حذف نگهبانان سنتی جنگل/ دامداران آواره شدند

به گزارش خبرنگار مهر، گرچه از حضور دام و جنگل نشین در جنگلها، بعنوان یکی از بزرگترین معضلات اجتماعی یاد می کنند، اما به تاکید بسیاری از صاحب نظران، دامداری سنتی بهترین نگهبان برای حفظ جنگل از تعرض و تخریب بوده است.

بر اساس آمارهای منابع طبیعی ساری، در جنگلهای حوزه اداره کل حدود 1.6 میلیون واحد دامی وجود داشت که بیش از 350 هزار واحد دامی از جنگل خارج شده اند ودرحال حاضر1.25 میلیون واحد دامی درعرصه های جنگلی حضوردارند.

همچنین تعداد چهار هزار و 385 خانوار جنگل نشین درعرصه های جنگلی ساکن بوده که بالغ بر 650 خانوار تجمیع شدند و مابقی کماکان در جنگل استقرار دارند.

در جنگلهای منطقه ساری حدود 992 آبادی با جمعیت 22 هزار نفر شامل چهار هزار و 385 خانوار بصورت تک خانوارهای پراکنده در داخل جنگل سکونت داشته اند. تاکنون 19 آبادی با جمعیت 1850 نفر ( 650 خانوار) ازجنگل خارج شده و خروج توافقی مابقی دردست اقدام است.

اثرات تخریبی حضور دام

مدیرکل منابع طبیعی مازندران به اثرات تخریبی حضور دام در جنگل اشاره می کند و می گوید: 1.2 میلیون واحد دامی موجود دریک دوره 100 روزه تعلیف درجنگل حدود 240 میلیون اصله نهال را از بین می برند که میزان خسارت مالی آن حدود 240 میلیارد ریال برآورد می شود.

عباسعلی نوبخت افزود:  به خسارت فوق باید مصرف هیزم وکاهش رویش درختان در عرصه مورد استفاده دام را نیز اضافه کرد.

وی اظهار داشت: هشت هزار و 600 واحد دامداری داخل جنگل جهت تامین اطراقگاه ودامسرا هریک حداقل 2 هکتار و مجموعا 17 هزار هکتار از بهترین رویشگاههای جنگلی راتخریب می نمایندکه ارزش ریالی اطراقگاهها از لحاظ حجم درختان سرپا حدود 400 میلیارد تومان است.

به گزارش مهر، در حوزه منابع طبیعی غرب مازندران - نوشهر نیز در راستای خروج دام از جنگل و سامان‌دهی جنگل‌نشینان، بر طبق آمار پایه، مربوط به سال 1364 در جنگل‌های غرب مازندران 747 هزار و 310  واحد دامی و 422 خانوار جنگل‌نشین وجود داشت که تا پایان سال 1389 تعداد 359 هزار و ،817 واحد دامی از جنگل خارج شد و 312 خانوار جنگل‌نشین نیز سامان‌دهی شدند.

خروج دام و حذف مشاغل سنتی

با همه تلاشهایی که برای ساماندهی خروج دام در جنگلهای هیرکانی صورت گرفت، اما برخی صاحب نظران بر این عقیده هستند که خروج دام از جنگل سبب حذف مشاغل سنتی و نگهبان واقعی جنگل شد.

سید هادی حسینی نماینده مردم قائمشهر، جویبار، سیمرغ و سوادکوه در این زمینه به طرح خروج دام از جنگل اشاره و اضافه کرد: به بهانه حفظ جنگل و خروج دام، مشاغل سنتی موجود در جنگل نظیر دامداریها و دام را از بین بردیم.

حسینی اظهار داشت: این امر سبب شد تا جنگل برای غارتگران جنگل امن شده و نگهبانان طبیعی جنگل را که بیش از هزار سال در جنگل بودند، خارج کردیم.

وی عنوان کرد: در حوزه میان بند زمینهای حاصلخیزی در بخش باغات، برنج و زراعت دارد که متاسفانه به درستی آن استفاده نمی شود.

مسوول خروج دام و سامان‌دهی جنگل‌نشینان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران ـ نوشهر گفت: در نیمه نخست امسال تعداد یک هزار و 259 واحد دامی از جنگل‌های غرب مازندران خارج شد.

محمد خزاعی افزود: همچنین دو هزار واحد دامی که پیش‌تر از جنگل خارج شده ولی مکان اولیه آنها نامناسب بود، جابه‌جایی و به مکان‌های مناسب منتقل شد.

وی با اشاره به تخریب 19 دامسرا و خانه‌سرا اظهار داشت: برای خروج دام از جنگل، در مجموع 9 هزار و 574 متر مربع زمین به صورت حقوق مابازا به دام‌داران واگذار شد.

خزاعی یادآور شد: به تعداد اندکی از دام‌داران نیز وجه نقد پرداخت شد که مجموع مبلغ داده شده در این بخش 55 میلیون و 900 هزار ریال بود.

مسئول خروج دام و سامان‌دهی جنگل‌نشینان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران ـ نوشهر ادامه داد: یک عرصه از مستثنیات نیز با مساحت 9 هزار متر مربع با پرداخت 600 میلیون ریال آزاد شد.

به گفته وی یکی از مشکلات و عوامل تخریب جنگل‌های شمال، وجود دام در داخل جنگل است زیرا دام با خوردن و چرای نهال درختان، از تبدیل آنها  به درخت و ماندگاری جنگل جلوگیری می‌کند.

مسئول خروج دام و سامان‌دهی جنگل‌نشینان اداره کل منابع طبیعی و آبخیزداری استان مازندران ـ نوشهر افزود: همچنین رفت و آمد دام‌ها در جنگل باعث کوبیده شدن خاک و جلوگیری از رویش و استقرار بذر درختان می‌شود.

مسئول طرح خروج دام از جنگلهاي حوزه اداره كل منابع طبيعي و آبخيزداري مازندران منطقه ساري گفت: تاكنون 200 هزار هكتار از عرصه هاي جنگلي استان از وجود دام تخليه شد و زير پوشش طرح احيا و نهالكاري قرار گرفته است.

علي بابايي اظهار داشت: اجراي عملياتي طرح خروج دام از جنگل در حوزه اداره كل ساري از سال 1368 در قالب سه پروژه ،طرح خروج وساماندهي دام از جنگل، تجميع تك خانوارهاي جنگل نشين وطرح توسعه سطح جنگل (خريد زمينهاي كم بازده مستسنيات) شروع شد.

37 هزار واحد دامی خارج شدند

بابايي بيان داشت: تاكنون 37 هزار واحد دامي،627 خانوار، دو هزار و 263 دامسرا ،688 هكتار خريد زمين مستسنيات و با اشتغال73 نفر دامدار در طرحهاي جنگلداري و با واگذاري هزار و 863 هكتار زمين جهت تبديل دامهاي بومي به دامهاي اصيل ودورگ 200 هزار هكتار از عرصهاي جنگلي از دام تخليه شده وزير طرح احياء ونهالكاري قرار گرفتند.

مسئول طرح خروج دام ازجنگل اداره كل منابع طبيعي ساري هدف از اجراي اين طرح را، بيان كرد و گفت: طرح خروج دام از جنگل وتجميع جنگل نشينان در واقع طرح توسعه اقتصادي وفرهنگي ميباشد كه سهم زيادي در جهت كاهش عوامل تخريب درجنگلهاي شمال كشور دارد.
 

بابايي بيان داشت: حفظ اصل سرمايه وافزايش كمي وكيفي رويش جنگل واستمرار توليد، حفظ وگسترش گونهاي بومي، ترميم وباز سازي نقاط خالي ومخروبه، فزايش توليدات دامي در نتيجه تبديل دامهاي بومي به دامهاي صنعتي، عرضه آسان وبهتر وبهداشتي توليدات دامي و امكان دسترسي واستفاده از خدمات دامپزشكي ودامپروري از جمله اهداف بوده است.

مسئول طرح خروج دام اداره كل منابع طبيعي ساري گفت: بمنظور تسريع در اجراي اين طرح پيشنهاد داد تا بيمه كردن دامدران مشمول طرح، باز نشست كردن دامداران مشمول طرح كه قادر به ادامه كار دامداري نباشند، اشتغال در طرحهاي مرتبط با جنگل، ايجاد زمينه مشاركت دامداران در واگذاري معادن وساير پتانسيلهاي موجود در عرصهاي منابع طبيعي، تسهيل در استفاده از تسهيلات بانكي كم بهره در دستور كار قرار گيرد.

وي بيان داشت: حضور طولاني حد اقل 9 ماهه دام در عرصهاي جنگلي بطور گسترده و بيش ازحد مجاز كه ضمن چرا از نهالهاي نورسته (حدود80 گونه از 85 گونه هاي موجود درجنگلهاي شمال مورد تعليف قرار ميگيرد) باعث كوبيدگي خاك ودر نتيجه مانع از جوانه زدن بذور در ختان مي شود.

روند تجاوز به عرصه های جنگلی

به تاکید برخی کارشناسان، خروج دام از جنگل نه تنها به حفظ جنگل کمک نکرد بلکه روند تخریب و تجاوز به عرصه های طبیعی را افزایش داد، درحالیکه قبلا دامداران محافظان طبیعی جنگل بودند و از تخریب و تجاوز جلوگیری می کردند، همچنین بسیاری از دامداران با خروج از جنگل، دست از شغل آبا و اجدادیشان کشیدند و زمینهایی را که به عنوان ما به ازاء دریافت کردند را قطعه بندی و ویلاسازی کردند.

بر اساس آمارهای رسمی تنها در هشت ماه نخست امسال در مجموع یک هزار و 808 اصله چوب قاچاق با حجم 96.7 متر مکعب از متخلفان در جنگلهای غرب مازندران کشف و ضبط شد

همچنین در فصل های مختلف شمار زیادی دام در حاشیه کمربندیها و جاده های اصلی و فرعی مازندران دیده می شود، دامدارانی که روزگارانی در جنگل سپری می کردند و اکنون آواره کوچه و خیابانها شده اند.