بزرگداشت سپانلو برگزار شد/ "قایق‌سواری در تهران" با کیارستمی و ناظری

به گزارش خبرنگار مهر، نمایش فیلم "قایق‌سواری در تهران" که به اندیشه‌ها و زندگی محمدعلی سپانلو شاعر معاصر ایرانی اختصاص داشت شب گذشته 28 آبان ماه در قالب برنامه‌های نمایش فیلم در سینماتک خانه هنرمندان برگزار شد و پس از آن جلسه بررسی این فیلم سینمایی با حضور امیر پوریا منتقد، صلاح‌الدین کریم‌زاده کارگردان فیلم، شهریار وقفی‌پور شاعر، بهرام شیردل معمار بین المللی و ... برگزار شد.

در این مراسم که هزمان با سالروز تولد سپانلو برگزار شده بود علاوه بر این شاعر معاصر افرادی چون احمد مسجد جامعی رییس شورای شهر تهران، عباس کیارستمی، شهرام ناظری، شمس لنگرودی، سهیل محمودی، سیمین بهبهانی، اسدالله امرایی، نگار اسکندرفر، مهدی اخوت، لیلی گلستان، اندیشه فولادوند، میترا حجار و... حضور داشتند.

احمد مسجدجامعی رئیس شورای شهر تهران که در این مراسم حضور داشت در ابتدای جلسه عنوان کرد: من از زمانی که این فیلم ساخته می شد در جریان آن بودم و بسیار خوشحالم که این اثر به نتیجه رسید. سپانلو فعالیت های مختلفی از جمله نویسندگی، مترجمی، روزنامه نگاری و ... در طول زندگی اش انجام داده و در همه آنها نیز موفق بوده است. این هنرمند شاعر دانش‌نامه‌ای درباره زبان و ادبیات ایران در دست نوشتن دارد که در آن بیش از هزار مدخل آورده شده که این امر اشراف کامل او را به حوزه ادب و شعر و شناخت اساتید و بزرگان این عرصه نشان می‌دهد.

وی با اشاره به تلاش‌های شاه طهماسب و دخترش در شکل‌گیری شهر تهران و تبدیل کردن این شهر به یک پایتخت فرهنگی ادامه داد: رویکرد من به شخصیت سپانلو از زاویه نگاهی است که او به شهر تهران دارد. تهران تبار فرهنگی دارد و شاه طهماسب و دخترش برای تبدیل کردن پایتخت به شهری فرهنگی تلاش بسیاری کردند. همچنین تهران طبیعت زیبا و گوناگونی دارد و مثلاً اگر نام منطقه ای را ونک گذاشته اند منظورشان این بوده که در آن منطقه درخت های ون بسیار می‌روییده است یا اینکه نارمک به معنای این است که در آن منطقه انارستان های وسیعی وجود داشته است.

مسجدجامعی با اشاره به تعبیری که سپانلو از شهر تهران دارد، یادآور شد: تهران قلب ایران است و به تعبیر سپانلو مادرشهر است. تهران همه حوزه‌های تمدنی جدید مثل مدرسه، سینما، نشریه، هنر و موسیقی و... را در خود جای داده بنابراین ظرفیت ارزشمند، فوق العاده و متفاوتی برای پرداخت دارد. هنرمندانی مثل شجریان و فرشچیان در تهران است که شناخته شده می شوند. اما متاسفانه در ادبیات و شعر معاصر، تهران مخوف و ترسناک جلوه داده می شود؛ شهری که فرهنگ‌محور نیست.

وی تصریح کرد: متاسفانه فضاهای مختلفی که در شهر تهران وجود دارد در  معماری، داستان نویسی و شعر ما نمود پیدا نکرده است اما سپانلو معرفی ویژگی های تهران را به درستی انجام می‌دهد و اعتماد به نفس را به تهران بازمی‌گرداند. او شاعر تاریخ تهران شد و از این جهت حرکتش ارزشمند است. مادرشهر تهران این ویژگی را دارد که شاعری بنشیند و در آن از هویت جمعی ایرانیان دفاع کند و این کاری است که سپانلو انجام می دهد.

امیر پوریا و صلاح الدین کریم زاده کارگردان فیلم در بخش بعدی این جلسه به بحث در مورد فیلم پرداختند.

کریم زاده درباره شکل گیری اثر عنوان کرد: وقتی این افتخار را دارید که با شخصیتی مثل سپانلو مراوده داشته باشید و هر روز او را ببینید نمی توانید چیزهایی را که از این شخصیت می دانید به تصویر نکشید. اگر کمک افراد گروه نبود نمی توانستم این فیلم را به سرانجام برسانم. بیشتر از همه مهدی اخوت در این راه مرا یاری کرد و پدرانه در طی ساختن فیلم هوای من را داشت.

وی با اشاره به ویژگی‌های سپانلو  عنوان کرد: سپانلو  تاریخ گویایی است که  هر روز چیزی به جهان من اضافه می کند. او هر روز تاریخی را روایت می کند که شاید جای دیگر و در مکانی دیگر روایت نشود. من این افتخار را دارم که این تاریخ را در طول چند سالی که با وی مراوده داشتم بشنوم.

در ادامه امیر پوریا با گلایه از شیطنت یکی از سایت های خبری که قبل از شروع مراسم خبری مبنی بر این که در خانه هنرمندان همزمان با ماه محرم مراسم تولد سپانلو با بریدن و فوت کردن شمع تولدش برگزار شده، شعر "شاه پیاده روها" از این هنرمند را خواند.

در بخش دیگری از این جلسه بهرام شیردل آرشیتکت و مدرس بین المللی معماری با اشاره به این که رشته وی ارتباطی به شعر و نوشتن ندارد و نمی داند که برای چه به این مجلس دعوت شده با ذکر خاطره از حضورش در برلین و ارتباطی که با سپانلو دارد عنوان کرد: امروز که من در شهر تهران به عنوان یک معمار فعال هستم باید موزه شهر تهران را به سمت خانه سپانلو جهت دهم. من در این شهر شهروندم چون سپانلو شاعر این شهر است.

شهریار وقفی پور شاعر در ارتباط با شخصیت و ویژگی های سپانلو گفت: سپانلو متعلق به نسلی است که با نوشتن زندگی می کرد. یکی از هم نسلان وی شاملو است که این دو با وجودی که فعالیت های متفاوتی در  عرصه های مختلف داشتند اما باز هم به عنوان شاعر شناخته می شوند. جای جای شعر سپانلو با روایت گره خورده و این هنرمند روایت را تبدیل به تاریخ و خاطره می کند. شعر او شعر مکان است اما سپانلو به زیبایی این مکان را به زمان تبدیل می کند.

سمین بهبهانی شاعر پیشکسوت ایرانی که در مجلس حضور داشت نیز با تعریف خاطره ای از زمان آشنایی اش با سپانلو و اینکه با وجود همکلاسی بودن با وی او را در دانشکده نمی شناخته و به صورت اتفاقی از طریق همسرش در خیابان با سپانلو آشنا شده است، عنوان کرد: سپانلو یکی از نادرترین سخن سرایان ایران است. شعر او کلمه به کلمه شعر است و هیچ شاعری را نمی توانیم پیدا کنیم که به اندازه سپانلو از واژه ها استفاده کرده باشد. او واژه ها را به زیباترین و خیال انگیزترین شکل به تصویر می کشد.

در انتهای جلسه محمد علی سپانلو که در جمع حضور داشت با تشکر از حضور علاقمندانش در این مراسم عنوان کرد: من از طرف شما می توانم هزار ایراد از این فیلم بگیرم اما همین که این اثر شما را خسته نکرد معلوم است که فیلم بدی از کار در نیامده است.

وی افزود: زمانی که من در بستر بیماری مثل بچه بی پناه بودم کریم زاده و جوانان دیگری که در اطراف من هستند از من مراقبت کردند، این فیلم سپاس نسل جوان است که به من داده شده و پس از آن متوجه شدم که زندگی ام را هدر نکرده ام. من  علاقمند بودم که در این فیلم مستند نسل بعد از ما صحبت کند. باید به یاد داشته باشیم که بیشترین افتخارات ما متعلق به هنرمندان ما است پس باید قدرشان را بدانیم.

سپانلو با اشاره به ماه تولدش که آبان ماه است، یادآور شد: عباس کیارستمی، محمود دولت آبادی، احمدرضا احمدی، محمدرضا شجریان و تعداد دیگری از هنرمندان ما نیز در آبان به دنیا آمده اند. حتماً این ماه قمر در عقرب بوده که چنین پدیده هایی را به وجود آورده است.

ناصر تقوایی کارگردان سینمای ایران نیز قرار بود در این مراسم حضور داشته باشد که به دلیل کسالت با فرستادن دسته گل از غیبتش عذرخواهی کرد.