کشاورزی ارگانیک کلید ورود به بازارهای جهانی/ بازارهای هدف به دنبال محصولات سبز

به گزارش خبرنگار مهر، عدم استفاده از کودهای شیمیایی برای رشد گیاه و عدم استفاده از سموم شیمیایی دفع آفات و در کنار آن استفاده از عناصر طبیعی مبارزه با آفات گروه جدیدی از کشاورزی را خلق کرده است که به کشاورزی سبز و یا ارگانیک شناخته می شود.

با وجود اینکه این شیوه کشاورزی قبل از تسخیر مزارع توسط سموم شیمیایی رواج داشت اما در برهه زمانی خاصی کشاورزان برای دستیابی به محصول بیشتر که کیفیت خود را تنها در رنگ و اندازه خلاصه کرده بود، با بهره گیری از خلاهای مدیریتی کشاورزی شیمیایی را آغاز کردند و در واقع کشاورزی ارگانیک عقب گردی به شیوه های سالم کشاورزی گذشته است.

در این میان استان اردبیل نیز به عنوان یکی از قطبهای کشاورزی کشور با برخورداری از 780 هزار هكتار اراضی قابل كشت برای انواع محصولات كشاورزی است كه از اين مقدار 235 هزار هكتار ويژه كشت آبی و 545 هزار هكتار ديگر نيز به صورت ديم كشت می‌شود.

ثمره این حجم از فعالیتهای کشاورزی تولید سالانه بالغ بر سه میلیون تن محصول کشاورزی در دشت اردبیل است که علاوه بر تامین نیاز جمعیت 1.5 میلیون نفری خود، بخش عمده ای از نیازهای سایر استانها و کشورهای همسایه را تامین می کند.

در عین حال استفاده متداول از سموم کشاورزی موجب شده در سالهای اخیر شیوع بیماری های مختلف از جمله بیماری های سرطانی، پوستی، عصبی و گوارشی تشدید شده و سلیقه بازار مصرف به سمت محصولات ارگانیک متمایل شود.

سمپاشی سالانه 16 هزار هکتار از اراضی کشاورزی

با وجود اینکه کارشناسان محیط زیست استان به دلیل مضررات زیست محیطی سمپاشی مزارع به ویژه به طرق هوایی تاکید دارند، سالانه بالغ بر 16 هزار هکتار از مزارع استان که بخش عمده ای از آن در دشت مغان قرار دارد، به طرق هوایی سمپاشی می شود.

فرماندار پارس آباد در این خصوص از سمپاشی شیمیایی 15 هزار هکتار از اراضی کشاورزی این شهرستان خبر داد و تاکید کرده که این سمپاشی به جهت مقابله با آفت ملخ انجام شده است.

وی با بیان اینکه در سالهای اخیر آفت ملخ خسارت قابل توجهی به کشاورزان وارد کرده با اشاره به اجرای زود هنگام سمپاشی در سال جاری متذکر شد: این مهم می تواند مزارع را از هجوم این آفت مصون دارد.

به گفته کریمی سمپاشی شیمیایی در 50 منطقه با اعتباری بالغ بر یک میلیارد و 800 میلیون ریال انجام شده است.

این در حالی است که شیوع بیماری سرطان و انواع بیماری های گوارشی و تنفسی موجبات نگرانی کارشناسان بهداشت در مهمترین حوزه کشاورزی استان را فراهم کرده است.

قطب کشور پایلوت سیب زمینی ارگانیک نشد

بی توجهی به تولیدات کیفی محصولات کشاورزی زمانی تشدید می شود که به عقیده کارشناسان استان اردبیل از توان تولیدی کشاورزی خود نهایت استفاده را نمی برد.

با وجود اینکه مدیران استان اردبیل بارها در اظهارات خود کشاورزی را به عنوان اولین عنصر درآمد زایی استان توصیف کرده اند در حال حاضر پایلوت تولیدات ارگانیک به ویژه در محصولات کشاورزی شاخص اردبیل توسط سایر استانها تصاحب شده است.

بطوریکه رئیس اتاق بازرگانی استان اردبیل در این خصوص می گوید: در حال حاضر پایلوت تولید سیب زمینی ارگانیک استان خراسان جنوبی است که در نظر داریم با توسعه تولید ارگانیک این محصول، اردبیل به پایلوت تولید سیب زمینی ارگانیک تبدیل شود.

حسین پیرموذن با بیان اینکه 20 درصد سیب زمینی کشور در استان اردبیل تولید می شود، اضافه کرد: این موضوع به ضعف های برنامه ریزی استان بر می گردد که موجب شده کشاورزی اردبیل جایگاه حقیقی خود را نیابد.

وی با بیان اینکه از جمله عوامل بیماری سرطان استفاده از مواد غذایی شیمایی است، تاکید کرد: در حال حاضر در بیشتر مزارع استان استفاده از کود و سم شیمیایی رایج است.

تولید ورمی کمپوست نقطه عطف کشاورزی ارگانیک

اما از جمله مولفه های تحقق کشاورزی ارگانیک توجه به تولید ورمی کمپوست است که با وجود آغاز به کار طرح تولیدی آن به شکل مطلوبی مورد بهره برداری قرار نمی گیرد.

کود ورمی کمپوست یک کود تولید شده توسط کرم "آیزینیا فوتیدا" است که می تواند با کمترین هزینه، غنی ترین کود از نظر مواد غذایی را تدارک ببیند. این نوع خاص کرم به سبدی از کودهای حیوانی گاوی پوسیده شده تزریق و از مواد غذایی این کود تغذیه می کند و نهایتا مدفوع کرم پهن گاوی را به کودی تبدیل می کند که بی ضرر ترین کود برای طبیعت گیاه است.

این کود پس از جداسازی کرم ها از مخلوط ذکر شده، در بخش کشاورزی استفاده می شود و کرمها مجددا وارد چرخه تولید کود می شوند که به دلیل زاد و ولد قابل توجه صرفه جویی اقتصادی برای تولید کننده فراهم می کند.

مجری این ایده در استان اردبیل در گفتگو با خبرنگار مهر گفت: کودهایی که کشاورزان استفاده می کنند سرشار از مواد سمی و تخمهای علف هرز است و به همین دلیل علاوه بر صدمه به کیفیت محصول زراعی، زحمت بسیاری را در مرحله برداشت محصول تحمیل می کند.

سید رضا منتظری همچنین با بیان اینکه بازار داخلی فروش این محصول می تواند اقتصاد اردبیل را متحول کند از زمینه صادرات آن به چهار کشور عراق، افغانستان، تاجیکستان، دوبی، امارات و ازبکستان خبر داد و تصریح کرد: در یک مرحله به عراق صادر کردیم که با استقبال مواجه شد و این کشورها به دلیل اینکه زمینهای کشاورزی حاصل خیز ندارند از چنین محصولاتی استقبال می کنند.

کوتاه کردن دست دلالان از بازار کشاورزی

وی معتقد است فراهم سازی زمینه اشتغال برای تولید کود بین روستاییان موجب کاهش تعداد واسطه ها و دلالان شده و زحمت کشاورز نصیب جیب این افراد نخواهد شد.

منتظری ادامه داد: در حال حاضر دلال با قیمت نازلی محصول کشاورز را خریداری کرده و با قیمت ده برابری در بازار به دست مشتری نهایی می رساند و در نتیجه کشاورز منفعت چندانی از زحمت خود نمی برد.

وی با یادآوری جلسات پی در پی با دهیاران و تعاونی های دهیاری و امضای تفاهم نامه، تاکید کرد: کافی است کشاورزان محل خاصی برای تولید کود فراهم کنند تا متوجه درآمد سرشار آن در آینده شوند.

توسعه کشاورزی ارگانیک نیازمند حمایت دولت است

در حالی که بسترهای اولیه تولیدات ارگانیک در اردبیل مهیا است رئیس اتاق بازرگانی استان اردبیل معتقد است اجرای آن نیازمند حمایت دولت است.

پیرموذن تصریح کرد: حمایت دولت از کشاورزان برای ترویج تولیدات ارگانیک ضرورتی است که نیازمند برنامه راهبردی است. با وجود اینکه استان اردبیل از قطبهای کشاورزی کشور محسوب می شود سهم کشاورزی ارگانیک در آن بسیار ناچیز است.

به گفته پیرموذن کشاورزان در الگوی کشت فعلی با مشکلات عدیده ای مواجه اند که توجه دستگاههای مسئول را می طلبد. در این خصوص پرداخت مشوق می تواند زمینه تولید محصولات ارگانیک در بین کشاورزان را متداول کند.

مبارزه بیولوژیک در 20 هزار هکتار از اراضی کشاورزی

با وجود اینکه برخی مسئولان استانی و کارشناسان معتقدند سهم استان اردبیل از کشاورزی ارگانیک ناچیز است، رئیس سازمان جهاد کشاورزی استان در اظهارات اخیر خود با بیان اینکه اجرای این طرح به قوت در حال پیگیری است به وضعیت مطلوب تولیدات ارگانیک استان تاکید کرد.

عادل عبد ایمانی تصریح کرد: هم‌اکنون استان اردبیل در تولید و صادرات مرغ با کیفیت مناسب به کشورهای همسایه به ویژه ترکیه پیشقدم شده و باید زمینه صادرات سایر محصولات نیز محقق شود.

وی افزود: در جنوب استان تولید محصولات سالم و ارگانیک نهادینه شده و کشاورزان و باغداران از این ظرفیت استفاده می‌کنند به طوریکه تولید انجیر، سیب، آلبالو، گیلاس و صیفی‌جات عمدتاً بدون استفاده از سم و کود انجام می‌شود.

عبد ایمانی معتقد است در آینده نزدیک جنوب استان اردبیل به مرکز ثقل تولید محصولات پاک و ارگانیک تبدیل می‌شود.

وی در خصوص تولیدات کشاورزی شمال استان با تاکید به استفاده قابل توجه از انواع کودهای شیمیایی تصریح کرد: در حال حاضر در 20 هزار هکتار از مزارع شمال استان تولید پنبه، ذرت، سویا، گوجه‌فرنگی و سیب‌ در مشگین‌شهر با استفاده از شیوه‌های جدید نظیر بهره‌گیری از زنبور تریگراما و براکوم و همچنین بیتی مبارزه بیولوژیک اجرا می شود.

برگزاری دومین کنگره ملی کشاورزی ارگانیک در اردبیل

به عقیده کارشناسان از جمله اقداماتی که می تواند زمینه های تحقق کشاورزی ارگانیک در اردبیل را برنامه ریزی کرده و اهمیت آن را در بین دستگاههای اجرایی مسئول نهادینه کند، انجام طرحهای مطالعاتی در این راستا و همکاری دانشگاه با نهادهای اجرایی است.

رئیس دانشگاه محقق اردبیلی با تاکید به اهمیت این موضوع از برگزاری دومین کنگره ملی کشاورزی ارگانیک در هفته پایانی مرداد ماه سال جاری در این دانشگاه خبر داد.

مسعود گنجی تولید محصولات زراعی، باغی و دامی ارگانیک و توسعه آن را در کشور از مهمترین محورهای این کنگره عنوان کرد و یادآور شد: بررسی چالش‌های گذر از کشاورزی مرسوم به کشاورزی ارگانیک در دستور کار این کنگره قرار خواهد گرفت.

به گفته گنجی مدیریت آب، خاک و اقلیم در کشاورزی ارگانیک و مرسوم، نقش مهندسی بیوسیستم در کشاورزی ارگانیک، مدیریت آفات، بیماری‌ها و علفهای هرز و گیاهان دارویی و کاربرد آنها در کشاورزی از دیگر محورهای مورد بحث در این کنگره خواهد بود.

وی تصریح کرد: علاوه بر این شیوه‌های نوین در تولید محصولات زراعی، باغی و دامی، کاربرد زیست فناوری و نانو فناوری در کشاورزی و کشاورزی ارگانیک و تغذیه سالم از دیگر موضوعات و محورهای کنگره است.

نتایج جلسات برنامه ریزی حوزه صادرات استان نشان می دهد سلیقه بازارهای هدف صادرات به سمت محصولات سبز متمایل است بطوریکه معاون برنامه ریزی استانداری اردبیل در کارگروه توسعه صادرات استان با تاکید به این موضوع تصریح کرد: در حال حاضر بازارهای شناسایی شده هدف صادرات از جمله روسیه و آذربایجان به دنبال محصولات ارگانیک کشاورزی هستند.

ضرورت حرکت به سمت تولیدات ارگانیک زمانی تشدید می شود که بدانیم رقابت برای تصاحب بازارهای داخلی و خارجی فرصتی برای تعلل در تصمیم گیری ها نگذاشته و کشاورزی اردبیل برای کسب بازارهای تجاری نیازمند توجه به سلیقه مشتریان هدف است.

.........................

گزارش: ونوس بهنود