری هستند، اما برای تقویت بیشتر قدرت تفکر آنها، دیگر بسیار دیر شده بود. به این فکر افتادم که این کار می‌بایست در دوران کودکی انجام می گرفت (و در آن زمان تقریباً تنها من بر این اعتقاد بودم). باید وقتی کودکان در سن یازده یا دوازده سالگی بودند، دوره‌های درسی در زمینه تفکر انتقادی می‌گذراندند، اما برای تهیه موضوعی قابل فهم و مخاطب‌پسند، متن‌های درسی باید به صورت داستان نوشته می‌شد.
لیپمن، اندیشه‌های ذهنی‌اش را با نگارش کتاب کشف هری استوتلمیر آشکار ساخت و گام نخست را در عملی کردن هدفش برداشت. سپس در سال 1970، کتابش را به صورت عملی در کلمبیا آزمایش کرد و نتیجة رضایت‌بخشی نیز از آن گرفت. اندکی بعد، لیپمن با کمک آنه مارگارت شارپ یک کتاب راهنما برای معلمان نوشت که شامل صدها تمرین فلسفی بود. پس از آن، به طور رسمی پژوهشگاه توسعه و پیشبرد فلسفه برای کودکان را در دانشگاه دولتی مونتکلیر تأسیس کرد. دیری نپایید که این طرح با روش‌های مشابهی در دیگر کشورها نیز، رواج یافت؛ به‌گونه‌ای که در حال حاضر بیش از 120 کشور در این زمینه فعالیت دارند.
دربارة پیشینه این برنامه در ایران، برخی برآنند که ابوریحان بیرونی،دانشمند مشهور ایرانی، اولین کسی است که با نگارش کتاب التفهیم(درباره آموزش مقدمات ریاضی و نجوم به کودکان) و تقدیم آن به کودکی خیالی به نام ریحانه، گام اول را در این عرصه برداشته است.
شیوة نگارش التفهیم بدین‌گونه است که نخست ریحانه (کودک خیالی)، پرسش‌های خود را مطرح می‌سازد و پس از آن، ابوریحان به پاسخ آنها می‌پردازد. متأسفانه بعد از ابوریحان کسی راه او را پی‌نگرفت و بدین ترتیب این شیوه بدیع آموزشی او به فراموشی سپرده شد.
اما برنامه آموزش فلسفه به کودکان به صورت یک طرح هدفمند، نخستین‌بار در سال 1373 توسط بنیاد حکمت ملاصدرا در کشور ما شناخته شد و در همان تاریخ، گروه فلسفه و کودک این بنیاد پایه‌گذاری گردید.
نظر شما