به گزارش خبرنگار مهر، موسیقی عاشیقی در ارومیه اصیل ترین و بومی ترین هنر مردمان این دیار است که از صدها سال گذشته در این شهر جریان داشته و تا به امروز سینه به سینه توسط عاشیقها به نسل کنونی منتقل می شود.
مکتب عاشقی ارومیه محل رشد عرفان و حماسه است و در آن موسیقی انسان را به تفکر و تعقل وادار می کند تا به کمال برسد، در این شهر باستانی حوادث ناگوار تاریخی و مرزی بودن در کنار زیستن اقوام و ادیان مختلف در آن شالوده موسیقی را تشکیل داده است که مردمان آن عواطف و احساسات خود را بدین گونه ابراز داشته اند و حقا از عهده این کار خوب بر آمدند.
موسیقی عاشیقی در این شهر به یک قوم و دین خاص اختصاص ندارد،ترکها، اهل سنت، مسیحیان و یهودیها همه به یک زبان (ترکی آذری) آنرا اجرا می کنند و همه این هنرمندان در میان ساکنان شهر دارای منزلت، اعتبار و جایگاه خاصی هستند.
متاسفانه این هنر هزارساله با وجود ظرفیت های بالای آن طی سالها مورد غفلت واقع شده بود و این غفلت موجب شد موسیقی عاشیقی امروز به نام کشور آذربایجان ثبت جهانی شود که اگر مسئولان امر سالهای قبل به این هنر اصیل در کشور توجه داشتند امروز نام ایران جایگزین کشور آذربایجان شده بود.
نکته قابل تامل اینکه به دلیل عدم تاریخ نویسی و پژوهش نمی توان از قدمت این هنر یا ستاره های درخشان این هنر اطلاعات دقیقی به دست آورد با ثبت ملی این هنر انتظار می رود صاحبنظران و اساتید اهل فن وهنر قدم های مثبتی در این راستا بردارند.
اروميه شهري صاحب سبك مخصوص در اجراي موسيقي عاشيقي
کارشناس موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی با بيان اينكه در مکتب عاشقی ارومیه، عاشیق همه کاره است هم می خواند هم می نوازد، هم می خروشد هم ناله می کند،هم کاسب است هم عاشق،افزود: در این مکتب بر خلاف سایر مکاتب صدای ساز قوپوز را می توان به وضوح شنید و عاشیق به راستی عاشیق است نه خواننده ارکستر با کمک بالابان و دایره.
داريوش عليزاده در گفتگو با خبرنگار مهر ضمن تاكيد بر اينكه مکتب عاشیقی ارومیه قدیمی ترین و اصیل ترین مکتب عاشیقی در آذربایجان بوده و عاشیقهای آن هم به لحاظ خوانندگی و هم به لحاظ نوازنده گی از چیره دست ترین هنرمندان عرصه موسيقي سنتي و فولكلور محسوب مي شوند،اعلام كرد: نوع اجرای آنها را به غیر از ارومیه و شهرهای اطراف نمی توان در هیچ کجای جهان شنید و بدین لحاظ ارومیه شهری صاحب سبک در موسیقی است که کمتر شهری در جهان از آن بهره مند است.
اجراي 54 مقام موسيقيايي توسط عاشيقهاي اروميه
وي با بيان اينكه در مکتب عاشیقی ارومیه در حال حاضر 54 مقام موسیقیایی با موضو های مختلف عرفانی- حماسی و اجتماعی توسط عاشیقها اجرا می شود، گفت: مقامهایی مانند دیوان و تجنیس در حوزه عرفان، دو بیت- جمشیدی- دورا خانی و سیاستاپل در حوزه حماسی و مقامهایی مانند تاجری- غربتی هجران و شکریازی با رویکرد اجتماعی مورد استفاده قرار می گیرد.
مدیرکانون عاشیق های حوزه هنری آذربایجان غربی با عنوان اينكه این نامگذاریها بر اساس ذات آهنگ، محلهای جغرافیایی و یا نام افرادی که احتمالا بوجود آورنده مقام بوده اند و یا به نام یکی از نزدیکان خود و یا یکی از امرا و خوانین محلی نامیده اند بوده است، ادامه داد: در این مکتب بزرگانی ظهور کرده اند که متاسفانه به دلیل فقدان پژو هشهای لازم در این زمینه و عدم تاریخ نویسی، شرح حال آنها در هاله ایی از ابهام وجود دارد .
علیزاده از مشهور ترین عاشيقهاي اروميه به هنرمندانی مانند دوللو مصطفی، عاشیق اباذر، عاشیق فرهاد و عاشیق درویش اشاره کرد و ضمن تاكيد بر اينكه نقش هر کدام از این هنرمندان در رشد و شکوفایی این مکتب در دوران خود بسیار حائز اهمیت بود،اظهار داشت: آنچه که از آثار باقی مانده در این زمینه استنباط می شود، هنر عاشیقی در گذشته تنها محدود به نواختن و خواندن نمی شد.
هنرمندان عاشيقي اروميه عارف و شاعري زبردست هستند
عليزاده با عنوان ه بلکه عاشیقها علاوه بر داشتن این دو خصیصه هنرمندانی عارف و در عین حال شاعر بودند که شاهد این موضوع را می توان در آثار عارف، شاعر و هنرمند عاشیق بزرگ به نام دوللو مصطفی به راحتی درک کرد، گفت:از طرفی عاشیقها در ارومیه علاوه خواندن اشعاری از شاعران بزرگی چون بالو لو مسکین، دوللو مصطفی، خسته قاسم و عباس توفارقانلی، راویان اصلی داستانهای هستند که سینه به سینه از روزگاران کهن حفظ کرده و آنها را در قالب مقامهای عاشیقی برای سیل مشتاقان ارائه می کنند.
وي ابراز داشت: این در حالی است که در سایر نقاط عاشیق خیز ایران و حتی در کشورهای ترک زبان همسایه بسیاری از این داستانها از بین رفته و فراموش شده و یا عاشیقها به حفظ دو یا سه مورد از این داستانها اکتفا کرده اند در حالي كه اهمیت حفظ این داستانها ی اساطیری در میان عاشیقهای ارومیه به حدی است که درجه استادی هنرمند را از تعداد داستانهایی که در سینه دارد می سنجند.
کارشناس موسیقی حوزه هنری آذربایجان غربی يادآور شد: حیدر بهرام – کور اوغلو در 18 داستان با موضوهای مختلف اصلی، کرم، شکاری، غریب ، شاه صنم و دهها عنوان دیگر گنجینه هایی هستند که حاوی نکات بیشمار اخلاقی، انسانی، عرفانی و حماسی بوده که توسط عاشیقها روایت می شوند و این مسئله نشان از اصالت هنری مکتب عاشیقی ارومیه و غنای فرهنگی شهری دارد که از هزاران سال گذشته در کنار دریاچه لاجوردی به حیات خود ادامه داده است.
امید که ثبت ملی این هنر بتواند غفلت چندین ساله از این موسیقی را جبران کند و نسل های آینده نیز میراث دار هنر اصیل و بومی گذشتگان خود باشند.
نظر شما