به گزارش خبرگزاری مهر، این همایش که دوره نخست آن سال گذشته در ربط برگزار شده بود و در دومین دوره به معرفی کتابخانه روستایی نوریاب اختصاص داشت، با سخنان محمدامین فارسی نماینده شورای فرهنگی نوریاب آغاز شد که پیام این همایش را یک «نه» محکم در برابر آسیب‌های اجتماعی و یک «بله» رسا به تقویت ریشه‌های فرهنگی ایران عنوان کرد.
در ادامه این همایش انور ولدبیگی مدیر کتابخانه نوریاب با تاکید بر این مسئله که کتابخانه نیاز امروز و فردای ماست، اظهار داشت: بی‌توجهی به کتاب و کتابخوانی بزرگترین معضل و دغدغه جامعه بشری است.
وی با ارائه گزارشی از وضعیت کتابخانه نوریاب گفت: در سال 1357 کتابخانه‌ای در روستای نوریاب داشتیم که به خاطر تحولات تعطیل شد؛ در سال 1382 با هم‌اندیشی فعالان فرهنگی، یک کمیته فرهنگی تشکیل شد که به فعالیت‌های فرهنگی روستا متناسب با وضعیت موجود سامان بدهد.
ولدبیگی با بیان این مطلب افزود: تاسیس، تجهیز و راه اندازی کتابخانه هدف اصلی ما بود که در این راه پاره‌ای مشکلات وجود داشت، و گرچه خصوصا در مورد مکان که خوشبختانه ساختمان وزارت بهداشت در اختیار ما قرار گرفت و با حمایت‌های مادی و معنوی انجمن حامی در آبان ماه 1390 تاسیس و تجهیز شد.
وی در ادامه اظهار داشت: این کتابخانه هم اکنون با بیش از 3000 جلد کتاب، دو میز مطالعه، چهار قفسه، ده عدد صندلی فعالیت می‌کند و سه روز در هفته در اختیار مراجعین است.
وی با اشاره به همکاری‌های شورای کتاب کودک گفت: در حوزه ساماندهی و رده بندی کتاب‌ها شورای کتاب کودک پابه پای کتابخانه با ما همراه بود و خانم اخوت نماینده این شورا کمک شایانی به ما کرد.
مدیر کتابخانه نوریاب درباره پیام دومین همایش کتابخانه‌های روستایی گفت: کشور ما تنه فرهنگی تنومندی دارد و تضمین امروز و فردای ما به مدیریت این تنه فرهنگی ارتباط دارد و ما باید عناصر فرهنگی را در جامعه نهادینه کنیم.
وی افزود: تحولات جهانی و منطقه ای آینده غیرقابل پیش بینی را فرا روی ما می‌گشاید لذا این همایش فراهم آوردن بستری مناسب برای تبادل فرهنگ‌هاست و امید است که از چنین راهی به سمت آینده روشن رهنمون شویم و در این راه توقع داریم همه دوستان دست یارای ما باشند.
در ادامه این همایش لامعی نماینده انجمن حامی درباره ضرورت‌های تشکیل کتابخانه‌های روستایی گفت: انجمن حمایت از توسعه فضاهای آموزشی و فرهنگی (حامی) در حالی بوجود آمد كه ما ضرورت و نیاز ساخت فضاهای آموزشی را عموما در كشورمان و خصوصا« در مناطق محروم كاملا» احساس میكردیم و معتقد بودیم كه سازندگی در كشورمان به همراهی و همدلی جمعی نیاز دارد.
لامعی افزود: ما سعی كردیم تشكلی را بوجود آوریم كه كمكهای معنوی و مادی علاقمندان را سازماندهی و جمع آوری كرده و با كارشناسی و نیاز سنجی در مناطق محروم وجوه اهدایی مردم عزیزمان را صرف ساخت مدرسه در این مناطق نماید. انجمن را بخاطر اعتبار آن و شفاف تر كردن هر چه بیشتر فعالیتهایش به ثبت رساندیم كه بتوانیم پاسخگوی حامیان خود باشیم.
وی در خصوص اهداف این انجمن گفت: ساخت و توسعه فضاهای آموزشی و فرهنگی كودكان و نوجوانان از طریق قبول هدایای اشخاص حقیقی و حقوقی، كمك به ساخت یا بازسازی و تكمیل فضاهای فرهنگی موجود در مناطق محروم، ساخت مراكز تربیت مربی، ساخت مدارس فنی و حرفه ای در كنار مدارس و تلفیق كار و تحصیل در مدارس، ساخت و یا كمك به ساخت مراكز درمانی در مناطق محروم از مهمترین اهداف انجمن است و ما در 12 سالی که انجمن فعالیت نموده توانسته ایم 40 کتابخانه را تجهیز کنیم.
لامعی با اشاره به فعالیت‌های انجمن حامی تصریح کرد: ما ادعا نداریم کارمان بدون اشکال بوده است اما امید داریم با نیروی بهتر و توانایی بیشتر به پیش برویم.
وی به کتاب و کتابخوانی در کشور اشاره نمود و گفت: سرانه مطالعه در کشور ما در روز فقط 6 دقیقه است در حالیکه این عدد آماری بیانگر پایین بودن سطح مطالعه در جامعه است؛ کشور ما بسیار پهناور است در این مملکت نیاز به همراهی کسانی داریم که برای فرهنگ برنامه ریزی کنند.
لامعی به ضرورت‌های تاسیس کتابخانه‌های روستایی اشاره نمود و گفت: کتابخانه‌های عمومی در هر روستا کمک به پرورش و رشد تفکر بچه‌های روستاست که نمی‌تواند در مدرسه اتفاق بیفتد زیرا بچه‌های ما با کتاب در مدرسه به صرف نمره آشنا می‌شوند اما آشنایی با خود کتاب جهت افزایش آگاهی و علاقه مندی به مطالعه فرآیند دیگری است که در مدرسه ایجاد نمی‌شود لذا کتابخانه‌های روستایی می‌توانند این انگیزه‌ها را ایجاد کنند و ما می‌خواهیم کتابخانه‌ها را به صورت یک مکان عمومی درآوریم.
نماینده انجمن حامی با تاکید بر اهمیت مطالعه برای دختران و زنان روستایی و کودکان و نوجوانان گفت: اهمیت این کتابخانه‌ها بعد از تاسیس به نقش کتابداران آنهاست که با مردم، زنان و کودکان و نوجوانان ارتباط مناسب برقرار کند؛ ما به نقش کلیدی کتابدار ایمان داریم.
وی خاطرنشان ساخت: انجمن حامی بر مبنای اعلام نیاز روستاها اقدام به همکاری با آنها می‌کند، برای ما مهم نیست که کتابخانه در مسجد، خانه بهداشت یا مدرسه باشد مهم این است که جوابگوی نیازهای مردم منطقه باشد. تلاش ما این است که کتاب‌های جذاب برای بچه‌های روستا بفرستیم زیرا الویت انجمن حامی اول کودک و بعد زنان است. کتاب‌های دانشگاهی مرحله بعدی کار ما را تشکیل می‌دهد.
وی با بیان این مسئله که انجمن حامی در اداره کتابخانه‌ها تاثیر مستقیم ندارد، گفت: آموزش کتابدار برای انجمن حامی بسیار مهم است زیرا اداره کتابخانه‌ها در دست کتابداران است و لذا لازم است تا کتابداران مورد آموزش قرار گیرند و متخصص تربیت شوند.
وی در خاتمه سخنانش تاکید کرد: هدف ما از راه اندازی کتابخانه‌های روستایی ارتقای فرهنگ عمومی است و ما از تجربیات همه مردم استفاده می‌کنیم.
در ادامه این برنامه فرزانه اخوت نماینده شورای کتاب کودک به بیان تجربه تاسیس کتابخانه‌های روستایی پرداخت و گفت: وقتی کتابخانه تاسیس می‌شود همه برای آن شور و شوق دارند ولی با افتتاح کتابخانه کار پایان نمی‌یابد بلکه تازه شروع می‌شود.
وی با بیان این مطلب افزود: از نظر من ایجاد انگیزه کتابخوانی بسیار مهم است و لذا اولویت‌هایی که وجود دارد عبارتند از؛ 1/کتاب خوان(انگیزه قوی برای مطالعه)، 2/کتابدار آگاه، مسئول و کتابخوان، 3/کتاب خوب نه هر کتابی، 4/کتابخانه.
اخوت به نقش کلیدی کتابدار اشاره کرد و گفت: هر کتابخانه به یک کتابدار خوب نیازمند است و کتابدار خوب کتابداری است که تشنه بپروراند زیرا آدم تشنه آب را خواهد یافت؛ «آب کم جو تشنگی آور به دست/تا بجوشد آبت از بالا و پست»، «هرکجا درد است دوا آنجا رود/هرکجا کشتی است آب آنجا رود».
وی پس از بیان تجربیات خود از تاسیس کتابخانه‌های روستایی بر نقش انکار ناپذیر فرآیندهای مدرن در کتابداری و تجهیزات الکترونیک در کتابخانه‌ها اذعان داشت و نزدیک شدن به این فضا را دورنمای تاسیس کتابخانه‌های روستایی دانست.
در ادامه فیلم مستندی درباره «لقمان خالدی» پخش شد که بنا بر توضیحات فرزانه اخوت نخستین انگیزه‌های تاسیس کتابخانه‌های روستای منطقه را برای پیگیری‌های بعدی شورای کتاب کودک ایجاد نموده بود.
ناهید جباری نماینده شورای کتاب کودک در کارگاهی که درباره چگونگی تاسیس کتابخانه‌های روستایی(موانع و مشکلات و راهبردها) در دومین همایش کتابداران کتابخانه‌های روستایی غرب کشور برگزار شد گفت: در برابر سونامی‌های فرهنگی و اجتماعی مجهز نیستیم.
جباری با بیان اینکه «من فرزند 25 ساله شورای کتاب کودک هستم» گفت: ما در خدمت فرهنگ هستیم اما در جامعه ای که مناسبات انسانی در آن جای سوال بسیار دارد.
وی به استاندارهای مدارس ایران اشاره کرد و گفت: ما از استانداردهای مدارس ایران فاصله زیادی داریم اما باید پا را یک قدم فراتر بگذاریم ببینیم چه امکاناتی در دست ماست تا متناسب آنها برای استانداردسازی فرهنگی بکوشیم.
وی به فرآیند مدرن سازی جهانی اشاره کرد و گفت: دنیا دارد مدرن می‌شود و مطابق پژوهش‌های موجود دستاوردهای بشر در صدساله اخیر بسیار سریع بوده است کما اینکه ما مثل مادران و پدرانمان هستیم ولی بچه‌های ما اصلا مثل ما نیستند و اختلاف نسل‌ها الان به دو تا سه سال رسیده است.
نماینده شورای کتاب کودک با تاکید بر اینکه انسان مدرن در سونامی حوادث است اظهار داشت: بخشی از این حواث طبیعی و بخش دیگر آن انسانی است ولی ما در برابر این حوادث اصلا مجهز نیستیم، وقتی زلزله می‌آید بعد از ویرانی‌ها از ضعف خودمان آگاهی پیدا می‌کنیم حال باید از ضعف‌های فرهنگی هم در برابر زلزله‌های جهانی آگاه باشیم.
وی به تشریح شاخص‌های توسعه در سده‌های اخیر جهان پرداخت و با مقایسه آنها در کشور برخی مشکلات و موانع را چنین بازگو کرد: مشکل سیستم آموزشی ما در معلم محور بودن و کتاب درسی محور بودن است. حال باید برای تاسیس کتابخانه‌های روستایی همه مسائل را سنجید و از موانع پیش رو فاصله گرفت؛ این امر خصوصا در کتابخانه‌های عمومی و درباره کودکان و نوجوانان صادق است و باید برنامه ریزی‌های کلان بر روی این گروه سنی خاص متمرکز شد.
در کارگاه چگونگی تاسیس کتابخانه‌های روستایی ناهید جباری به طور جامع به پرسش‌های توسعه فرهنگی در کشور از طریق تاسیس کتابخانه‌های روستایی پاسخ گفت.
در بخش دوم همایش کتابخانه‌های روستایی که بعد از ظهر روز گذشته برگزار شد دکتر حسینی استاد دانشگاه، در کارگاه چگونگی مشارکت اقشار مختلف در فعالیت‌های کتابخانه ای به آسیب شناسی و طرح مسائل مختلف در این حوزه پرداخت و گفت: عنوان این کارگاه «راهنمای جذب مادران (والدین) و کودکان به خواندن» است و در آن درباره ایجاد مهارت‌های خواندن صحبت می‌کنیم.
وی با بیان این مطلب افزود: اینکه چگونه زیرساخت‌های مطالعه را ایجاد کنیم نکته مهمی است و اینکه زنان چگونه جذب خواندن شوند، حال پرسش اصلی این است که کتابداران چه باید بکنند که افراد را جذب مطالعه و کتاب خواندن کنند.
دکتر حسینی با تشریح نموداری گوناگون به بیان اهمیت مطالعه پرداخت و گفت: خواندن به طور ساده یک رفتار است و باید از دوره جنینی آغاز شود زیرا تربیت کودک حاصل رشد محیطی و رشد ژنتیک است، رشد مغز کودک با محیط و ژنتیک است که هر دو باهم برآن تاثیر می‌گذارند.
وی پس از ارائه نمودارهایی که شفافگر موضوع مورد بحث او بود خاطرنشان ساخت: توجه به مطالعه مادران نخستین گام در ایجاد انگیزش مطالعه در کودک است و حرکتی پیشرو به سمت آینده هر فرد و آینده جمعی جامعه.
در بخش پایانی همایش میزگردی با حضور دکتر حسینی، یوسف حسن زاده و دکتر رسولی با موضوع «چرا در ایران مطالعه نمی‌شود» برگزار شد.
در این میزگرد دکتر رسولی با بیان این موضوع که هیچ داده ای در ایران وجود ندارد که به ما بگوید در ایران چقدر مطالعه می‌شود؟ گفت:روش‌های خاصی برای سنجش این موضوع در ایران وجود دارد، در برخی از کشورها حتی خواندن پیامک هم جزء مطالعه است و در برخی کشورها مطالعه کتب مذهبی هم در آمارها محاسبه می‌گردد.
وی افزود: نشر کتاب در ایران بسیار پایین است و به همین اندازه آمار مطالعه نیز پایین است، نخستین عاملی که در میزان مطالعه افراد مهم است عادت به مطالعه است و مهمترین مرحله شکل گیری عادت‌ها دوره کودکی است.
وی در ادامه به بحث الگوگیری‌ها افراد اشاره کرد و گفت: مهمترین دوره این اتفاق هم دوران کودکی است و ایجاد الگوها باید توسط والدین باشد زیرا تا مادامی که کسی کتاب نخواند نباید چنین انتظاری را از فرزندش داشته باشد.
وی اذعان داشت: باید کودکان بیاموزند که مطالعه خوب است اگرچه مسئله مهمی که وجود دارد توجه خانواده‌ها به مطالعه است اما الان در سبد کالای خانواده کتاب جایگاهی ندارد، هیچ وقت نکوشیده ایم با کودکانمان درس یا کتاب بخوانیم اجازه تجربه کتاب خواندن و عادت به آن بسیار مهم است لیکن ما اجازه این تجربه را به کودکمان نداده ایم.
وی به بحث ساختار نظام آموزشی اشاره نمود و تصریح کرد: واقعیت این است که نظام آموزشی ما اصلا توجهی به مطالعه کتاب غیردرسی ندارد و لذا باید این مسائل آسیب شناسی شوند.
در ادامه این میزگرد یوسف حسن زاده با تاکید بر اینکه «همه چیز مان باید به همه چیز مان بیاید» به آسیب شناسی همه حوزه‌های فرهنگ پرداخت و گفت: ما باید بر اساس واقعیت‌های جامعه حرکت کنیم، باید با حوصله پیش برویم و نگذاریم انگیزه‌هایمان خاموش شود.
حسن زاده با اشاره به کم رغبتی مردم نسبت به همه حوزه‌های فرهنگ اعم از میراث فرهنگی تا مطالعه و کتاب و کتابخوانی سیکل آسیبمندی را ترسیم نمود که لاجرم باید برای بهبود همه ابعاد آن کوشید.
دکتر حسینی نیز در خاتمه این میزگرد با اشاره به ارزش‌ها و لایه‌های آن در جامعه به بیان مناسبت‌های آن در فضای کتابخوانی و انگیزش مطالعه پرداخت.
در خاتمه دومین همایش کتابداران کتابخانه‌های روستایی غرب کشور، حسینی دبیر این برنامه به بیان روند این دوره از همایش پرداخت و در بخش پایانی از کتابداران برتر کتابخانه‌های روستایی غرب کشور تقدیر و تجلیل به عمل آمد.
نظر شما