سید محمد بهشتی در حاشیه اجلاس جهانی شهر اسلامی در قزوین در گفتگو با خبرنگار مهر با تشریح ویژگی های شهراسلامی درتاریخ معاصر اظهارداشت: شهراسلامی یک کالبد نیست بلکه لباسی است که بر قامت مدنیت پوشانده شده و هنگامی که موضوع شهر اسلامی مطرح می شود باید چگونگی شکل گیری مدنیت شهری و اجتماعی براساس مبانی اسلامی بررسی شود.
استاد دانشگاه میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری عنوان کرد: در ساحت شهر اسلامی به چند ویژگی متمایز برخورد می کنیم که این ویژگی ها منبعث از تفکرات اسلامی و دینی است که مهمترین آن نسبت و ارتباط صلح آمیز شهر با طبیعت در برگرفته آن است.
بهشتی تصریح کرد: به عنوان نمونه نسبت ارتباطی شهر قزوین به طبیعت آن یعنی دشت قزوین به هیچ وجه تخاصم آمیز نیست بلکه با نسبتی صلح آمیز در بستر طبیعی دشت قزوین قرار گرفته و دارای یک معمای زیستی در مقیاس شهری خود است.
وی تاکید کرد: معمای زیستی شهری هر بستر طبیعی قابل رمز گشایی است و این امر زمانی اتفاق می افتد که کارشناسان با استحصال منابع محیطی و رفع موانع طبیعی در صلح با طبیعت به این مهم دست یابند و این همان ویژگی زیستی شهر اسلامی است.
مشاور ارشد رئیس ازمان میراث فرهنگی بیان کرد: نکته دیگر مواجهه "حکمی" با طبیعت و به صورت همه جانبه است که به صورت ذی مقیاس و ذی مراتب منابع طبیعی مورد بررسی قرار می گیرد و می توان معمای زیستی شهری آن را حل کرد و در ساحت بشری که شامل تمامی قراردادهای اجتماعی و مناسبات انسانی در شهرهاست و در یک جمله "بعد اجتماعی زیست شهر" در دایره قوانین و قراردادهای اجتماعی و اخلاق حاکم بر مناسبات جامعه شهری می توان به این امر مهم دست یافت.
وی افزود: مناسبات جامعه شهری ملهم و منبعث از مبانی دینی است و از تجربه تاریخی خودمان نشات می گیرد و باید این درس را آموخت که در گذشته، هنگام طرح مسائل پیچیده حقوقی و مدنی، فقهای دین ما با مراجعه به بخشهای مختلف فقهی مانند "مکاسب محرمه " به دنبال توسعه این بخش از فقه بوده و بسیاری از مسائل جامعه شهری رابا مراجعه به آنها پاسخ داده اند.
بهشتی گفت: متاسفانه در عصر حاضر نسبت به تجربه تاریخی خود کوتاهی کرده و نسبت به آن دچار نسیان شده ایم و دیگر در شهرهای ما آثاری از عطر و بوی نمادهای اسلامی کمتر دیده شده در حالی که می توان با مراجعه به آن و آئین پسندیده ای مانند " فتوت و جوانمردی" که نماد نشر اخلاق و فضیلتی بزرگ در جامعه شهری بود به ویژگی های شهر اسلامی نزدیک تر شد.
وی در پاسخ به سوالی در خصوص خبرنگار ما درباره وجود المان های شهری اسلامی در قزوین یادآو شد: شهرقزوین از گذشته به طور آشتی جویانه در بستر طبیعی دشت قزوین قرار گرفته و یکی از نشانه های شهر اسلامی رفتار مناسب با طبیعت است اما متاسفانه با ورود مداخله جویانه انسان به طبیعت و ایجاد اختلال در نظم طبیعی آن، این باغ ها دچار فرسودگی شده و به سمت نابودی سوق یافته اند و این نوع رفتار با باغات قزوین عملا آثار سوء ونامناسبی بر طبیت قزوین برجای گذاشته است به طوری که دیگر قزوین با وجود از بین رفتن درختان اطراف آن دیگر در برابر سیل هایی که میتواند متوجه این منطقه باشد ایمنی گذشته را ندارد.
وی در پایان باابراز امیدواری نسبت به بازگشت به معماری اسلامی گذشته خاطرنشان کرد: امیدواریم با توجه مسئولین به امر فرهنگ و میراث گذشتگان بتوان بستر پیاده سازی شهر اسلامی را مجددا فراهم کرد که در این راه همکاری با کشورهای اسلامی و تعاملات بین المللی چاره ساز خواهد بود.
گفتگو: محمدرضا جباری
نظر شما