به گزارش خبرگزاری مهر، سید محمود احمدی گفت: برای مبادلات نقد در کشور ، بیش از 371 هزار میلیارد ریال اسکناس و مسکوک در جریان ، وجود دارد که 190 هزار میلیاردریال- حدود 51 درصد- ایران چک بانک مرکزی است و از نظر تعداد 5 و چهار دهم درصد اسکناسهای کشور را شامل می شود.
وی افزود : ایران چک پانصد هزار ریالی، بار اصلی ابزارهای پرداخت نقدی را از نظر ارزش به دوش می کشد و از طرف دیگر، به علت افزایش نقدینگی و تورم دو رقمی در چند سال اخیر، ارزش ایران چک پانصد هزار ریالی به شدت کاهش یافته است.
سید محمود احمدی گفت : در حال حاضر 137 هزار تومان، قدرت خریدی معادل ایران چک50 هزار تومانی سال 87 - سال آغاز انتشار ایران چک بانک مرکزی دارد.
وی افزود: با هدف تسهیل بیشتر مبادلات نقدی، تنظیم ترکیب وجوه نقد و وجود ذخایر خوبی از ایران چک یک میلیون ریالی که پیش از سال 1389 چاپ شده بود ، آمادگی لازم برای انتشار ایران چک یک میلیون ریالی را در صورت نیاز بازار در سال آینده، ایجاد کنیم.
وی در باره اینکه بانک مرکزی در سال 1389 چرا ایران چک های 1 میلیون ریالی را جمع آوری کرد ، گفت: سال 1389 مراجع نظارتی برخی ایرادهای حقوقی را در مورد انتشار ایران چک یک میلیون ریالی مطرح کردند مبنی بر این که، اگر چک پول، چک است؛ برای آن پشتوانه لازم در نظر گرفته نمی شود و انتشار آن نیز زیر نظر هیئت نظارت اندوخته اسکناس نیست، بنابراین مانند چک، هنگام ارایه به شعبه باید پشت نویسی و باطل شود که بانک مرکزی نیز دستورالعمل مربوطه را به بانکها ابلاغ کرد.
احمدی افزود: این موضوع ، مشکلاتی را در نظام پرداخت نقدی به ویژه پرداخت یارانه ها به وجود آورد و باعث معطلی مردم در شعب بانکها شد و آنان دیگر رغبتی به دریافت ایران چک 1میلیون ریالی از خودشان نشان ندادند. این اتفاق در عمل به خروج این ابزار مهم از چرخه مبادلات نقدی روزانه مردم منجر شد.
وی اظهار داشت : از طرف دیگر، کیفیت ایران چک بانک مرکزی به مراتب بالاتر از کیفیت چک پول بانکها و برخی از اسکناس‌هاست.همچنین ویژگیهای امنیتی بیشتری در چاپ آن به کار رفته است و ما نمی توانستیم این ثروت ملی را دور بریزیم و برای جمع‌آوری ایران چک یک میلیون ریالی و حفظ ذخایر آن برای موارد ضروری اقدام کردیم.
احمدی در باره دلیل انتشار ایران‌چک یک میلیون ریالی گفت : چک پول با هدف تسهیل مبادلات در ایران از سال 1368 منتشر شد و با توجه به فقدان اسکناسهای درشت، از سال 1375 برخی بانکها به انتشار ایران‌چک در کنار چک پول روی آوردند که به محض ارایه به شعبه پذیرنده، پشت نویسی و باطل می‌شد. در آن سالها که اسکناس 1000 تومانی درشت‌ترین اسکناس کشور بود، چک پولها و ایران‌چک بانکها نقش مثبتی در کاهش تقاضای اسکناس و مسکوک ایفا می‌کرد.
احمدی گفت : انتشار چک پول بانکها پشتوانه لازم و کافی را نداشت و رواج بی‌رویه ایران چک بانکها پیامدهای منفی زیادی به همراه داشت که از جمله آن می‌توان، به تشدید رشد نقدینگی از طریق خلق پول در بانکها و در نتیجه ؛ تضعیف انضباط و ثبات پولی، کاهش کارآمدی سیاستهای پولی و افزایش تورم در کشور اشاره کرد.
احمدی افزود : بانک مرکزی در سال 1387به منظور مقابله با تبعات منفی انتشار چک‌پول و ایران‌چک بانکها وارد عمل شد و از 25 مرداد همان سال ایران‌چک بانک مرکزی جایگزین چک‌پول و ایران‌چک بانکها شد.
دبیر‌کل بانک مرکزی گفت : مجوز انتشار ایران چک در ابتدا توسط هیات وزیران صادر شد و از سال 1389 این موضوع هر سال در لایحه بودجه گنجانده می‌شود و با تصویب نمایندگان مجلس و شورای نگهبان جنبه قانونی پیدا می‌کند.
وی افزود : در حال حاضر نیز هیئت نظارت اندوخته اسکناس که اعضای آن غالباً از نهادهای نظارتی خارج از بانک مرکزی مانند مجلس، قوه قضاییه و وزارت امور اقتصادی و دارایی هستند، همانند اسکناس بر عملیات انتشار و نابودسازی ایران‌چک نظارت کامل دارد.
احمدی درباره مزایای انتشار ایران چک بر اسکناس درشت اظهار داشت : کارایی ایران‌چک و کاربرد زیاد آن در مبادلات برای مردم بر همگان آشکار شده است و نشان می‌دهد جامعه به اسکناسهای درشت‌تر نیاز دارد.
احمدی گفت : بانک های مرکزی دنیا نیز برای تعیین درشت‌ترین اسکناس مورد نیاز و ترکیب بهینه، از رویکردهای مختلفی استفاده می‌کنند. یکی از این روشها، رویکرد «دی متریک» است که اگر بودجه متوسط روزانه خانوار را که مقدار آن در سال و ماه مشخص است، D فرض کنیم، بزرگترین اسکناس در چرخه پولی باید ارزشی معادلD5 داشته باشد.
بر اساس آمار منتشره در سال 1391، درشت‌ترین اسکناس باید ارزشی حدود دویست هزار تومان داشته باشد. وی افزود: با روش‌های دیگر مانند بررسی قیمت کالاهای مصرفی خانوار که در تعیین نرخ تورم از آن بهره می‌گیریم یا مطالعه تطبیقی با سایر کشورها، نیاز به اسکناس درشت‌تر به‌خوبی احساس می شود اما برای انتشار آن با محدودیت‌هایی مواجه هستیم ، از جمله این محدودیت‌ها، روال دریافت مجوز آن است.
دبیر‌کل بانک مرکزی گفت: برخی از اثار روانی انتشار اسکناس درشت، واهمه دارند و در عمل نیز به علت برخی محدودیت‌ها در خریدهای خارجی جایگزینی ایران‌چک با اسکناس درشت در حال حاضر دشوار است.
وی تصریح کرد : در هر صورت، انتشار اسکناس درشت‌تر، باعث کاهش هزینه‌های تولید و انتشار اسکناس و مسکوک برای بانک مرکزی خواهد شد و از طرف دیگر، مبادلات نقد برای مردم نیز آسان‌تر می‌شود.
احمدی افزود : سرانه اسکناس در کشور ما حدود 109 قطعه است که رقم بسیار بالایی محسوب می شود اما سرانه اسکناس و مسکوک رایج در مجموع پایین است! در کشورهای اروپایی سرانه مجموع اسکناس و مسکوک رایج بیش از 300 قطعه است اما در کشور ما با احتساب سرانه سکه (106 قطعه)، این شاخص 215 قطعه است.
وی گفت : البته حدود هفت درصد از تعداد قطعات اسکناس به اسکناسهای 100 و 200 ریالی مربوط است که به بانک مرکزی برگشت داده نشده است و در چرخه نیز وجود ندارد و اما در آمار سرانه اسکناس لحاظ می‌شود.
احمدی اظهار داشت: این قضیه در باره سکه‌های رایج نیز درست است و حجم بالایی از سکه‌های ریز در عمل از چرخه خارج شده است. وی گفت: انتشار ایران‌چک در سال 1387 با کارکردی شبیه اسکناس توانست سرانه اسکناس کشور را از 114 قطعه به کمتر از 100 قطعه برساند.
دبیر‌کل بانک مرکزی افزود: با انتشار ایران‌چک یک میلیون ریالی قصد نداریم اسکناسهای ریز را از چرخه خارج کنیم اما خود به خود تقاضای اسکناسهای ریزتر و سرانه مورد اشاره به تدریج کاهش خواهد یافت.
وی در باره تاثیر انتشار مجدد ایران‌چک 1 میلیون ریالی بر حجم نقدینگی در جریان گفت : با توجه به اینکه بانک مرکزی به هر میزان که ایران‌چک یک میلیون ریالی منتشر کند، به همان میزان اسکناس یا ایران‌چک فرسوده از جریان خارج خواهد کرد، بازنشر آن تاثیری بر حجم نقدینگی درجریان نخواهد داشت.
نظر شما