به گزارش خبرگزاری مهر، کتاب حاوی چند مقاله در خصوص رفتارشناسی فرد مسلمان بر مبنای کردار و رفتار درست مطابق آموزه های اسلامی است که در عین حال تلاش می کند به بازشناسی معنای رفتار صحیح مطابق احکام فقه اسلامی در آموزه های مذاهب فقهی متفاوت همت می گمارد.
علاوه بر این معنا و مفهوم شیوه رفتار قانونی در ساحت اجتماع به مثابه امری مدرن از دریچه حقوق اسلامی نیز مورد توجه قرار می گیرد. این مهم با مطالعه رویکرد فقیهان نسبت به معنای قانون، به مثابه رهاورد مدرنیته و امکان یا عدم امکان سازگاری آن با فقه اسلامی در صفحه هایی از اثر مطرح می شود. مطالعه ارتباط های ممکن میان حقوق و جامعه پرداختن به سیاست را ناگزیر می نماید. بنابراین نویسندگان در بخش آغازین کتاب به نقش سیاسی علما اشاره دارند و در همین رابطه تأثیر علما بر شکل گیری حاکمیتها و یا افول و سقوط آنها را مورد مطالعه قرار می دهند.
ناگفته نماند که تعامل های میان دین و سیاست در این اثر با این پیش فرض، که سیاست را امری پسینی نسبت به دین در نظر می گیرد، مطرح می شود. مباحثی از این دست ذیل مبحثی با عنوان «پیامد سفر بهاء الدین عاملی برای امپراتوری عثمانی» در بخش اول کتاب مطرح می شود. این بحث دربردارنده مطالعاتی راجع به ارتباط تاریخی میان صفویه ایران و حکومت عثمانی نیز است. در این میان زندگی مشترک مسلمانان با داشتن مذاهب مختلف در یک جامعه اسلامی را مورد توجه قرار می دهد.
کتاب «حقوق و جامعه در اسلام» نه تنها به تجزیه و تحلیل حقوقی و مذهبی در جامعه اسلامی می پردازد، بلکه در عین حال نقش علما را در زندگی افراد مسلمان در زندگی آنها در ساحت خصوصی و ساحت اجتماعی مورد مطالعه قرار می دهد. بخشی از اثر به بررسی نقش حقوقی و اجتماعی علمای شیعه و علمای اهل سنت در قرن شانزدهم میلادی اقدام می ورزد.
نویسندگان علاوه بر مباحث پیش گفته به مطالعه مفاهیم فقهی و حقوقی در گفتمان آموزه های عملی اسلام در میان شیعیان و نیز در میان اهل سنت می پردازد. از جمله این مفاهیم می توان به واژه هایی همچون «احتیاط» و «تقیه» را نام برد.
ادامه مطالب با بررسی جامعه اسلامی به مثابه بستر جاری گردیدن احکام و اعمال تجویز گردیده از سوی شریعت مورد بررسی قرار می گیرد. در خلال این مباحث واژه «هنجار» رخ می نماید. هنجار در این صفحات هم از زاویه جامعه شناختی و هم از زاویه فقهی مورد واکاوی قرار می گیرد و تلاش می شود تا درکی درست از معنای فقهی آن مطابق آموزه های حقوق اسلامی ارائه شود.
«سنت» واژه و مفهوم دیگری است که پس از تشریح معنای آن در میراث اسلامی ارتباط آن با فقه و حقوق اسلامی از یک سوی و ارتباط آن با جامعه از سوی دیگر مطرح می شود. بخش بعدی کتاب به حقوق خانواده اختصاص دارد. مطالب این بخش دربردارنده مباحثی در خصوص؛ حقوق همسران نسبت به یکدیگر، تعدد زوجات و روابط میان محارم و غیر محارم است.
مطالب کتاب «حقوق و جامعه در اسلام» دربردارنده دیدگاه های علمای شیعه در خصوص چگونگی تعامل با حکومت و نیز ویژگیهای رفتار صحیح اسلامی مطابق دیدگاه آنان است. مطاب راجع به فقه اهل سنت در محدوده مباحثی همچون حقوق خانواده در کتاب مطرح می شود.
سرانجام باید گفت نویسندگان در صدد ارائه تصویری جامع از جامعه اسلامی و ارتباط آن با حقوق اسلامی (فقه شیعه و اهل سنت) هستند. این ادعا از آن رو مطرح می شود که آنچه آنها به دنبال آن بودند نشان دادن همزیستی پیروان مذاهب گوناگون اسلامی در یک جامعه بود. آنها تلاش نمودند این تصویر از جامعه اسلامی را با بررسی تعامل میان حقوق و سیاست از دیدگاه علمای شیعه و حقوق خانواده در فقه اهل سنت به نمایش بگذارند.
نظر شما