سهم ناچیز کشاورزی از گردشگری/ فرصت هایی که هدر می روند

به گزارش خبرنگار مهر، تمامی فعالیت های تفریحی و گردشگری بر پایه کشاورزی، دامداری، ماهیگیری و صنایع دستی از جمله حوزه های گردشگری کشاورزی است که موجب جذب گردشگران به مناطق مستعد این فعالیتها می شود.

توریسم کشاورزی با هدف معرفی و فروش تولیدات کشاورزی آغاز و در ادامه با پوشش فعالیتهای تفریحی متنوع زمینه رونق اقتصادی یک منطقه را فراهم می کند.

در این میان استان اردبیل به عنوان یکی از قطبهای کشاورزی کشور سالانه تولیدات کشاورزی در حجم قابل توجهی را روانه بازارهای داخل و خارج کشور کرده و حتی در عرضه برخی محصولات پیشتاز و تولید کننده انحصاری بازار کشاورزی کشور است.

علاوه بر این قدمت تاریخی و باستانی و طبیعت متمایز این استان موجب شده است، اردبیل به عنوان قطب گردشگری کشور نیز سالانه بالغ بر 10 میلیون مسافر داخلی و خارجی را پذیرا باشد.

این دو عنصر به عنوان مهمترین مولفه های توسعه توریسم کشاورزی از جمله دغدغه های فعلی کارشناسان استانی است که بررسی ها نشان می دهد نه تنها توریسم کشاورزی در اردبیل گامهای اولیه خود را طی نکرده بلکه در حد چند پیشنهاد کارشناسی باقی مانده است.

رابطه توریسم کشاورزی با طبیعت گردی

از جمله توانمندی های توریسم کشاورزی ترغیب گردشگر به بهره گیری از طبیعت بکر و ایجاد ارتباط با مناظر طبیعی است.

کارشناس گردشگری معتقد است توریسم کشاورزی می تواند گردشگر را به طبیعت یک منطقه متمایل کرده و در ادامه علاوه بر معرفی تولیدات کشاورزی زمینه طبیعت گردی را نیز فراهم کند.

یاشار دولتخواه با اشاره به اینکه استان اردبیل از شمالی ترین تا جنوبی ترین شهرها برخوردار از طبیعت منحصر به فرد است، اضافه کرد: این در حالی است که بی توجهی به این موضوع موجب شده حتی گروههای گردشگری طبیعت نیز در استان رونق چندانی نداشته باشد.

وی افزود: غفلت برنامه ریزی ها زمانی تشدید می شود که حتی شهروندان اردبیلی نیز از بسیاری از مناطق و استعدادهای طبیعی استان بی اطلاع اند.

منطقه مغان مستعد توسعه توریسم کشاورزی

این کارشناس اضافه کرد: از جمله مناطق مستعد توسعه توریسم کشاورزی منطقه مغان است که سالانه تولیدات باغی و دامی قابل توجهی را روانه بازار کشاورزی داخلی و خارجی می کند.

وی تاکید کرد: با این وجود کشاورزی مغان علاوه بر اینکه به شیوه های سنتی اداره می شود، نمونه ای از اجرای طرحهای توسعه گردشگری در آن مشاهده نمی شود.

كشت و صنعت و دامپروری مغان در 63 هزار هکتار از سال 1351 فعالیت خود را آغاز کرده و سالانه بالغ بر 16هزار تن تولیدات باغی، 41 هزار تن شیر خام، هزار و 600 تن گوشت قرمز و دو هزار و 200 راس تلیسه آبستن روانه بازار می کند.  

این شرکت با تولید بیش از 100 رقم میوه، تولید سالانه بیش از 250 هزار تن محصولات زراعی اعم از گندم، ذرت، جو، چغندرقند، کلزا، پنبه، برنج و ده ها نوع محصول استراتژیک کشاورزی از جمله مناطق مستعد کشاورزی در تمامی فصول سال است.

کارشناسان معتقدند از جمله ضروریات توسعه گردشگری منطقه مغان توسعه فرودگاه و ایجاد زمینه مسافرتهای درون و برون مرزی است.

علاوه بر این بهبود پایانه مرزی بیله سوار و توجه به روستاهای هدف گردشگری گرمی نیز از جمله عوامل تسهیل توریسم کشاورزی در این منطقه محسوب می شود.

کابوس سیل در قطب کشاورزی اردبیل

یکی دیگر از مناطق مستعد گردشگری کشاورزی شهرستان مشگین شهر است که به دلیل تنوع محصولات باغی به عنوان یکی از مهمترین تولید کنندگان کشور بوده و کیفیت برخی محصولات کشاورزی آن سرآمد است.

با این وجود نبود بسترهای تبدیل کشاورزی سنتی به مدرن در این منطقه موجب شده است، سالانه بارشهای فصلی به کابوس کشاورزان تبدیل شده و انتظار خسارت ناشی از سیلاب دور از ذهن نباشد.

بطوریکه در سال جاری بارش سیلاب موجب خسارت به 500 هکتار از باغات میوه و اراضی کشاورزی، زیرساختهای شهری و معابر شد.

فرماندار مشگین شهر با انتقاد از نبود بسترهای مقاومتی در این شهرستان برای مواجه با بارشهای فصلی خواستار نصب سامانه هشدار تگرگ  شد و تاکید کرد: همه ساله خسارت سیلاب قابل توجه بوده و زیان اقتصادی را متوجه کشاورزی این منطقه می کند.

شهرستان مشگین شهر نزدیک به هفت هزار هکتار اراضی باغی دارد که سالانه بالغ بر 100 هزار تن محصولات سردرختی را به بازار عرضه می کند.

عدم معرفی روستاهای هدف گردشگری

گردشگری کشاورزی محدود به مناطق مستعد کشاورزی نبوده و در بخش قابل توجهی به روستاها نیز توسعه یافته است.

بطوریکه آداب و رسوم محلی، معماری بومی، دامداری، هنرها و صنایع دستی، غذاهای محلی، مصنوعات زنان روستایی و کشاورزی از جمله جاذبه های گردشگری روستاهای هدف گردشگری محسوب می شود.

یکی از اهالی روستای "کزج" روستای نمونه گردشگری استان و "ماسوله اردبیل" در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: گردشگران اندکی به این روستا می آیند، و وقتی هم نحوه اطلاع از وجود روستا از آنها سوال می شود بسیاری به صورت تصادفی متوجه وجود چنین روستایی شده اند.

اظهارات این روستایی در حالی است که کارشناسان گردشگری معتقدند معرفی روستاهای هدف گردشگری می تواند زمینه ورود گردشگر به روستا و رونق اقتصادی آن را موجب شده و نرخ بیکاری روستاها را با ایجاد زمینه های شغلی کاهش دهد.

تاکید طرح آمایش اردبیل به توریسم کشاورزی

نکته قابل توجه در توسعه گردشگری کشاورزی اردبیل این است که با وجود اجماع مسئولان استان در طرح توسعه توریسم کشاورزی در جلسات و کارگروههای مرتبط اما به نظر می رسد این اجماع رنگ عمل نگرفته و نهایتا اجرایی نمی شود.

مشاور طرح مطالعات آمایش استان اردبیل با تاکید به مطالعات صورت گرفته تصریح کرد: به دلیل قابلیت های کشاورزی این استان ضروری است توریسم کشاورزی در آن احیا شود.

محمد علی حامدی در گفتگو با خبرنگار مهر تصریح کرد: توریسم کشاورزی نمونه ویژه و جدیدی از تعاریف توریسم است که به مراجعه به منظور خرید و فروش محصولات کشاورزی در مقاطع زمانی مختلف سال تعریف می شود.

وی افزود: اقلیم استان اردبیل در چهار ناحیه آب و هوایی است که موجب شده در تمامی فصول سال کاشت و برداشت محصولات کشاورزی در نقاط مختلف آن انجام شود.

مشاور طرح مطالعات آمایش استان با بیان اینکه مدلهایی از اجرای این طرح در دنیا وجود دارد، ادامه داد: به همین منظور می توان توریسم کشاورزی را به ویژه در منطقه مغان پیاده کرد.

وی افزود: راهبردهای توسعه گردشگری بر اساس آمایش هر ناحیه و ویژگی های خاص اقلیمی، طبیعی، فرهنگی، اقتصادی و جغرافیایی آن تعریف می شود.

با این وجود حامدی با انتقاد از بی توجهی دستگاههای اجرایی نسبت به ضرورت تصویب طرح جامع آمایش اردبیل ادامه داد: این طرح نزدیک به پنج سال است که به دلیل ایرادات جزئی در جلسات کارگروهی تصویب آن به جلسه بعد موکول می شود.

سرمایه گذاری توریسم کشاورزی برنامه ریزی نمی شود

وی با بیان اینکه احیای توریسم کشاورزی در اردبیل نیازمند برنامه ریزی مدون است، اضافه کرد: طرح آمایش فرصت مطالعاتی جامعی است که با در نظر گرفتن تمامی ابعاد طرحهای توسعه ای را به یک منطقه پیشنهاد می کند.

گلایه از نبود برنامه جامع توسعه توریسم زمانی تشدید می شود که سرمایه گذاری در بخش گردشگری کشاورزی نیز رونق چندانی در سالهای اخیر نداشته است.

بطوریکه مشکل تامین اعتبار از جمله موضوعاتی است که بسیاری از طرحهای کوتاه مدت را در حد کاغذ بازی اداری محصور کرده و به اجرا نمی رساند.

کم کاری بخش خصوصی در گردشگری کشاورزی

رئیس کمیسیون تخصصی گردشگری اتاق بازرگانی، صنایع و معادن و کشاورزی اردبیل در این خصوص تشکیل  کمیسیون گردشگری را یک فرصت استثنایی برای این حوزه برشمرد و تصریح کرد: باید از موقعیت به دست آمده برای شناسایی موانع توسعه و همچنین ارائه راهکارهای علمی و عملی برای توسعه و پیشرفت صنعت توریسم تمام همت و تلاش خود را به کار بگیریم.

کریم حاجی‌زاده با بیان اینکه صنعت توریسم در حال تبدیل شدن به صنعت اول دنیاست، افزود‌: این صنعت کم‌هزینه‌ترین و پر سودترین اقتصاد است، بنابر‌این دنیا برای این صنعت برنامه‌ریزی می‌کند اما در کشور ما متاسفانه توجه چندانی به این صنعت نمی‌شود.

وی گفت: این در حالی است که کشور ما از لحاظ ظرفیت و استعداد‌های بالقوه گردشگری از جمله کشورهای برتر و مهم دنیاست.

حاجی زاده افزود: برای تصمیم‌گیری درست و واقعی باید آمار و اطلاعات ارائه شده در بخش گردشگری دقیق باشد تا بتوان به نتیجه مطلوبی دست یافت.

این تاکیدات در حالی است که با وجود توان بخش خصوصی در جذب سرمایه و ترغیب سرمایه گذاران خروجی برنامه ها گواه از کم کاری بخش خصوصی در این حوزه دارد.

علاوه بر این تاکیدات دستگاههای دولتی و به ویژه استاندار اردبیل برای احیای گردشگری و کشاورزی به عنوان دو قطب پول ساز در لیست انتظار تصمیمات اجرایی کارگروه گردشگری استان است.
.........................................
گزارش: ونوس بهنود