برای کودکان هر کاری انجام دهیم باز هم کم است/ سختی های کار عروسک گردانی که هیچ وقت دیده نمی شود

به گزارش خبرنگار مهر، در دنیای امروز به ویژه عالم شیرین، رویایی و پر رمز و راز انیمیشن یا همان کارتون خودمان چند گربه مشهور نام و آوازه شان را برای همیشه در ذهن مخاطبان ثبت کرده اند که "جری" بازیگوش در مجموعه معروف "تام و جری" با همه شیطنت های آزار دهنده برای گربه بخت برگشته اغلب ناکام، گارفیلد همان گربه از خود راضیِ فربه شکمی که جز خوردن و خوابیدن کار دیگری برای خود دست و پا نکرده، "گربه سگ" که موجودی کاملاً زاییده خیال نویسنده آن اثر به عنوان نمونه ای از تقابلِ تضادها و "پاس" جنگجو در کارتون "شرک" از برجسته ترین آنها هستند. 

در این زمینه هنرمندان کشورمان نیز بیکار ننشسته و یکی دو شخصیت عروسکی مشهور مانند "مخمل" غرغرو در مجموعه "خونه مادر بزرگه" و بعدها "پنگول" با صداپیشگی "هومن حاج عبداللهی" پا به عرصه جعبه جادویی گذاشتند و امروز بی شک مشهورترین گربه ایرانی را باید همین پنگول دانست، گربه آوازه خوانِ پرحرفی که در عین حال عاشق بچه ها است و هر روز در برنامه "رنگین کمان" میهمان خانه های مردم است، اما آیا تاکنون به این مهم اندیشیده اید که این عروسک پشمالو و اسفنجی، روح و حرکات کاملاً موزون با صدای هومن حاج عبداللهی را به چه کسی مدیون است؟

طی روزهای گذشته برپایی جشن های ایام الله دهه فجر شهر پردیس فرصتی بود تا برای دومین بار پنگول و گروه تلویزیونی رنگین کمان میهمان کودکان این شهر باشند و این مهم سبب شد تا عوامل زحمتکش و پشت صحنه این مجموعه نیز دستکم مقابل دیدگان مردم پردیس ظاهر شوند، افرادی که غالباً دیده نشده اما گاهی در پس چهره پرکار و چشمان خسته آنها سال ها کوشش، خاطرات تلخ و شیرین و تجربیاتی گرانبها نهفته است.

ضرورت تمرکزی چند ساعته برای ایجاد یک هارمونی با حرف های صداپیشه ای که گاهاً بی برنامه و فی البداهه لب به سخن می گشاید، دستی که به صورت دائم رو به بالا نگه داشته می شود، زمین سرد پشت میز که باید به هر نحوی روی آن نشست و هزار و یک مورد دیگر همگی مؤید دشواری های این شغل است.

بعد از پایان برنامه یک ساعته پنگول و نیما بر روی سن، عروسک گردان، میز مونتاژ شده خود را پایین آورد، خیلی سر به زیر مشغول باز کردن آن شد و بی آنکه کسی به دنبالش برای گرفتن عکس و امضا بدود، گربه پشمالو را داخل کیف گذاشت و ساک بر دوش انداخت؛ از او درخواست مصاحبه کردم و بی غل و غش و ساده خود را کاره ای ندانست اما با خوش رویی گفتگو را پذیرفت.

"احمد آکشته" و عروسک هایی که حرکاتشان را مدیون اویند

احمد آکشته، متولد سال 1354 که علاوه بر پنگول عروسک های دیگری نیز تکان های طناز و هنرمندانه خود را مرهون سرپنجه های هنرمند این عروسک گردان هستند که از آن جمله می توان به عروسک "چرا" در برنامه های کودک، "پرویز" در شبکه آموزش و همچنین "سنجد" اشاره کرد.

او در گفتگو با خبرنگار مهر ابتدا به معنای نام خانوادگی خود اشاره کرد و گفت: آکشته یکی از واژه های قدیمی ایران باستان به معنای زارع و گندم کار است.

این هنرمند عروسک گردان ادامه داد: عروسک گردانی یکی از رشته های دشوار هنری است که علاوه بر دستان به مهره های ناحیه کمر، گردن و همچنین استخوان کتف فشار بسیاری وارد می سازد اما متأسفانه این شغل به مانند بسیاری دیگر از کارها هنوز جا نیفتاده است.

دشواری های کار عروسک گردانی و نحوه ورود به آن

وی اضافه کرد: اگر فعالان در این رشته هنری ورزش نکرده باشند پس از مدتی به لحاظ بدنی به مشکل برخورده و دچار عوارضی مانند دردهای مزمن آرتروزی می شوند.

عروسک گردان گربه پنگول افزود: بهترین راه برای حفظ آمادگی در این خصوص انجام حرکات ورزشی منظم و مستمر است که البته این روزها آنقدر دچار درگیری های کاری و روزمرگی های زندگی می شویم که گاه فرصت چندانی برای ورزش پیدا نمی شود، هرچند کار روزانه عروسک گردانی به خودیِ خود نوعی ورزش تلقی می شود و تا حدی می تواند جای آن را پر کند.

آکشته با اشاره به سابقه خود در کار عروسک گردانی خاطرنشان کرد: سابقه من در کار عروسک گردانی تقریباً به 15 سال می رسد، من این هنر را در ابتدای امر با انجام تئاتر عروسکی شروع کردم و کم کم به سمت کارهای تلویزیونی کشیده شدم.

این هنرمند عروسک گردان به علاقه مندان تازه کار و مشتاق برای ورود به عرصه هنر عروسک گردانی توصیه کرد که فعالیت خود را از تئاتر عروسکی آغاز کنند. او ادامه داد: این هنر می تواند در یک جمع خانوادگی و دوستانه نیز سر و شکل گرفته و آغاز شود، همین اجراهای کوچک به سرمنشأیی برای کارهای بزرگتر و ورود به این عرصه منتهی می شود.

وی درباره نحوه ایجاد هارمونی میان یک عروسک گردان و صداپیشه در حین اجرای برنامه های زنده اظهار داشت: به هر حال با گذشت سالیان متمادی و اجرای برنامه های روزانه و مستمر به نوعی در این کار حرفه ای شده ام و به محض شنیدن حرف های صداپیشه، ناخودآگاه حرکات دهان و بدن و دست ها آغاز می شود.

درد دل های عروسک و عروسک گردان با هم

عروسک گردان گربه پنگول در پاسخ به این پرسش که آیا با پنگول درد دل هم می کنی، به مهر گفت: واقعیت این است که بله، چرا دروغ بگویم، گاهی با پنگول درد دل هم می کنم، من این عروسک را در اغلب مواقع پیش خود دارم و گاهی با او حرف می زنم، بیشتر صحبت های من و پنگول درباره بچه هایی است که آن روز برای آنها اجرای مشترک داشتیم و هر دو خدا را شکر می کنیم که توانستیم لبهای آنها را با خنده و دلهایشان را با شادی بدرقه کنیم، اینکه در دشواری های زندگی های امروز و آپارتمان نشینی خنده ای بر لب کودکی جاری می شود، مایه رو سفیدی من و پنگول است.

آکشته، دوران کودکی را بهترین زمان برای نهادینه سازی فرهنگ های خوب و یا خدای نکرده بد در رگ و ریشه این قشر تأثیرپذیر امروز و تأثیرگذار آینده دانسته و می گوید: برای بچه ها خیلی کارها می توان کرد، روح و جسم و روان کودکان از همین دوران طفولیت ساخته و پرداخته می شود.

این هنرمند عروسک گردان ادامه داد: برای کودکان هر کاری که انجام دهیم باز هم کم است، یک خردسال به مانند زمین کشاورزی است که هرچه در آن بکارید در آینده همان محصول را درو خواهید کرد، حال هرچه بذر مرغوب تر، کاشت بهتر، داشت مناسب تر و نگهداری با کیفیت بالاتری انجام شود محصول بیشتر و خوبی به دست می آید و عکس این اصل مهم نیز قابل تصور و معقول است؛ اعتماد به نفس، خلاقیت، استقلال رأی و هزار و یک جنبه اخلاقی مثبت همه و همه از تعالیم دوران کودکی سرچشمه می گیرد.

وی اضافه کرد: من به شخصه بسیار خوشحال و خرسندم که می توانم قسمتی هرچند بسیار کوچک و ناچیز از خاطرات کودکان امروز و نسل آینده باشم، کودکانی که شاید طی سالیان آینده با دیدن فیلم های قدیمی پنگول به یاد بیاورند که روزی این عروسک، عروسک گردان و سایر عوامل برنامه لحظاتی پر از خنده و نشاط را به آنها هدیه می کردند.

وقتی کلاه قرمزی استاد کلاس می شود

عروسک گردان گربه پنگول با اشاره به برخی آثار عروسکی دوران نوجوانی خود خاطرنشان کرد: در دوران نوجوانی ما، عروسک هایی مانند کلاه قرمزی و همچنین خونه مادربزرگه در تلویزیون حضور داشتند که من هنوز هر از چند گاه ضمن لذت از دیدن برنامه های مذکور، به آنها به عنوان یک کلاس درس نگاه کرده و از آن موارد بسیاری را یاد می گیرم.

آکشته ادامه داد: همانگونه که یک دانشجو با دوره کردن مطالب درسی خود به حفظ و یادآوری دروس و کتب می پردازد تا از ذهنش پاک نشود، نگاه من نیز به این آثار عروسکی همینگونه است چراکه همه آنها کار بزرگان و اساتید عروسک گردانی است.

این هنرمند عروسک گردان در انتهای این مصاحبه اظهار داشت: من بچه ها را خیلی دوست دارم و به عشق آنها کار می کنم.

----------------------

گزارش از مهدی علمداری