نفس دشت‌های تربت حیدریه به شماره افتاد/ اضافه برداشت چاه‌ها علت کسری آب سفره‌های زیر زمینی

مهدی طلعتی در گفتگو با خبرنگار مهر اظهارکرد:  شهرستان تربت حیدریه در ناحیه نیمه خشک قرار گرفته و بخشی از دشت‌های زاوه ـ تربت حیدریه، رشتخوار، رخ  و ازغند  را شامل می‌شود که همه دشتهای مزبور دشتهای بحرانی و ممنوعه استان خراسان رضوی محسوب می‌شوند و با افت سطح آب زیرزمینی به میزان 61  تا 152 سانتیمتر در طول سال مواجهند.

طلعتی افزود: دشت زاوه تربت حیدریه که از مهمترین دشت‌های حوزه آبریز شهرستان محسوب می‌شود در بخش آبهای سطحی دارای رودخانه دائمی و پایداری نیست.

وی ادامه داد: در بخش آبهای زیرزمینی شامل یک هزار و 544  منبع آبی اعم از چاه، چشمه و قنات بوده که میزان برداشت از منابع زیرزمینی 217 میلیون متر مکعب در سال است و در سال آبی 92 ـ 91 با کسری مخزن42 میلیون متر مکعب مواجه بوده است.

تمام دشتهای منطقه به دشتهای مرده تبدیل خواهد شد

طلعتی در ادامه گفت: بیش از 92 درصد منابع آبی در بخش کشاورزی و مابقی در بخش صنعت، خدمات و  شرب استفاده می شوند.

وی گفت: در حال حاضر به دلیل افت روزافزون سطح آب در آبخوان دشت، تأمین آب در بخش های مختلف از جمله شرب شهری تربت حیدریه با مشکلات متعددی مواجه شده است.

وی افزود: عملاً ذخایر آب‌های زیرزمینی در منطقه با ادامه روند فعلی مصرف رو به اتمام خواهد بود چرا که در حال حاضر ذخایر استراتژیک منابع زیرزمینی مورد استفاده قرار گرفته و در صورت عدم تعادل بخشی میان منابع و مصارف، بزودی همه دشتهای منطقه به دشتهای مرده تبدیل خواهد شد.

فرونشست زمین در جلگه رخ به علت افت سطح منابع آبی

مدیر امور منابع آب تربت حیدریه  تصریح کرد: تبعات مصرف بی رویه منابع آبی علاوه بر افت سطح آب زیرزمینی مواردی همچون کاهش عمر مفید چاهها و تحمیل هزینه‌های سنگین به کشاورزان جهت استحصال آب، تغییر کیفیت آب و شوری آن، فرونشست زمین، اتمام ذخایر زیرزمینی، تبعات اجتماعی و مهاجرت خواهد بود.

وی ادامه داد: به همین علت‌ها و در پی افت سطح منابع آبی در حال حاضر پدیده خطرناک فرونشست زمین "سرطان پوسته زمین" در بخشی از جلگه رخ تربت حیدریه اتفاق افتاده است.

اضافه برداشت چاههای شناسنامه دار علت کسری مخازن دشت‌ها

طلعتی افزود: یکی از دلایل اصلی افت سطح آب در سفره‌های آب زیرزمینی، برداشت بی‌رویه از منابع آب مجاز کشاورزی است و بیش از 90 درصد کسری مخازن دشتها به علت اضافه برداشت چاههای شناسنامه‌دار است.

وی عنوان کرد: بایستی با نصب کنتورهای هوشمند میزان برداشت از منابع زیرزمینی توسط خود کشاورزان مطابق پروانه های صادره مدیریت شود و با صرفه جویی وبهینه سازی مصرف آب در بخش کشاورزی "حداقل 5درصد"بخش عمده‌ای از مشکلات فعلی مرتفع خواهد شد.

لزوم نصب کنتورهای هوشمند آب برای چاه های کشاورزی

طلعتی گفت: موضوع  نصب کنتورهای هوشمند آب برای چاه های کشاورزی با توجه به اثرات مثبت آن در دشتهای مه ولات و مشهد در دستور کار شرکت آب منطقه ای خراسان رضوی و امور منابع آب تربت حیدریه قرار گرفته است.

وی افزود: طبق قانون ماده واحده تعیین تکلیف چاههای فاقد پروانه، همه مالکین چاههای کشاورزی بایستی نسبت به خریداری و نصب کنتور هوشمند اقدام کنند.

مدیر امور منابع آب تربت حیدریه ادامه داد: با توجه به اثرات مثبت نصب کنتورهای هوشمند، طی چند ماه آینده همه چاه های کشاورزی و غیرکشاورزی شهرستان تربت حیدریه با مشارکت  کشاورزان شهرستان و همچنین دستگاههای ذی ربط بویژه فرمانداری، جهاد کشاورزی و  امور برق شهرستان به کنتورهای هوشمند مجهز خواهند شد.

...........................

گفتگو: حسن نیکنام