خبرگزاری مهر ـ گروه فرهنگ و هنر: دانشگاه تابستانی خانه هنرمندان ایران در قالب طرح "نظریه مولف، نظریه نو" از 20 مرداد تا 12 شهریور با حضور مازیار اسلامی، میثم شیرخدایی، ابراهیم توفیق، امیر علی نجومیان، ماريا ژوليا دوندرو، حسن بلخاری، بهمن نامور مطلق و ... برپا مي‌شود.
در اين دوره آموزشي مباحثي با عنوان گفته‌پردازی در مطالعات نشانه_ معناشناسی سينما، کارگاه روش شناسي تاريخ، گفته پردازی ديداری: زاويه ديد، ژانر و جايگاه، فضاهای شهری در سینما، جامعه و موسيقی در ايران معاصر، تجربه مدرنيته ايرانی، جامعه‌شناسی سینمای ایران، انسان‌شناسی هنر، جامعه‌شناسي نقاشي معاصر ايران و ... تدريس می‌شود.
به مناسبت راه‌اندازی دوباره این دانشگاه با بهمن نامورمطلق، معاون پژوهشی خانه هنرمندان ایران به گفتگو نشستیم.
* این دومین دانشگاه تابستانی است که خانه هنرمندان اقدام به برپایی آن کرده است. چرا اجرای طرح دانشگاه تابستانی به شهریور ماه رسید؟ به نظرتان کمی دیر اقدام نکرده‌اید؟
- ماه رمضان امسال در تابستان بود و این دلیلی شد تا کمی راه‌اندازی دانشگاه تابستانه خانه هنرمندان که امسال دومین دوره آن است، به تعویق بیافتد.
* برگزاری انتخابات ریاست‌جمهوری دوره یازدهم دلیل این تعویق برگزاری نبود؟
- این هم می‌تواند یکی از دلایل باشد.
* هدف از برگزاری این دانشگاه چیست؟
- یک بضاعتی در جامعه علمی ما وجود دارد که این بضاعت در دانشگاه‌های ما در طول سال تحصیلی توزیع می‌شود. در طول تابستان امکان این وجود دارد که ما بتوانیم این بضاعت را در یکجا متمرکز کنیم و برخی از استادان خوب و نمونه دانشگاه های معتبر را گردهم آوریم و برخی موضوعات موضوع‌محور را که در سایر دانشگاه‌ها هم مطرح می شود، بررسی کنیم.
در جاهای دیگر دنیا هم دانشگاه تابستانی داریم. ما شاید در طول سال تحصیلی نتوانیم برخی مباحث را در دانشگاه‌ها ارائه دهیم بنابراین دانشجویان و علاقه‌مندان به هنر می‌توانند در تابستان از این کلاس‌ها استفاده کنند. البته کلاس ها به صورت اجباری و رسمی نیست بلکه انتخابی است. خوشبختانه سال گذشته استقبال از این شیوه تدریس خوب بود و امسال هم ثبت‌نام‌های خوبی انجام شده و ان‌شالله ادامه یابد.
* شرایط ثبت‌نام چیست؟
- شرایط خاصی ندارد ولی ویژگی مهمی که دارد این است که دانشگاه تابستانی ما این گونه بنا شد که استادان ایرانی که نظریه‌ای دارند به این کلاس‌ها می‌آیند و بحث می‌کنند یعنی هر کدام از استادها هر درسی که می‌دهند خود مبدا همان درس هم هستند. به خاطر همین اسم دانشگاه "نظریه مولف" یا "نظریه‌های نو " است.
ما سعی کردیم به این وسیله نظریه‌های نو موجود در دنیا را مطرح کنیم تا دانشجویان از مباحث نظری موجود در دنیا عقب نمانند. چند استاد از خارج می‌آیند و البته اساتید ایرانی نیز خواهیم داشت که ما را با جدیدترین نظریه‌ها آشنا خواهند کرد. در اصل سعی داریم که نظریه‌های بومی و معاصر خارجی همنشین شوند و دانشجو با هر دو آشنا شده و سطح عمومی دانشش بالا برود.
* با توجه به اینکه گفتید این دانشگاه نظریات نو را مطرح می‌کند، آیا می‌توان آن را مکملی برای دانشگاه‌های هنر بدانیم؟
- مطمئنا همین‌طور است. ما در جریان آموزش و پژوهش دو طرح داریم ابتدا یک سری کارگاه داریم که آنها را از میان مباحث و اساتید گلچین شده در دانشگاه تابستانه برگزار می‌کنیم و گام بعدیمان ایجاد دانشگاهی مجازی است که بحث‌های اولیه آن شده تا فضای خالی بین هنر، پژوهش و تحقیق را در جامعه پر کنیم.
البته ما در معاونت پژوهشی و به عنوان مثال در همین دانشگاه تابستانه تنها برخی از درس‌ها را ارائه می‌دهیم. درس‌هایی که لازم است داشته باشیم تا هم استاد و هم دانشجو استقبال کند و حلقه علمی کشور در جریان هنر را در حد بضاعت خودمان تکمیل کنیم.
* این کار شما را در اصل باید وزارت علوم انجام دهد. درست است؟ در حقیقت می‌توان این کار شما را به نوعی پوشش دانشگاه‌های هنر دانست که چندین سال است تنها به آموزش یک‌سری منابع قدیمی می‌پردازند.
- ما سعی کردیم این کار را بکنیم. ای کاش این حساسیت شما را وزارت علوم هم داشت. اگر وزارتخانه نقش خود را درست انجام دهد و اتفاقات آکادمیک و نظریات علمی هنر را رصد کند و یا همین استقبالی که از دانشگاه‌ها و کلاس های نظریه ای که ما برگزار می کنیم را ببیند، حداقل بخشی از شکاف‌ها و کمبود نظام‌های علمی خودش را متوجه خواهد شد و می‌تواند در رفع این کمبود اقدام کند.
اگر این کار را بکند ما نیز به سطح بالاتری می رویم و همواره درصدد غنی‌کردن سیستم خواهیم بود ولی چون این کنجکاوی را ندارند، نظام آموزشی ما خیلی سنگین و زمخت شده و پویایی و حساسیت در وزارت علوم نیست. تدریس در دانشگاه‌های ما به دور باطلی تبدیل شده که استادها مباحث تکراری را مرور می‌کنند تا فرسوده شوند و در نهایت از نظر علمی اعتبارشان را از دست بدهند.
* در لیست شما اساتید خارجی هم هست. آنها چگونه در ایران حضور خواهند یافت؟
- به طور کلی هر استاد در چهار جلسه نظریه خود را تبیین می‌کند چون بضاعت ما در خانه هنرمندان کم است، دانشگاه تابستانه را با ثبت‌نام تغذیه می‌کنیم. برخی از این اساتید با هزینه‌های شخصی خودشان می‌آیند.
* یکی از مباحث مهم در برگزاری این گونه کلاس‌ها به خصوص وقتی نظریه‌ای جدید مطرح و تبیین می‌شود چاپ کتاب و یا مقاله است. آیا دانشگاه تابستانه شما خروجی کتابی هم دارد؟
- بله. برای برخی از کلاس‌ها این کار صورت می‌گیرد حتی برای برخی از نظریه‌ها کارگاه و حتی همایش برگزار خواهیم کرد.
* اگر بخواهید در چند جمله و به طور اختصار دانشگاه تابستانه خانه هنرمندان را توصیف کنید، چه می‌گویید؟
- سیر طبیعی نقد هنر و فرهنگ، عموما آموختن و تسلط بر چهارچوب‌های نظری و رویکردهای روش‌شناختی و سپس پیاده‌سازی آن بر پیکره انضمامی فرهنگ و هنر بومی است. لیکن موارد بسیاری متصور است که نظریه‌ها و چهارچوب‌های ارائه شده چندان انطباقی با پیکره‌های فرهنگی ایران امروز نداشته‌اند. به این معنا که مثلاً چهارچوب نقد روایت‌شناسی، اطلاعات کافی برای تحلیل نوع خاصی از نمایش‌های سنتی ایرانی را به دست نمی‌دهند.
در این وضعیت است که پژوهشگر منطبق با داشته‌های فرهنگی خود دست به جرح و تعدیل و گاه طرح ایده‌ای نو می‌زند و عملاً ماحصل پژوهش او به نظریه‌ای نو در همان حوزه بدل می‌شود. از این دست یافته‌های نو که بر اساس ویژگی‌های بومی و فرهنگی خاص ایران به قلم و کلام اساتید آمده فراوان است و معاونت پژوهشی خانه هنرمندان با طراحی کارگاه‌های پژوهشی نظریه مؤلف، نظریه نو قصد دارد تا زمینه طرح و انتقال این آرا و اندیشه‌های نو را به مخاطبان مشتاق فراهم آورد.
این کارگاه‌های پژوهشی در دو روز و مجموعا در هشت ساعت پیش‌بینی شده که طی آن استاد بنا به تشخیص خود بخشی از زمان را به طرح مبانی و حدود و جغرافیای بحث اختصاص می‌دهد و سپس دانشجویان را متناسب با اطلاعات ارائه شده، با نظریه خود آشنا خواهد ساخت.
گفتگو از مجید احمدی
نظر شما