طعم تلخ گرانی در شیرین ترین شب سال در قزوین

به گزارش خبرنگار مهر، قزوین؛  قصه یلدا، پیوند عمیق میان سنت ها و آیین ها با مهر و صمیمیت مردمی است که به بهانه لحظاتی با هم بودن بزرگ ترین شب سال را پاس می دارند. سال هاست که قزوینی ها، مردمان این دیار کهن، به رسم دیرین بزرگانشان چله نشین شب یلدا شده اند و در میان هیاهوی زندگی ماشینی ، بر سنن غنی خویش مستدام مانده اند. هنوز هم عطر چای خانه مادر بزرگ، گرمی کرسی ذغالی و صدای شاهنامه خوانی پدر بزرگ ها، ذوق و شوق یلدا را در ذهنمان زنده می کند و کودک درونمان پر می کشد برای روزهایی که از آن تنها یک سبد خاطره و قاب عکس های روی دیوار باقی مانده است.

یلدا؛ قصه دیرین قزوینی ها

تفاوت شب یلدا، نه در طولانی بودن آن بلکه در لذتی است که به یمن صله رحم برای اعضای یک خانواده ایجاد می کند و بسیاری از افراد معتقدند این شب بسیار سریع تر از شب های قبل می گذرد و قزوینی ها از دیرباز تاکنون بر اصل زنده نگه داشتن آیین و رسوم این شب کوشیده اند.

یکی از مادر بزرگ های قزوینی در گفتگو با خبرنگار مهر، ضمن ابراز خوشحالی از فرا رسیدن شب یلدا و فرصت دور هم بودن، می گوید: در خانواده ما مراسم شب یلدا در خانه بزرگ تر ها برگزار می شد و عنوان این بزرگی امروز به خود من رسیده است، به همین خاطر هم از چند روز قبل در صدد هستم تا خانه را برای میهمانی شب یلدا آماده کنم. در این شب فرزندان و نوه هایم که تعدادشان به 50 تن می رسد در خانه من جمع می شوند، تا ضمن جویا شدن از احوال یکدیگر این شب را با رسومی چون فال حافظ، شاهنامه خوانی و خوردن آجیل و تعریف کردن حکایت خوش بگذرانند.

بی بی جهان، در ادامه با ذکر این مطلب که در گذشته همه چیز بر پایه سادگی برگزار می شد، اضافه می کند: به یاد می آورم زمانی که جوان تر بودم، شب چله همگی درخانه پدرم جمع می شدیم و هر آن چه که از شیرینی و آجیل و تنقلات داشتیم را با خود می بردیم.

وی بیان کرد: هیچ الزامی برای تشریفات و تجملات نبود و گاهی این شب با کدو، لبو، سیب زمینی پخته، تخمه آفتابگردان و گندم و شاهدانه سپری می شد، اما این روزها همه مردم به خصوص جوان تر ها به دنبال افراط و چشم و هم چشمی هستند و در این شب به جای لذت بردن و شادی، وقتشان را صرف رنگین تر کردن سفره می کنند. همین مسئله هم سبب شده تا بسیاری از مردم از رسوم اصلی فاصله بگیرند و از یلدا تنها خرید سنگین و پر هزینه اش را به خاطر داشته باشند.

قیمت هایی که سنت ها را به یغما می برند

گرچه در گذشته به برکت سادگی و صمیمیتی که میان خانواده ها حاکم بود، رسوم سنتی با شور و اشتیاق بیش تری برگزار می شد اما امروز، هر چقدر هم که خانواده ها بخواهند سخت گیری نکنند و سادگی و قناعت را چاشنی برگزاری مراشم شب یلدا کنند، قیمت های ماورایی بازار آن ها را به وجد می آورد، تا جایی که گاهی دلشان می خواهد قید این مراسم را بزنند و زودتر از هرشب به خواب روند.

افزایش قیمت در بازار  میوه و آجیل شب یلدا، به صورت غیر عادی و آن ها به بهانه کمبود کالا و افزایش قیمت خرید، موجی از نگرانی را در میان مردم قزوین بر انگیخت.

یکی از مشتریان بازار آجیل در گفتگو با خبرنگار مهر با بیان این که اغلب مغازه ها برچسب قیمت ها را همزمان با  فرارسیدن شب یلدا عوض کرده اند و به سلیقه خود قیمت گذاری کرده اند، گفت: اختلاف قیمت ها در فروشگاه های مختلف حاکی از این است که به رغم همه نظارت هایی  که از سوی مسئولان صورت می گیرد، گران فروشی بیداد می کند.

فاطمه صفاران با اشاره به این که قیمت های قبلی نیز نسبت به سطح درآمد واقعی مردم زیاد است، ادامه داد: در یکی دوسال گذشته افزایش قیمت ها با جهشی زیاد همراه بوده و در مناسبت های مختلف نیز همواره ادامه یافته است.

وی افزود: در حال حاضر نیز گرانی در بازار میوه و آجیل شب یلدا شهروندان را در خرید مردد کرده است و این اتفاق در کالاهایی نظیر هندوانه و انار به بهانه کمیاب شدن نیز مشاهده می شود.

صفاریان تصریح کرد: گرچه همه ما دلمان می خواهد این شب را درکنار اعضای خانواده و خویشان سپری کنیم و از باهم بودن لذت ببریم، اما زمانی که یک میهمانی ساده، با حضور حدود 10 نفر بیش از 150 هزار تومان هزینه دارد، چگونه می توان این مسئله را با درآمد فعلی تطبیق داد؟

صفاران همچنین با بیان این که در حال حاضر  هر کیلوگرم پسته معمولی حدود 40 هزار تومان و هر کیلوگرم تخمه کدو قیمتی بین 17 تا 20 هزار تومان برای خریداران هزینه دارد، اظهارداشت: در این شب یا باید قید میهمانی را بزنیم و یا این که بدون رسم و رسوم و در نهایت سادگی شب را سپری کنیم چرا که نه از پسته خندان خبری است و نه از آجیل شب یلدا.

سیدی: بر قیمت ها نظارت داریم

رئیس مجمع امور صنفی استان در خصوص وضعیت قیمتی کالاهای شب یلدا با بیان این که تاکنون تخلف و افزایش قیمتی مشاهده نشده است، گفت: در بازار قزوین نظارت های کافی از سوی سازمان صنعت، معدن و تجارت استان و همچنین اتاق اصناف صورت گرفته و هیچ گونه تخلفی مبنی بر گران فروشی گزارش نشده است.

محمود سیدی در ادامه با اشاره به این که همه کالاهای مورد نیاز این شب به اندازه نیاز در اختیار مردم قرار گرفته بیان کرد: آجیل، میوه و سایر مایحتاج مردم به اندازه کافی در بازار عرضه شده و از این نیاز مشکلی نیست، ناظران رسمی ما نیز به صورت مستمر  بر قیمت ها نظارت دارند و در صورت مشاهده تخلف، با فرد خاطی برخورد جدی صورت می گیرد.

" شب چره" در آئین یلدا در قزوین

مردم استان قزوین نیز همچون دیگر هموطنان ایرانی، این آیین کهن را با رفتن به خانه بزرگ‌ترها می‌گذرانند.

به عقیده بزرگترها آوردن میوه‌های مختلف خشک و تر و میوه‌های سرخ فام که به "شب چره" معروف است، همراه با خوراکی‌ های دیگر خیر و برکت به همراه داشته و زمستان پر برکتی را نوید می‌دهد.

در بعضی مواقع که مادر بزرگ‌ها در آوردن تنقلات تاخیر می‌کنند کوچکترها شعر "هر که نیارد شب چره- انبارش موش بچره" سر می‌دهند، که مادربزرگ در آوردن "شب چره" تعجیل مکند.

در این شب اغلب مردم قزوین با خوردن سبزی پلو با ماهی ‌دودی و سپس هندوانه، انار، انواع تنقلات از جمله کشمش، گردو، تخمه، آجیل مشکل ‌گشا و انجیر خشک، شب نشینی خود را به اولین صبح زمستانی گره می‌زنند.

به عقیده مادر بزرگ‌های قزوینی اگر دراین شب ننه سرما گریه کند باران می‌بارد، اگر پنبه‌های لحاف بیرون بریزد برف می‌آید و اگر گردنبند مراوریدش پاره شود تگرگ می‌آید.

یکی دیگر از آداب و رسوم "شب یلدا" فرستادن "خونچه چله" از سوی داماد به عنوان هدیه زمستانی برای عروس است.

در این خونچه برای عروس پارچه، جواهر، کله ‌قند و هفت نوع میوه مثل گلابی هندوانه، خربزه، به و سیب، با تزئینات خاصی فرستاده می ‌شود.

یلدا، میزبان قزوینی ها

یلدا، این مادر سپید موی و پر سال، بار دیگر میزبان خانه قزوینی ها می شود، در حالی که مردم در وضعیتی میان اشتیاق آغاز زمستان و نگرانی از جولان قیمت ها معلق مانده اند، گرچه نمی توان در رابطه با نوسانات بازار تنها از نهاد و یا ارگان خاصی گله کرد، اما باید دانست پاسداری از این آداب و رسوم در گرو حمایت های مالی و فرهنگی مسئولان است.

با کمی تدبیر و مدیریت می توان شب یلدا را بدون هیچ نگرانی ناشی از افزایش بی رویه و غیر منطقی قیمتها چون گذشته به کام خانواده های فرهنگ دوست و اصیل قزوینی شیرین کرد./ شب یلدا مبارک.

................................

گزارش: شیما شاهین فر