بافق در آستانه تبديل به مركز خاويار ايران است/ توليد طلای سیاه در دل کویر

به گزارش خبرنگار مهر، گونه‌هاي بسياري از ماهیان به  دلیل تغیرات سیاسی و آلودگی محیط زیست در حاشیه دریای خزر و صید بی رویه و رواج اين نوع از صيدها، به تدريج رو به انقراض رفته اند كه از آن جمله مي توان به گونه فیل ماهی که با ارزش ترین گونه از این ماهیان است، اشاره كرد.

فيل ماهي که تقریبا ذخایر آن نابود و از گونه های حفاظت شده از سوی محیط زیست اعلام شده است، از مهمترين ماهيان خاوياري به شمار مي رود.

به منظور مولد سازی و تولید خاویار، از سالها قبل با تلاش مدیریت وقت شیلات استان یزد، یک گله از این ماهیان وارد استان شد و در مزرعه تحقیقات آب های لب شور شهرستان بافق ذخیره سازی شد و مورد مطالعه قرار گرفت.

اين گونه اكنون به وضعيتي خوب رسيده و توانسته بافق را به عنوان كويري ترين شهر ايران و در قلب خشكي، به يكي از مراكز توليد خاويار كشور تبديل كند.

مدیر مرکز ملی تحقیقات آبزیان آب شور بافق در اين زمينه در گفتگو با خبرنگار مهر اظهار داشت: با توجه به زیستگاه اصلی این ماهیان و مطالعات انجام شده در سالهای قبل در شرایط دریای خزر و منابع آبی شمال کشور، تعریف بیوتکنیک و تکثیر و پرورش آن در آب های داخلی ارزش خاص خود را دارد.

نسرین مشايی افزود: در مناطق گرم و خشک و کویری مثل شهرستان بافق که دارای دو فصل مشخص هستند، يعني فصل کاملا سرد و فصل کاملا گرم، یکی از ظرفيت‌ها آبزی پروری است.

مهمترين مصرف آبهاي لب شور بافق، آبزي پروري است

وی بیان داشت: آبهای لب شور زیرزمینی شهرستان بافق دارای EC بسیار بالايي هستند و استفاده صنعتی و کشاورزی ندارند و مهمترین مصرفی که می‌توانند داشته باشند، استفاده در زمينه آبزی پروری است.

مشايی تصریح کرد: در همين راستا مطالعات ماهیان خاویاری از 10 سال گذشته شروع شده و پروژه های تحقیقاتی نیز انجام شده است و خوشبختانه نتایج به دست آمده نشان می دهد که پرورش و تکثیر این گونه متناسب با شرایط این منطقه است.

مدیر مرکز ملی تحقیقات آبزیان آب شور بافق خاطرنشان کرد: اولین مرحله نزدیک شدن به خاویار این ماهیان، رسیدگی جنسی فیل ماهی ماده و ماهی خاویاری ماده است که به طور طبیعی در دریای خزر برای این گونه ماهی 12 تا 16 سال طول می کشد تا ماهی بالغ شده و به توليد خاویار برسد.

كوتاه شدن مدت خاوياردهي ماهيان، مزيت پرورش ماهيان خاوياري در بافق است

وی گفت: با مطالعات انجام شده و بر اساس مطالعات بعضی از کشورها، به دلیل شرایط یونی منطقه این روند در منطقه بافق تسریع می‌شود و حداقل چند سال سرعت می‌گیرد و رسیدن به مرحله بلوغ اين گونه از ماهي ها جلو می افتد.

مشايی تصریح کرد: مدت رسیدگی خاویار نیز در اين منطقه بسیار کوتاه تر از دریای خزر است.

معاون مرکز ملی تحقیقات آبزیان آب شور بافق نيز در اين زمينه با اشاره به  حمایتهای استانی و شهرستاني از مطالعات و پروژه های تحقیقاتی كه به طور عمده در زمینه مولد سازی است، بيان كرد: اولويت ما ابتدا رسیدن خاویارهای پرورشی در شرایط منطقه به خاویار و مرحله بعد از آن تکثیر این گونه از ماهیان است.

فرهاد رجبی پور تصریح کرد: با توجه به اینکه  بیوتکنیک تکثیر تنها می تواند برای این منطقه تعریف شود، با انجام تحقیقات انجام شده، امیدواریم بتوانیم پاسخگو برای رفع مشکل بچه ماهیان خاویاری در کشور باشیم.

سونوگرافي ماهيان، از جديدترين روش هاي مطالعاتي مركز پرورش ماهيان آب شور بافق است

وی بيان كرد داشت: روش های مطالعاتی این مرکز منطبق با روش های مدرن جهانی است که یکی از این روشها برای شناسایی خاویار، سونوگرافی فیل ماهیان است.

رجبی پور افزود: این روش کم استرس و بدون تهاجم جراحی، که در آن بررسی و تشخیص مرحله جنسی و رسیدگی گناد به طور دوره‌ای در زمان های مشخص انجام می شود.

معاون مرکز ملی تحقیقات آبزیان آب شور بافق با بیان اینکه نمونه گیری از بافت گناد و غده های جنسی بعد از مرحله جنسی از روی مقاطع بافتی ازروی گناد به روش لاپاراسکوپی نیر انجام می شود، گفت: این روش نیز کم استرس تر است و از روش هایی است که مطالعات مربوط به آن در این مرکز در حال انجام است که این مطالعات، میزان رسیدن به مرحله خاویار را نشان می دهد.

وی بیان داشت: گله ماهیان خاویاری این مرکز بیش از 60 عدد است که مطالعات بر روی این فیل ماهیان توسط کارشناسان مرکز انجام می شود.

کارشناس خاویار و شیلات مرکز تحقیقات آبزیان آب شور بافق نيز با اشاره به اینکه خاویار، تخمک رسیده ماهی خاویار است، بیان داشت: خاویار علاوه‌بر ارزش غذایی، ارزش ارزی بسياري نیز دارد و سالهای گذشته، ایران به عنوان مهمترین تولید کننده خاویار در جهان مطرح بوده است.

محسن محمدی تصریح کرد: خاویار طلایی که از گونه فیل ماهیان استحصال مي شود، بهترین نوع خاویار در دنیا و مشهورترين آن است که زیستگاه طبیعی اين گونه از ماهيان مولد خاويار در دریای خزر بوده و صادر می شده است.

وی افزود: ارزش این ماهیان هم از بابت حفظ ذخایر این ماهیان در منطقه وهم از نظر گوشت، بالاست که سریع الرشد بودن و سازگاری با شرایط اقلیمی این منطقه از مهمترین دلایل پرورش در این منطقه محسوب می شود.

محمدی با تشریح مراحل سونوگرافی گفت: برای سونوگرافی ماهی در مرحله اول در محلول گل میخک قرار می گیرد که این مرحله 10 تا 15 دقیقه طول می کشد و ماهی آماده برای مراحل سونوگرافی و لاپاراسکوپی و یا جراحی می شود.

فيل ماهي 10 سال پيش وارد يزد شد

فیل ماهی خاویاری، این گونه ارزشمند از آبزیان دنیا، 10 سال پیش برای اولین بار به تعداد سه هزار بچه ماهی، به بافق آورده شد و با وزن 20 گرم در 10 استخر خاکی این شهرستان رها سازی شد.

شرایط گرمایی مناسب و تولیدات طبیعی خوب و تغیيرات شیمیایی آب در منطقه شرایط مناسب برای پرورش و تکثیر این ماهیان باعث شده، استحصال خاویار به زودی در این منطقه صورت گیرد.

تحقيقات و پشتكار متخصصان شهرستان كويري بافق از يك سو و ظرفيت هاي منطقه از سوي ديگر، به زودي مي تواند بافق را به يكي از توليدكنندگان بزرگ خاويار در منطقه تبديل كند.

گزارش و عكس: محمدعلي عبداللهي