به گزارش خبرنگار مهر، چهارمین نشست هم‌اندیشی تشکل‌های نشر با مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی شب سه‌شنبه 28 آبان با حضور سیدعباس صالحی معاون امور فرهنگی این وزارتخانه و روسا و مسئولان اتحادیه‌های ناشران و کتابفروشان تهران، شرکت تعاونی ناشران و کتابفروشان تهران، انجمن فرهنگی ناشران کودک و نوجوان، انجمن فرهنگی ناشران بین‌الملل ایرانیان، انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی، انجمن ناشران الکترونیک، انجمن زنان ناشر و انجمن اسلامی ناشران، در محل تالار آبگینه در تهران برگزار شد.
در این نشست همچنین سرپرست اداره کتاب، مدیرعامل خانه کتاب، مدیر دفتر مطالعات و برنامه‌ریزی کتابخوانی، مدیرکل دفتر مجامع و تشکل‌ها، دبیر هفته کتاب، مشاور اجرایی معاونت امور فرهنگی و مدیرکل دفتر امور چاپ، همگی به نمایندگی از وزارت ارشاد حضور داشتند. علاوه بر این روسای اتحادیه‌های چاپخانه‌داران تهران، صحافان و نیز لیتوگرافان از مهمانان این جلسه بودند. عبدالحسین مختاباد عضو شورای شهر تهران هم میهمان دیگر هارمین نشست هم‌اندیشی تشکل‌های نشر با مسئولان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی بود.
این جلسه با سخنان نادر قدیانی رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران آغاز شد. وی در ابتدا با اشاره به حجم گردش مالی کتاب، تعداد نیروهای انسانی و فرصت‌های شغلی این رسته، فراگیری و تعداد مخاطبان آن، خواستار آن شد تا به منظور سیاستگذاری‌ها و تصویب و اجرای قوانین ابلاغی از سوی نهادهای قانونگذار شامل مجلس شورای اسلامی، شورای عالی انقلاب فرهنگی، یک شورای عالی همانند شورای عالی سینما برای کتاب هم تشکیل شود تا به گفته او «به صورت راهبردی برای همه دستگاه‌های درگیر در موضوع کتاب و کتابخوانی، برنامه مدون 5 ساله یا حتی سالانه تعیین کند».
قدیانی همچنین به طرح حمایت از کتاب‌های ارزشمند هم پرداخت و با بیان اینکه در ابتدا ایده خوبی بوده است، تاکید کرد: بی‌اطلاعی از آن و عدم فراخوان در این طرح باعث شده است، تنها تعداد خاصی از این طرح استفاده کنند. به همین دلیل عملاً این ایده از مسیر خود منحرف شد لذا تقاضا داریم که با آئین‌نامه و روش جدیدی به اطلاع همه همکاران و ناشران کشور رسانده شود.
رئیس اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران در ادامه تشکیل هیئت‌های نظارت بر کتاب بزرگسال و کودک و نوجوان را از مهمترین خواسته‌های اهالی نشر خواند و خواستار آن شد که حداقل یک نماینده از اعضای اتحادیه ناشران در این هیئت‌ها عضو باشد.
وی با حمایتی خواندن بخش عظیمی از قوانین وضع شده توسط شورای عالی انقلاب فرهنگی از صنعت نشر، از اینه به گفته وی «ما فقط شاهد استفاده بخش تنبیهی این قوانین بوده‌ایم که تاکنون تنها در برخورد با ناشران تجلی کرده است» ابراز تاسف کرد و خواستار برگزاری یک جلسه کاری با حضور وزیر ارشاد، معاون فرهنگی وی اعضای هیئت مدیره اتحادیه متبوعش بریا پیگیری دغدغه‌های مشترک شد.
در ادامه محمدمهدی داوودی‌پور مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره شرکت تعاونی ناشران و کتابفروشان تهران در سخنانی با اشاره به سابقه 40 ساله این شرکت تعاونی که با هدف پشتیبانی و تامین مواد اولیه مورد نیاز صنف نشر تاسیس شده است، گفت: طی 40 سال گذشته فراز و نشیب‌های فراوانی را پیش رو داشتیم لیکن جایگاه تعاونی به ثباتی شفاف و گویا رسید که مهترین آنها رقابتی سالم در کنار تجار کاغذ و اهرمی قابل اتکا جهت مقابله با برخی سودجویی‌های غیرمنصفانه در بازار کاغذ است.
وی افزود: این موضوع چنان اهمیت یافته که هر گاه با کمک وزارت ارشاد و مسئولان دولتی و نیز اعضا صنف، تعاونی بر مسیر صحیح خود استوار شده، ناشران به پویایی و شکوفایی لازم نزدیک شده‌اند و هر گاه همچون سال‌های اخیر با بی‌مهری و بی‌توجهی رو به رو شده، همزمان ناشران نیز به سوی رکود اقتصادی و دلسردی رفته‌اند و از تبعات بی‌مهری‌ها و بی‌توجهی‌های حدود 10 ساله اخیر و نوسانات بهار ارز و تحریم‌های بین‌المللی و مشکلات اداری داخلی که به خودتحریمی خانمان‌براندازی تبدیل شده، حاصل اینکه تعاونی ناشران در یک قدمی فروپاشی قرار گرفته است.
مدیرعامل شرکت تعاونی ناشران و کتابفروشان تهران سپس گفت: چنانچه هر چه سریعتر تدبیری جدی اندیشیده نشود، تاثیر غیرقابل انکار این امر بر ناشرانی که خونی در رگهایشان به سوی خشکیدن پیش می‌رود، جامعه نشر کشور را با چالشی جدی رو به رو خواهد کرد. لذا با توجه به اهمیت موضوع و نیز مشکل بزرگ پیش آمده برای تعاونی ناشران که تاکنون به هر جا مراجعه کردیم، فریادرسی نیافتیم، از وزیر ارشاد و معاون فرهنگی او تقاضای ملاقاتی خصوصی و عاجل و توجهی ویژه را داریم.
همچنین عبدالعظیم فریدون رئیس هیئت مدیره انجمن انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان در این برنامه در سخنانی خواستار آن شد که مدیران ارشاد، امور اجرایی حوزه نشر را به تشکل‌های مردم نهاد واگذار کنند تا بتوان از ظرفیت‌های بخش خصوصی و مردم بهره برد و معضلات را رفع کرد. وی در این خصوص برگزاری رویدادهای مهم و بزرگی مانند نمایشگاه کتاب فرانکفورت توسط اتحادیه ناشران آلمان را مثال زد و نیز یادآور شد: حتی هفته کتاب در کشور خودمان پیش از انقلاب و در دهه چهل شمسی با همت اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران پایه‌گذاری و اجرا می‌شده است.
وی با بیان اینکه ادبیات کودک در دهه نخست انقلاب در مرحله آزمون و تجربه‌بندی بوده، در دهه دوم و با فعال شدن بخش خصوصی، واحدهای درسی ادبیات و تصویرگی کتاب کودک در برنامه دانشگاهی قرار گرفت و ادبیات نوجوان مورد توجه واقع شد و در دهه سوم این رشد دچار اختلال شد، نشست‌ها و جشنواره‌ها متوقف و یارانه کاغذ که عموم ناشران را دربرمی‌گرفت به سمت خرید کتاب هدایت شد، به پیامدهای سیاست‌های اِعمال شده در دهه اخیر (سوم) پرداخت.
فریدون سپس با اشاره به طولانی برودن فرایند ممیزی کتاب به دلیل اعمال سلیقه‌های شخصی، تاکید کرد: کتاب کودک در وضعیت خوبی به سر نمی‌برد. در سال 90 برای حدود 14 میلیون نفر جمعیت 6 تا 17 سال کودک و نوجوان تعداد 2182 عنوان کتاب یعنی به ازای هر 100 هزار نفر 16 عنوان کتاب تالیفی چاپ اول بدون در نظر گرفتن هر گونه ارزش کیفی چاپ شده است. بر اساس آمار، تیراژ تولید کتاب در سال 90 برای هر 2 بچه 1 کتاب بوده است یعنی کتاب‌های چاپ شده در حوزه کودک و نوجوان تقریباً نصف تعداد کودکان و نوجوانان کشور است.
رئیس هیئت مدیره انجمن انجمن فرهنگی ناشران کتاب کودک و نوجوان همچنین به تبعات افزایش هزینه‌ها تصویرگری کتاب‌های کودک، چاپ، کاغذ، قیمت کتاب و پیشی گرفتن انتشار کتاب‌های ترجمه‌ای بر تالیفی اشاره کرد.
در ادامه این جلسه علیرضا ربانی عضو هیئت مدیره انجمن فرهنگی ناشران بین‌الملل ایرانیان سخنان خود را با اشاره به افت شدید فروش کتاب در یازدهمین نمایشگاه کتب کاربردی و دانشگاهی به دلیل نبود دستگاه‌های نظارتی و ناظران و مجریان وزارت ارشاد و برخورد نشدن با تخلفات محرزی که در این حوزه صورت گرفته است، گفت: تکثیر بی‌رویه و بدون مجوز کتاب‌های خارجی موجب شده تا نمایندگان ناشران خارجی در فشار اقتصادی بی‌سابقه‌ای قرار بگیرند.
وی به مبهم بودن وضعیت نمایشگاه بیست و ششم هم در بخش خارجی پرداخت و افزود: عدم پرداخت بخشی از مطالبات ناشران خارجی از نمایشگاه بیست و چهارم و همه مطالبات نمایشگاه بیست و پنجم، نمایندگان ناشران خارجی را در ایران در شرایط دشواری قرار داده و حساب‌های آنها غالباً مسدود و مانع سفارش کتاب است و چنانچه تا یکی دو ماه آینده اقدام عاجلی در این پرداخت‌ها صورت نگیرد، تامین کتاب‌های خارجی نمایشگاه آتی با مشکل مواجه خواهد شد.
ربانی به استاندادرهای پائین مکان برگزاری نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران هم اشاره کرد و پیش بینی مکانیزمی برای کمک به خریداران کتاب‌های خارجی در ایران را ضروری دانست چرا که به گفته وی سال گذشته با احتساب حذف بخش یارانه‌ای، فروش کتاب‌های خارجی در حدود 85 تا 90 درصد افت داشته است.
این عضو هیئت مدیره انجمن فرهنگی ناشران بین‌الملل ایرانیان همچنین به تبعات عدم رعایت کپی‌رایت در ایران و نپیوستن به کنوانسیون برن پرداخت و ضرورت پایه‌گذاری آژانس‌های ادبی که بتوانند به نمایندگی از سوی ناشران ایرانی این مهم را انجام دهند، یادآور و خواستار آن شد که بخشی از بودجه‌های دولت که در نمایشگاه‌های خارجی صرف می‌شود، به این مسئله اختصاص یابد تا ریسک ناشر خارجی در ترجمه آثار ایران، پائین بیاید و زمینه حضور فعالتر نشر ایران در بازارهاای بین‌المللی فراهم شود.
سپس محمدرضا حاتمی مدیرعامل و رئیس هیئت مدیره انجمن فرهنگی ناشران دانشگاهی هم در این جلسه در سخنانی گفت: وظیفه مسئولان وزارت ارشاد ایجاد تسهیل در فعالیت بنگاه‌های انتشاراتی است و همچنین پیشنهاد می‌شود قبل از تدوین برنامه‌های فرهنگی، کار علمی و پژوهشی انجام شود. یکی از مشکلات نشر کشور محل عرضه کتاب است. این مسئله نیازمند بازار است و تمامی کتاب‌های هم نیاز به تبلیغ دارند.
وی همچنین خواستار آن شد که خرید کتاب وزارت ارشاد گستره‌اش همه کتاب‌ها باشد نه فقط کتاب‌های بخشی از ناشران و در این رابطه تاکید کرد: متاسفانه خرید کتاب‌های دانشگاهی در وزارت ارشاد جایی ندارد و شایسته است دولت با خریداری این قبیل کتاب‌ها برای کتابخانه‌های عمومی کشور، نسبت به ارتقای سطح مطالعه در نقاط مختلف اقدام کند.
در ادامه این برنامه احمدی به نمایندگی از مجمع ناشران الکترونیک به سابقه 13 ساله این مجمع و اقداماتی که در این مدت صورت داده است، اشاره کرد و سپس گفت: با توجه به گرانی کاغذ و کمبود آن در کشور، آیا یکی از راهکارهای برون رفت ناشران از این مشکل جدی، توجه لازم به نشر الکترونیک نیست؟ آیا نمی‌توان سرویس و خدمات مناسب و یکپارچه از جمله ایجاد سایت فروش کتاب‌های الکترونیک و ارائه محتوای الکترونیکی در قالب ebook با ضریب امنیتی بسیار بالا که در حال حاضر آماده و قابل استفاده برای ناشر است، ایجاد کرد؟ آیا وقت آن نرسیده که لااقل در داخل کشور قوانین موجود در مسیر پیوستن به کپی رایت به درستی تدوین شود؟
وی ضرورت ایجاد بخش کارشناسی نشر الکترونیک همانند ناشران کاغذی در حوزه معاونت فرهنگی وزارت ارشاد، توسعه آموزش در جهت ارتقا سطح کمی و کیفی تولیدات برای استفاده بهتر و بهینه از نشر الکترونیک، شناایی، بهبود و تکمیل حلقه‌های زنجیره‌ای ارزش در صنعت نشر و صادرات محصولات ناشران و سازماندهی مجتمع‌های تخصصی هم‌افزا در صنعت نشر کشور را یادآور شد.
سپس مریم جدلی رئیس هیئت مدیره انجمن فرهنگی زنان ناشر در سخنانی با اشاره به پائین بودن سرانه مطالعه و کتابخوانی در کشور که به گفته وی متاثر از وفور رسانه‌های جمعی و سهولت برقراری ارتباط میان انسان‌ها و از سوی دیگر گرانی کاغذ و وسایل چاپی و دسترسی آسان به شبکه‌های ماهواره‌ای است، گفت: این مسئله آن اندازه از اهمیت برخوردار است که حتی باید با اختصاص درآمد حاصله از فروش یک روز نفت در سال برای تهیه وسایل لازم چاپ و نشر، مقدمات توزیع ارزان و حتی در پاره‌ای از سطوح رایگان کتاب را تدارک دید. پرداختن به سوبسید برای کتاب، بدون تردید از تهیه پنیر و روغن ارزان، کم‌اهمیت‌تر نیست!
وی خواستار کمک وزارت ارشاد برای مکانی جهت دفتر و فروشگاه زنجیره‌ای برا معرفی و فروش محصولات اعضای انجمن زنان ناشر شد و تاکید کرد: برطرف کردن نیازهای جدی اصحاب نشر تاثیر بسزایی در اشاعه کتاب و کتابخوانی در جامعه کنونی ما خواهد داشت.
جدلی همچنین بر لزوم تجدید نظر در ارائه یارانه کتاب در حوزه‌های مختلف، حمایت همه‌جانبه ارشاد از ناشران و کتابفروشان و حل قطعی مسئله مالیات آنها، تقبل بخشی از هزینه‌های بانکی وام‌های دریافتی از بانک‌ها برای تولید کتاب توسط سازمان‌های ذیربط یا کاهش درصد آنها، توجه بیشتر به نمایشگاه‌های استانی، تبلیغات گسترده در استان‌های محل برگزاری نمایشگاه‌ها، اسکان رایگان فروشندگان، تبلیغ کتاب از فضاها و امکانات شهری در کلیه شهرهای ایران با هماهنگی شهرداری و نیز در رسانه‌های گروهی به خصوص رسانه ملی، تاکید کرد.
در ادامه محمد آخوندی رئیس هیئت مدیره انجمن اسلامی ناشران هم در سخنانی با اشاره به قدمت این تشکل، گفت: باید اذعان کرد که سیاست‌های تبعیضی در طول سال‌های پس از انقلاب و دولت‌های مختلف سایه سنگین خود را بر گروهی از ناشران تحمیل کرده است و در برخی دوران‌ها کتاب‌هایی که نمی‌باید چاپ می‌شد، مجوز چاپ گرفت و کتاب‌هایی که هیچ مورد اشکالی از جهت عقاید اسلامی و سیاست‌های مبتنی بر مصالح عمومی نداشت، مورد بی‌مهری از جهات مختلف قرار گرفت.
وی تاکید کرد: اگر قرار است نظارتی برقرار شود که لازم نیز هست، همواره باید با سعه صدر اسلامی باشد و نه تسامح وارداتی که همه احکام و قوانین را نادیده می‌انگارد و در راه پیشبرد سیاست‌های دگر اندیشان و فلسفه‌های پوچ و دین‌زدایی قدم برمی‌دارد. دستگاه نظارتی باید بر اساس تفاهم و هماهنگی با قوانین کشور و شورای انقلاب فرنگی و به دور از سلیقه‌های فردی زیر نظر دانشمندانی معتدل و اسلام‌شناس شکل گیرد.
رئیس هیئت مدیره انجمن اسلامی ناشران همچنین گفت: متاسفانه چند سالی است برخی از ناشران مسلمان و متعهد و اعضای انجمن اسلامی ناشران از شرکت در نمایشگاه بین‌المللی کتاب تهران محروم شده‌اند و این ناشران هچ نقطه ضعفی که تخلف از مقررات نشر باشد، در پرونده خود ندارند و این در حالی است که بسیاری از دگراندیشان از کلیه مزایای اجتماعی نشر استفاده می‌کنند. متاسفانه هنوز مسئولان مربوطه دلیلی بر محرومیت این ناشران اظهار نکرده‌اند و تقاضا می‌شود در صورت امکان با توجه به شرایط جدید نسبت به تمدید مجوز شرکت این ناشران و مشابه آنها اقدام شود.
در ادامه این جلسه بیانیه هیئت مدیره ناشران و کتابفروشان تهران از سوی بهروز عطایی نایب رئیس این اتحادیه قرائت شد. در این بیانیه با اشاره به مسئله ممیزی کتاب، آمده است: طولانی شدن پروسه تولید کتاب منجر به زبان اقتصادی ناشر می‌شود. کاهش توید و در نتیجه کاهش سطح مطالعه از تبعات این روند فرسایشی است. در اثر این مسئله تقاضای خریداران کتاب جهت تهیه کتاب‌های چاپ قبل که در نتیجه عدم اعتماد به محتوای کتاب‌های چاپ جدید است، افزایش یافته است. پاره‌ای از قوانتین و آئین‌نامه‌ها نامشخص است و تصمیم‌گیری‌های سلیقه‌ای تا آنجا پیش رفته که به توقف فعالیت بعضی از ناشران منجر شده است.
در این بیانیه همچنین با اشاره به تصریح قانون اساسی درباره آزادی بیان، اجرای آن در حوزه نشر طی دو برنامه بلندمدت و کوتاه مدت پیشنهاد شده است؛ برنامه بلندمدت: بسترسازی برای اجرای مطلبو اصل 24 قانون اساسی و مشخص کردن چهارچوب آن به منظور انتقال نظارت بر این امر از قوه مجریه به قوه قضائیه. به این ترتیب که فرآیند نظارت بر محتوای کتاب همانند مطبوعات پس از انتشار صورت گیرد.
در برنامه کوتاه مدت هم بر لزوم بازنگری و اصلاح کارشمناسانه مصوبه «آئین‌نامه سیاست و ضوابط نشر کتاب شورای عالی انقلاب فرهنگی» تاکید شده و آمده است: این امر می‌تواند تا تصویب قوانین جدیدتر به طور موقت راهگشای رفع مشکلات حاکم بر نشر کتاب باشد.
بیانیه مذکور همچنین خواستار واگذاری بخش‌هایی از امور مربوط به کتاب از دولت به بخش غیردولتی شده و تحقق این امر را موجب آزادسازی وقت و زمان وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی و نیز فراهم شدن موجبات دلگرمی و مسئولیت پذیری اتحادیه ناشران و کتابفروشان تهران دانسته است. از جمله این امور، مسئولیت مدیریت برگزاری نمایشگاه‌های کتاب اعم از داخلی و خارجی، مشروط کردن صدور پروانه نشر با نظر مثبت اتحادیه به جهت تعیین صلاحیت‌های حرفه‌ای متقاضیان و حضور نمایندگانی از اتحادیه در جلسات سیاست‌گذاری‌های مربوط به حوزه نشر است.
در بیانیه هیئت مدیره ناشران و کتابفروشان تهران همچنین به موضوع اختصاص یارانه‌ها پرداخته شده و با اشاره به چالش‌هایی که بنا بر اعلام این بیانیه، اقتصاد فقیر نشر با آن رو به رو است، از وزارت ارشاد خواسته شده است تمامی مساعی خود را جهت تحقق بهره‌بری این صنف از یارانه‌های تولیدی به کار برد تا بستر برای ثبات و ایجاد آرامش در فضای کسب و کار در حوزه نشر فراهم شود.
ادامه دارد....
نظر شما