رنج مضاعف نابينایان يزدی از فضاسازي نامناسب/ وقتي كارها همان ابتداي روز قفل مي‌شود

به گزارش خبرنگار مهر، با توجه به اینکه بیش از شش هزار و 400 نابینا در شهر یزد زندگی می‌کنند با این حال فضاهای شهری در یزد برای این قشر از جامعه مناسب‌سازی نشده و تابلوهای مخصوص عبور و مرور نابینایان در سطح شهر دیده نمی‌شود.

این درحالیست که بر اساس قانون حمایت از معلولان مصوب دهه 70، الزاماتی برای تردد و رفاه این قشر از جامعه از سوی مجلس شورای اسلامی در نظر گرفته شد که از سوی نهادهای دولتی به دست فراموشی سپرده شده و چندان مورد توجه قرار نگرفته است.

بر اساس این قانون، طبق ماده دوم قانون حمایت از معلولان، کلیه وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظفند در طراحی، تولید و احداث ساختمان ها و اماکن عمومی و معابر و وسایل خدماتی به نحوی عمل كنند که امکان دسترسی و بهره مندی از آنها برای معلولان همچون افراد عادی فراهم شود.

بي توجهي ادارات دولتي به مصوبه مناسب سازي

همچنین در تبصره یک این ماده، وزارتخانه‌ها، سازمان‌ها و مؤسسات و شرکت‌های دولتی و نهادهای عمومی و انقلابی موظفند جهت دسترسی و بهره‌مندی معلولان، ساختمان‌ها و اماکن عمومی، ورزشی و تفریحی، معابر و وسایل خدماتی موجود را در چهارچوب بودجه‌های مصوب سالانه خود مناسب‌سازی كنند.

در تبصره دو این ماده نیز شهرداری ها موظف شدند از صدور پروانه احداث و یا پایان کار برای آن تعداد از ساختمان‌ها و اماکن عمومی و معابری که استانداردهای تخصصی مربوط به معلولان را رعایت نکرده باشند، خودداری كنند.

این در حالی است که در بسیاری از ساختمان‌های اداری و تجاری احداث شده در سطح استان این موضوع رعایت نشده و حتی مالکان ساختمان‌ها، پروانه احداث و حتی پایان کار خود را نیز گرفته و گاه چند سالی از عمر ساختمان احداث شده نیز می‌گذرد.

وجود 40 هزار معلول در استان يزد

وجود 40 هزار معلول در استان یزد که 4.2 درصد از جمعیت استان را تشکیل می‌دهند، يعني 40 هزار انسان به نوعی معلولیت دارند که ممکن است بینایی، شنوایی و جسمی یا حرکتی باشند.

از این تعداد نیز شش هزار و 400 معلول نابینا هستند که با توجه به مشکلات عدیده‌ای که دارند به حمایت مسئولان نیاز دارند نه به ترحم آن‌ها.

اشتغال نابینایان، ازدواج نابینایان و ادامه تحصیل در دانشگاه ها از جمله مشکلات این قشر از جامعه است که به برنامه ریزی دقیق و حساب شده نیاز دارد.

گرچه این قشر از جامعه تنها از یک نعمت آن هم بینایی برخوردار نیستند و به هر دلیلی نابینا شده اند اما همین افراد گاه کارهایی را انجام می‌دهند که در نوع خود بزرگ و بی نظیر است و حتی در بسیاری از موارد از انسان‌های عادی و کسانی که بینایی دارند هم بر نمی‌آید.

بي مهري به روشندلان ادامه دارد

روشندلان جامعه با این قدرت خارق ‌العاده‌ای که دارند اما مورد بی مهری و بی توجهی مسئولان قرار گرفته و مشکلات آنها از سوی مسئولان بینای استان دیده نمی‌شود.

نابینایان استان که از مشکلات زیادی رنج می‌برند از حداقل حقوق شهروندی نیز بی بهره‌اند. عدم استفاده سهل و راحت آنها از آسانسورهای ساختمانی، سرویس‌های بهداشتی و ساختمان‌های اداری باعث شده تا همواره به همراهی دیگران احتیاج داشته باشند.

این قشر از جامعه حتی برای انجام ساده ‌ترین کار که عبور از خیابان است نیز باید لحظاتی طولانی در کنار خیابان بایستند و خودروهای عبوری بی‌تفاوت از حضور آنها در جامعه به راه خود ادامه داده و زحمت ایستادن و راه دادن به آنها را نمی ‌دهند.

از همه بدتر اینکه وضعیت اسفناک خیابانها و معابر شهر هم که دل بینایان را به درد آورده، برای این قشر از جامعه رنجی مضاعف شده و وجود چاله و گودالهای متعدد در سطح خیابان‌ها عبور و مرور را دشوار کرده است.

عدم هم سطح بودن خیابان با پیاده رو و یا وجود شیب اندک و ملایم برای اتصال پیاده رو به خیابان نیز از مشکلاتی است که در طراحی مبلمان شهری دیده نشده است.

خودپردازها، پياده‌روها، چاله‌هاي خيابانها و... تنها بخشي از مشكلات يك نابينا براي انجام امور روزمره

عدم استفاده آنها از دستگاه‌های خودپرداز به تنهایی، مشکلی است که این گروه از جامعه برای استفاده از آن باید به دیگری متکی بوده و کمک بگیرند.

خودپردازهای بانکها چه از نظر کارآیی برای این گروه و چه از نظر قرارگیری در محل، به شدت نا مناسب بوده و امکان استفاده از آنها جز برای افراد سالم و توانمند وجود ندارد.

ناصرصباغ‌ زادگان معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی استان یزد در این باره به خبرنگار مهر گفت: گرچه الزامات قانونی متعددی برای دسترسی معلولان جامعه وجود دارد اما اغلب نادیده گرفته شده و توجی به آن نمی کنند.

نصباغ‌‌زادگان اظهار داشت: البته در راستای قوانین و اجرای آن، کمیته مناسب‌سازی مبلمان شهری در استان به ریاست استاندار و دبیری سازمان بهزیستی تشکیل شده اما مشکلات این قشر همواره برجای خود مانده است.

وی ادامه داد: نشست‌های متعددی با شکل‌گیری این کمیته برگزار شده که دستگاه‌های اجرایی استان نیز در این نشست به عنوان عضو حضور داشته اند.

دستگاه‌ها را به رعايت قوانين مناسب‌سازي فضاها ملزم مي‌كنيم

این مقام مسئول با اشاره به اینکه در شهرستان‌های استان نیز این کمیته تشکیل شده و یا خواهد شد، بیان داشت: البته اقداماتی انجام شده و سعی داریم با استفاده از قوانین مصوب، دستگاه‌ها را به رعایت قوانین و نکات مطرح شده الزام کنیم.

معاون امور توانبخشی سازمان بهزیستی استان یزد افزود: خوشبختانه استارت کار زده شده و شهرداری‌ها اقدامات خوبی انجام داده اند که نمونه آن مناسب‌سازی پیاده‌روها است.

وی عنوان کرد: کف سازی پیاده روها تغییر یافته و یا در حال تغییر است که در بسیاری از معابر این مهم دیده می‌شود که با استفاده از سنگفرش‌های برجسته و رنگی در حال انجام است.

این مقام مسئول با بیان اینکه سطح خیابان‌ها با پیاده روها همسطح نیست و این نیز برای نابینایان دشوار است اظهار داشت: در برخی موارد همسطح سازی پیاده‌روها با خیابان انجام شده و در مواردی نیز در حال انجام است.

صباغ‌زادگان با اشاره به اینکه مناسب‌سازی طیف بسیار وسیع از فعالیت‌ها را می طلبد، گفت: همراهی و همت همه دستگاه‌ها از راهنمایی رانندگی گرفته تا دستگاه‌های خدمت‌رسان، همگی باید اقدام کنند.

وی اضافه کرد: راهنمایی رانندگی باید چراغ های اختصاصی را نصب کند و خط بریل برای شناسایی مسیر از سوی نابینایان در خیابان طراحی کند تا رفت و آمد ‌آنها دشوار نباشد.

این مقام مسئول عدم طراحی نامناسب دستگاه های خودپرداز و فضای فیزیکی آن را از دیگر مشکلات این قشر از جامعه برشمرد و گفت: عابربانک‌ها باید به سیستم صوتی گویا مجهز باشند و دارای صفحه کلید مناسب برای این قشر باشند تا استفاده از آن برای نابینایان نیز به تنهایی امکان داشته باشد.

فضاهاي مناسب سازي شده و خطراتي كه معلولان با آن مواجهند

وی با بیان اینکه ضوابط و استانداردهایی در هر موضوع وجود عنوان کرد: ابتدا باید ضوابط اجرا شود تا بتوان گفت استاندارد برای مناسب سازی اجرا شده اما در بسیاری از موارد، ساختمان های احداث شده تنها به داشتن یک رمپ در کنار ساختمان بسنده کرده که البته این نیز استاندارد نیست و باید با شیب پنج درصد طراحی و ساخته شوند ضمن اینکه کف رمپ نیز نباید لغزندگی داشته باشد.

صباغ زادگان اضافه کرد: بیشتر رمپ های موجود شیب تندی دارد و تردد را برای معلولان و سالمندان دشوار کرده است.

وی فعالیت‌های انجام شده از سوی نهادهای متولی برای نابینایان را نامناسب خواند و گفت: البته در سال جاری گامی به جلو برداشته شده و با طراحی فرم هایی، از سوی معاون استانداری به ادارات دولتی ارجاع شده تا هر دستگاه ضوابط و شرایط فیزیکی را مشخص کند و پس از بررسی از سوی بهزیستی در اولین فرصت در مناسب سازی معابر و ساختمان‌ها به کار گرفته شود.

معاون توانبخشی بهزیستی یزد افزود: تمامی تلاش این سازمان در راستای الزام دستگاه‌ها در رعایت قوانین موجود و خروج برابر سازی فرصت ها از حالت شعاری است.

مشکلات نابینایان فراتر از گزارشي در چند سطر است اما متاسفانه مسئولان و حتی مردم چندان به نابینایان توجه نمی کنند و به راحتی از کنار بسیاری از مشکلات این قشر از جامعه می گذرند اما لازم است تا همه ما بدانیم که نابینایان به دلیل شرایط ویژه و حساسی که دارند به حمایت و برنامه‌ریزی برای رفع مشکلات خود نیاز دارند.

گرچه قانون جامع حمایت از معلولان در 16 ماده و 24  تبصره به تصویب مجلس شورای اسلامی رسیده اما اینکه چند بند یا تبصره از این ماده اجرایی شده باشد را باید از همین قشر سئوال کرد چرا که از نظر مسئولان همه يا انجام شده يا در دست انجام است.

گزارش: ابوالفضل محمدي