گزارش خبرگزاري " مهر " از بحران آسيبهاي اجتماعي در سكونتگاههاي حاشيه اي //هشدار ! غريبه ها در حاشيه شهر كمين گرفته اند !

حوالي غروب است كه براي رفتن به يك آدرس، مجبور مي شوم خيابانهاي " نسيم شهر" ( يكي از شهرهاي مهاجر نشين واقع در 30 كيلومتري شهر تهران) يا همان اكبرآباد معروف را زيرپا بگذارم. همان طور كه نگاهم به آدرس روي كاغذ است ، يكدفعه با يكي از جوانان آن محله رو در رو مي شوم. قبل از اينكه به خودم بيايم و بخواهم آدرس را بپرسم، او پيش دستي كرد و علت حضورم را در آن محله پرسيد...

توضيح دادم كه به دنبال آدرس هستم ، اما او زير بار نرفت و آدرس را تنها يك بهانه دانست و معتقد بود من براي كار ديگري به آنجا آمده ام. به همين خاطر با لحني تهديد آميز رو به من گفت: اگر جنس (مواد مخدر) مي خواهم فقط بايد از او تهيه كنم و حق ندارم سراغ كس ديگري را بگيرم ، چون وارد منطقه استحفاظي او شده ام!!

بالاخره هر طور بود از شر او خلاص شدم ، اما چند كوچه پايين تر با گروه ديگري از اين تيپ افراد مواجه شدم كه مي خواستند به زور مرا وادار به خريد مواد مخدر و مشروبات الكلي كنند...

وقتي با يكي از بزرگان اين منطقه حاشيه نشين هم صحبت شدم ، فهميدم كه تردد افراد غريبه در اين موقع از ساعات شب كار بسيار خطرناكي است و هر لحظه امكان دارد كه چاقوي تيز يكي از آنها پشت او را بشكافد و...

به قول مرد ميان سالي كه هر روز شاهد چنين صحنه ها و تصاويري است، هر كدام از اين بچه ها مثل يك " بمب اتم" هستند كه اگر منفجر شوند، قدرت تخريب آنها به حدي خواهد بود كه شعاع آن چند كيلومتر دورتر را در بر خواهد گرفت!

شيوع و تشديد انواع مفاسد اجتماعي همچون خريد و فروش مواد مخدر، مشروبات الكلي، سرقت، تجاوز به نواميس و... از جمله ناهنجاري هاي آشكاري است كه در اين قبيل مناطق جمعيتي آشكار است. متاسفانه چنين وضعيتي در اغلب شهرك هاي حاشيه اي تهران بزرگ مشهود است و كمتر كسي است كه با چنين افراد و صحنه هايي مواجه نشود. در حال حاضر حدود دو ميليون نفر از آمار جمعيتي استان تهران در نقاط جمعيتي حاشيه شهر سكونت دارند و اين مساله با توجه به مهاجرت بي رويه افراد از ساير استانهاي كشور به اين محدوده، موجبات نگراني بيش از پيش كارشناسان مسائل اجتماعي را به دنبال دارد...

به گزارش خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر، طبق مطالعات انجام شده در ايران 200 مركز حاشيه نشيني كه توليد كننده انواع آسيب‌هاي اجتماعي هستند، وجود دارد كه اين مساله مي تواند تا حدودي بيانگر واقعيت هاي تلخ مهاجرت و تشديد نابهنجاري هاي اجتماعي در اين قبيل سكونتگاهها باشد.

به طوري كه جامعه شناسان و انديشمندان علوم اجتماعي بر اين باورند كه حاشيه نشيني علاوه بر كاهش اعتماد مردم به دولت، باعث بروز ناهنجاري‌هاي اجتماعي خواهد شد...

چندي پيش وزير مسكن و شهرسازي در همايش حاشيه نشيني و امنيت قضايي در خصوص تعداد حاشيه نشينان كشور به رقم حدود 8 ميليون نفر اشاره و اذعان داشته بود كه حدود سه چهارم اين افراد در حوالي10 شهر بزرگ سكونت دارند.

به گفته وي، هم اكنون يك هشتم جمعيت شهري كشور بصورت حاشيه نشين در حوالي شهرهاي بزرگ زندگي مي‌كنند كه اگر هرچه سريعتر اين موضوع مورد توجه جدي واقع نشود، طي 10 سال آينده جمعيت حاشيه نشين كشور دو برابر خواهد شد...

 
وزير مسكن و شهرسازي با بيان اينكه در سال 79 طي نامه اي به رييس جمهور، تهديدات حاشيه‌نشيني اعلام شده است، خاطر نشان كرد: از ميان اين تهديدات توسط وزارت مسكن در خرداد سال 80 ستادي فرابخش جهت بررسي مشكل حاشيه نشيني در كشور تشكيل و طي مذاكراتي كه با سازمان ملل انجام گرفت و همكاري مشترك، سند ملي توانمندي سازمان حاشيه نشيني در سال 82 در دولت به تصويب رسيد.

ويژگيهاي اسكان غير رسمي و اسكان شتاب زده و خارج از ضوابط مسكن و شهرسازي، كمبود شديد خدمات شهري و تراكم زياد جمعيت، تجمع افراد كم درآمد در محيط‌ هايي با كيفيت پايين و انتخاب بدترين مكانها جهت ساخت مسكن حاشيه نشين است. بنابراين اگر امروز به فكر چاره نباشيم، در آينده كه مشكل حادتر مي شود بايد چند برابر اين هزينه را صرف كنيم.

در واقع براي حل مشكلات حاشيه‌نشيني بايد به ظرفيت‌هاي دروني اين مناطق توجه شود كه اين موضوع البته در سند رسمي كه در سال 82 به تصويب رسيده، مورد توجه قرار گرفته است.

 
از سوي ديگر رييس قوه قضاييه ، پديده حاشيه نشيني را بستر ساز و منشاء اثرات زيانبار اقتصادي، فرهنگي و بزهكاري و زمينه ساز تشكيل مافياي بحران زا در كشور دانسته است.

هاشمي شاهرودي، حاشيه نشيني را بستر ساز وقوع جرائم مختلف درون شهرها ذكر كرده و اذعان مي دارد كه اين مكانها به پايگاهاي امن تبهكاراني تبديل شده‌اند كه بعد از وقوع جرم در شهرها به آنجا پناه مي‌آورند.

جامعه شناسان و جرم شناسان نيز معتقدند كه بسياري از شبكه‌هاي مافياي قاچاق اعضاي خود را از حاشيه نشينان انتخاب مي‌كنند كه اين مساله بحران آفريني اين مناطق را ياد آوري مي‌كند.

شاهرودي دو محور مهم بايد را براي مبارزه با حاشيه نشيني مد نظر قرار داده و عنوان مي كند كه محور اول مربوط به دستگاه قضايي است كه بايد برنامه‌هاي ويژه‌اي نسبت به كنترل و رسيدگي، به جرائمي كه منشاء آن در حاشيه نشيني است اتخاذ كند كه در اين زمينه نيز مي‌توان از حضور ستادهاي حفاظت اجتماعي شوراهاي حل اختلاف نيز استفاده كرد.

وي محور دوم مبارزه با حاشينه نشيني را احداث اردوگاههاي ويژه با حداقل امكانات رفاهي دانسته و اظهار مي دارد كه ممكن است اين كار نيازمند بودجه‌ اي باشد، اما اين هزينه‌ از زيانهايي كه اين پديده در درون شهرها خواهد داشت كمتر خواهد بود و جا دارد در اين زمينه تمامي دستگاههاي مسئول همكاري لازم را داشته باشند.

رييس قوه قضاييه برخورد با پديده حاشيه نشيني را ملزم راهكارهاي علمي دانست و اينكه اگر فقط بخواهيم از راهكارهاي پليسي استفاده كنيم، نتيجه مطلوب نخواهيم گرفت.

اما نكته دگيري كه در اين خصوص وجود دارد و از هر حيث مهم به نظر مي رسد، موضوع تامين امنيت مناطق حاشيه اي است كه در اين راه نيروي انتظامي به دليل نبودن ساختار مناسب براي كنترل حاشيه شهرها و مبارزه با حاشيه نشيني دچار مشكل است.

هر چند سرپرست وقت نيروي انتظامي در همايش حاشيه نشيني و امنيت قضايي اذعان داشته بود به دليل تجمع تعدادي از خلافكاران در مناطق حاشيه نشين، بعضي از اين مناطق به غده‌هاي چركين تبديل شده‌اند كه نيروي انتظامي براي از بين بردن اين غده‌ها معطل كسي نشده و آنها را دستگير مي‌كند.

متاسفانه حاشيه نشيني به خصوص در شهرهاي بزرگ افزايش بيش از حد يافته و شكل يك موضوع امنيتي را به خود گرفته است. جمعيتي كه در حاشيه شهرها زندگي مي‌كنند داراي ساختار شهري نيستند و معمولا نيز بصورت ناهمگون در اين مناطق ساكن بوده و گاهي اتباع خارجي نيز در ميان آنها ديده مي‌شود. اگرچه بحث حاشيه نشيني به يك بحث امنيتي تبديل شده اما بايد با روشهاي غير از برخورد امنيتي نيز با آن برخورد شده تا بتوان بر مشكلات غلبه كرد...