بلاتکلیفی موقوفه تاریخی امینی ها بین اوقاف و میراث/ سقف خانه می ریزد

به گزارش خبرنگار مهر، از میان تمام اماکن دیدنی شهر قزوین و حتی در چند کیلومتری قلعه معروف الموت، حسینیه بزرگ شهر، روزی خانه امینی ها بوده و اکنون از اتاقهای این خانه به عنوان حسینیه استفاده می شود. آن زمان که ارسی های وسط اتاقها را بالا می برند تا همه اتاقها به هم راه پیدا کند و بشود یک سالن بزرگ نشیمن با شیشه های رنگی، ارسی های تاریخی و چوبی و سقفی نقاشی شده است.

این خانه را حاج محمد رضا امینی یکی از اعیان تجار قزوین در کنار رودخانه ای ساخت که بعدها آن رودخانه را پر کردند و به جایش خیابان کشیدند.

او 48 هزار تومان صرف ساخت این خانه با سه تالار و دو حیاط شمالی و جنوبی و شربتخانه و زیرزمین و سردابه و حمام کرد. آن زمان وسط اتاق چهلچراغ های آویخته و فرش های یک تخته وسط تالار در کنار همان ارسی ها و شیشه های لاکی و چمنی جلوه ای به خانه می داده که از اعیان ترین و مسکین ترین اهالی شهر در آن کنار هم می نشستند و در ماه محرم و صفر عزاداری می کردند و در ماه رمضان با هم افطار باز می کردند.

علت برگزاری این مراسم این بوده که خانه، وقف 99 نسل اولاد ذکور خاندان امینی برای برگزاری مراسم عزاداری امام حسین (ع) شده است.

در عین حال به عنوان یک اثر معماری فاخر، تمام هنرهای زیبای معماری یک خانه ایرانی را در خود جمع کرده است. به عنوان مثال داخل این بنا از درهای ارسی 5 چشمه استفاده شده و بالای ارسی های 5 چشمه، صور فلکی کار شده که در دوره قاجار کاربرد داشته است.

شمعی که داخل این حفره ها گذاشته می شد توسط آینه ها پر نورتر جلوه می کردند

سرداب خانه هم محل پذیرایی از مهمانان بوده است حوضی که وسط سرداب وجود دارد باعث می شده تا این بخش از خانه خنک شود و کسانی که در اطراف و نشیمن گاههای آن در جایگاه شاه نشین، حضور داشتند، از فضای مطبوع آن استفاده کنند به خصوص اینکه در چهار طرف حوض، مکش های هوایی وجود دارد تا دود و یا هوای داخل را به بیرون از خانه هدایت کند.  درست در کنار همین حوض خانه، راهرویی وجود دارد که مسیر رفت و آمد غلامان بوده است. غلامانی که از حفره های دیوار سرک می کشیدند تا ببینند چند مهمان نشسته و به چه تعداد وسایل پذیرایی نیاز است.

داخل اتاق های خانه، نیم دایره هایی در دیوار وجود دارد که درون آن آینه کاری شده است. درون این حفره ها شمعی گذاشته می شد تا نور آن توسط آینه ها بیشتر شود در این صورت اتاق روشن تر می شد چون آن زمان وسایل روشنایی زیادی وجود نداشت.

در کنار تمام این هوشمندی ها برای به کار بردن ایده های شاخص  معماری در یک خانه تاریخی، حیاط بزرگ و زیر زمین هایی با پنجره های مشبک آجری، اما این خانه با مشکلاتی مانند عدم اعتبار برای مرمت کامل مواجه شده است.

به نحوی که حمید امینی نسل ششم خاندان امینی ها که اکنون وظیفه نگهداری از این خانه را بر عهده دارد، به خبرنگار مهر گفت که سال 89 در طرح مرمت مشارکتی سازمان میراث فرهنگی شرکت کرده بود و قرار شد تا سازمان میراث فرهنگی برای مرمت این اثر که 65 سال پیش ثبت شده ملی کمک متولیان این حسینیه مبلغی را بپردازد از سوی دیگر اداره اوقاف نیز می بایست در این طرح شرکت کند چون این خانه موقوفه است.

پنهان کردن زشتی های خانه از دید گردشگران

بنابراین بررسی شد که تنها برای تکمیل کردن مرمت زیر زمین خانه، 200 میلیون تومان نیاز است اما اوقاف و سازمان میراث فرهنگی مشارکت در کار مرمت را به دیگری سپردند و از تمام این مبلغ تنها دو میلیون تومان به خانه اختصاص یافت!

دیوار های نم کشیده و متورم شده

با این حال، امینی خانه را طوری در معرض دید بازدیدکنندگان قرار داده است که هر کسی ظاهر آن را ببیند به زیبایی هایش توجه کند و هیچ گردشگری از دیدن، خرابی های این خانه دلزده نشود به همین دلیل بازدیدکنندگان را به داخل حمام بزرگی که برای آن تعبیه شده نمی برد و سعی می کند بازدیدکنندگان اتاق های دیگر که ارسی های شکسته و سقف تبله کرده، دارد را نبینند.

چون در آن صورت با برخی از اتاق هایی رو به رو می شوند که سازمان میراث فرهنگی سالها پیش قصد مرمت آن را داشته و به همین دلیل الوار و آهن هایی را کف اتاقها ریخته و رفته اند که رفته اند بدون انجام ادامه کار!

وقتی به عنوان گردشگر از حسینیه تاریخی و قجری امینی های بازدید شود، شاید هیچ وقت ارسی های شکسته داخل اتاق های مرتب و اصلی دیده نشوند اما وقتی امینی در این باره حرف می زند، بخشی از تزئینات ارسی های خرد شده ای را نشان می دهد که مرمت آنها فقط متری 3 میلیون تومان هزینه دارند چرا که کار ساخت آنها بسیار مشکل و پیچیده است.

-------------------

عکس از زهرا کشوری