به گزارش خبرگزاری مهر، يكي از بدترین رذايل اخلاقي را مي توان "دروغ" دانست. دروغ يكي از قبيح ترين و خبيث ترين گناهان و صفتي است كه انسان را در ديده ها خوار و از درجه اعتبار ساقط مي كند و قابل جبران نیست و باعث رو سياهي در دنيا و آخرت مي شود. خداوند در قرآن مي فرمايد: آنها آگاهانه به خدا دروغ مي بندند و نسبت ناروا مي دهند. آنها به خوبي مي دانند كه در كتب آسماني شان به هيچ وجه چنين اجازه اي در مورد خيانت در اموال ديگران داده نشده، ولي براي توجيه اعمال زشت خويش اين چنين دروغ مي گويند و به خدا نسبت مي دهند.
دروغ ايمان را فاسد مي كند و دل را سياه مي سازد. شخصي كه عادت به دروغ گفتن پيدا كند بدون جهت و انگيزه حقيقت را نمی گوید و خلاف واقع مي گويد، زيرا دروغ گفتن ملكه او مي شود. البته بدترين دروغ بستن به خدا و رسول و ائمه(ع)است، يعني كسي روايتي را به دروغ به آنان نسبت دهد. دروغ بستن به خدا و رسول و ائمه(ع) روزه را باطل مي كند و باعث و جوب قضا و كفاره مي شود.درقرآن آمده است؛تنها كساني به مردان حق دروغ مي بندند كه ايمان به آيات الهي ندارند و درو غگويان واقعي هستند. آنها دروغ مي گويند نه تو اي محمد(ص) چرا كه با ديدن آن همه آيات و نشانه هاي روشن دلايلي كه هر يك از ديگري آشكارتر است باز هم به افتراهاي خود ادامه مي دهند.
در حديثي چنين آمده است كه از رسول خدا(ص)پرسيدند: آيا انسان با ايمان ممكن است ترسو باشد؟ فرمود، آري. باز پرسيدند آيا ممكن است بخيل باشد؟فرمود؛ آري.پرسيدند؛ آيا ممكن است كذاب و دروغ گو باشد؟ فرمود؛نه. حضرت علي(ع) مي فرمايد: انسان هيچگاه طعم ايمان را نمي چشد تا دروغ را ترك گويد خواه شوخي باشد خواه جدي.
دروغ نابود كننده اطمينان است، چرا که مهمترين سرمايه يك جامعه اعتماد متقابل و اطمينان است و مخرب ترین چيزي كه اين سرمايه را به نابودي مي كشاند دروغ، خيانت و تقلب است. در احاديث مي خوانيم كه پيشوايان دين دوستي با دروغ گو را نهي كرده اند. رسول خدا(ص) مي فرمايد: مومن هر گاه بدون عذر دروغ بگويد هفتاد هزار بار لعنت مي كنند و بوي گندي از قلبش بيرون مي آيد كه تا به عرش مي رسد. از همان حضرت است كه فرمودند؛دروغ روزي آدمي را كم مي كند.
دروغ هايي كه بين مردم رايج است و آن را آسان و راحت و دروغ نمي دانند ولي در واقع حرام است، چنين است. مثلا اگر كسي حال پدرشان و يا اقوامشان را بپرسي مي گويند سلام رسانده در صورتي كه طرف چنين چيزي نگفته است. يكي ديگر از دروغ ها اين است كه شخص دارد صحبت مي كند مي گويد؛خدا مي داند كه چنين است در صورتي كه مي داند چنين نيست.امام باقر(ع) مي فرمايد: دروغ گويي خراب كننده ايمان است.
اين اخبار دل انسان مومن را مي لرزاند و پشت او را مي شكند. دروغ از مفاسد اعمالي است كه از بس شايع شده قبح آن به كلي از بين رفته، ولي زماني تنبّه پيدا مي كنيم كه ايمان، سرمايه حيات عالم آخرت است به واسطه اين عصيان از دست رفته و خود نفهميديم. در حديثي از امام(ع) آمده است خداوند متعال براي هر شر و بدي قفل هايي قرار داده و كليد آن قفل ها شراب است و دروغ از شراب هم بدتر است. امام عسكري(ع) مي فرمايد: تمام پليدي ها در خانه اي قرار داده شده و كليد آن دروغ است.
دروغ سرچشمه نفاق است، چرا كه راست گويي، يعني هماهنگي زبان و دل و دروغ ناهماهنگي اين دو است و نفاق چيزي جز تفاوت ظاهر و باطن نيست. قرآن مي فرمايد؛اعمال آنها نفاقي در دل هايشان تا روز قيامت ايجاد كرد از آن رو كه عهد خود را شكستند و دروغ مي گفتند. از حضرت عيسي (ع) منقول است كه دروغ در نزد خدا اعظم گناهان است.
شديدترين و بدترين نوع دروغ شهادت دروغ است. حضرت رسول(ص) كسي را كه شهادت دروغ بدهد با بت پرستان مساوي گرفته است. قسم ديگر، سوگند است. معصوم (ع) فرمودند؛كسي كه متاع خود را به قسم دروغ بفروشد از جمله كساني است كه خداي تعالي در روز قيامت با او سخن نمي گويد و نظر رحمت بر او نمي افكند و عمل او را قبول نمي كند.
در نتيجه مي توان گفت دروغ گويي صفتي است كه اگر كسي به آن عادت كرد ترك آن به سختي انجام مي گيرد. شخص دروغگو نمي تواند تهذيب نفس كرده و خود را از معاصي پاك بدارد چون عادت به اين صفت مذموم چون مرضي مزمن در جان و روان او ريشه دوانده و او را مبتلا ساخته و دل و قلب او را كدر و تار مي سازد و دلي و قلبي كه كدر شد خانه و ماواي خداوند نمي تواند قرار گيرد. پس بايد به خوبي دل را پاك و نوراني نمود تا پذيراي باري تعالي شود. از جمله دروغ ها خلف وعده است و آن نيز حرام است وفاي به شرط و وعده، واجب و لازم است.
منابع
- بحار الانوار، ج 69
اصول كافي، ج 2، ص 340
ميزان الحكمه، ج 8
اصول كافي، ج 2، ص 472
حضرت امام (ره)، چهل حديث، ص 472
اصول كافي، ج 2،ص 254
ملا مهدي نراقي، جامع السعادت، ج 2، ص 233
نظر شما