ترک تحصیل بی‌رویه دانش‌آموزان و ضعف امكانات فرهنگي در بخش‌هاي تابعه قم

به گزارش خبرنگار مهر، مشکلات بخش‌های استان قم در یک حوزه و عرصه محدود نمی‌شود. قم شهری حساس و مهم است که در مرکز استانی کوچک واقع شده و تمام عوامل دست به دست هم داده‌اند تا در این استان تمام نگاه‌ها به سوی شهر قم باشد و در این میان بخش‌ها از بسیاری جهات در محرومیت ناعادلانه‌ای به سر می‌برند.

شاید همین نکته موجب شده امروز بیش از همیشه شاهد خالی شدن جمیعت از روستاها و شهرهای تابعه باشیم.

یکی از حوزه‌هایی که امکانات در آن نسبت به شهر قم راضی کننده نیست، آموزش و پرورش است.

در حال حاضر به گفته محسن ناطق احمدی مسئول پیگیری مجتمع‌های آموزشی، 22 مجتمع روستایی در استان قم وجود دارند. مجتمع‌ها مجموعه‌هایی از واحدهای آموزشی هستند که یا تعدادشان به 6 واحد رسیده یا بیش از 200 دانش‌آموز را پوشش می‌دهند.

در حال حاضر بخش‌های استان قم در مقطع ابتدایی 4 هزار و 245 دانش‌آموز، در متوسطه اول 1673 و در متوسطه دوم 717 دانش‌آموز دارند که در مجموع نسبت به 200 هزار دانش‌آموزی که در شهر سکونت دارند جمعیت قابل توجهی نیستند اما غفلت از نیازهای همین عده موجب مهاجرت آنها و از دست رفتن استعدادها خواهد شد.

نگاهی به همین آمار نشان می‌دهد که بسیاری از دانش‌آموزان در این مناطق بعد از اتمام مقطع ابتدایی ترک تحصیل می‌کنند. ریشه‌یابی علت ترک تحصیل دانش‌آموزان به مطالعات مفصلی نیاز دارد اما در هر صورت بخشی از این مشکل محصول سیاست‌گذاری‌های آموزش و پرورش است.

یکی از نیازهایی که در بخش‌ها به آن رسیدگی نشده وجود رشته‌های مختلف آموزشی برای ادامه تحصیل در مقطع دبیرستان است. مسئولان آموزش و پرورش می‌گویند به حد نصاب نرسیدن دانش‌آموزان در بخش‌ها مانع از تشکیل کلاس‌ها در رشته ریاضی فیزیک و بسیاری از رشته‌های فنی می‌شود.

با این حال مسئول پیگیری مجتمع‌های آموزشی می‌گوید در مناطقی که نیاز و تقاضا وجود داشته آموزش و پرورش سعی کرده رشته‌های فنی را گسترش دهد.

وی با اشاره به راه‌اندازی رشته گل و گیاه، کشاورزی، عمران، آب و خاک و رشته‌های مرتبط دیگر در بخش‌ها اظهار داشت: سیاست آموزش و پرورش مبنی بر گسترش رشته‌های فنی در بخش‌ها دنبال می‌شود چرا که تقاضا نسبت به این رشته‌ها در بخش‌ها بیشتر است.

هوشمندسازی مدارس روستایی

موضوع هوشمند سازی مدارس که مدتی است در دستور کار آموزش و پرورش قرار گرفته در مدارس روستایی جایگاهی ندارد. مدیران این مدارس که در امکانات اولیه مانند فضای ورزشی و یا مسایل بهداشتی نیازهای فراوانی دارند، به این موضوع نگاهی ندارند و با توجه به تغییرات گسترده کتاب‌های درسی و نیاز به وجود تکنولوژی روز برای فهم بسیاری از مطالب، باید گفت تغییرات کتاب درسی در بخش‌ها برای دانش‌آموزان جذاب نیست.

با این حال احمدی ناطق می‌گوید حدود 70 درصد از مدارسی که در مرکز مجتمع‌های آموزشی روستایی هستند، تجهیزاتی مانند رایانه دارند هر چند هوشمند محسوب نشوند.

از نظر امکانات آزمایشگاهی نیز مدارس بخش‌ها بسیار ابتدایی هستند. معلمانی هم که بخش‌ها می‌روند معمولاً دبیران کارآزموده و مجرب قم نیستند.

هر چند مسئول پیگیری مجتمع‌های آموزشی معتقد است به خاطر چرخشی بودن کار در مدارس روستایی، دانش‌آموزان از معلمان ضعیف ضربه چندانی نمی‌بینند اما بهره گیری از حداقل امکانات آموزشی حق این دانش‌آموزان است.

ضعف امکانات فرهنگی

موضوع آزاردهنده دیگر ضعف امکانات فرهنگی در مدارس بخش‌های استان است. با توجه به آسیب خیز بودن این مناطق و مشکلات فرهنگی در آن، به نظر می‌رسد جا داشت مسئولان آموزش و پرورش نگاه ویژه‌ای به امکانات فرهنگی در این مناطق داشته باشند اما چنین اتفاقی هیچ گاه روی نداده است.

در حال حاضر در تمام بخش‌های استان قم حتی یک کانون فرهنگی هنری وجود ندارد. ناصر حمزه‌ای معاون پرورشی اداره‌کل آموزش و پرورش استان قم با اشاره به اینکه 10 کانون در شهر قم فعال هستند، گفت: در گذشته در بخش‌ها کانون وجود داشت اما به دلیل تعریف نشدن پست مسئول آن در سال‌های اخیر این کانون‌ها تعطیل شده‌اند. این در حالی است که بخش‌های استان قم از نظر امکانات فرهنگی و هنری بسیار ضعیف هستند و آموزش و پرورش با حمایت از این کانون‌ها می‌توانست بخشی از این کمبودها را جبران کند.

حمزه‌ای از تلاش برای دایرکردن یک کانون فرهنگی هنری در هر بخش خبر داد و ابراز داشت: آموزش و پرورش در بخش‌ها تلاش می‌کند همپا با نواحی برنامه‌های فرهنگی خوبی اجرا کنند با این حال مشکلات بودجه‌ای مانع از ادامه این مسیر شده است.

وی بخش‌های استان قم را از نظر امکانات کتابخانه‌ای نیز ضعیف توصیف کرد و ادامه داد: با تمام تلاش‌هایی که صورت گرفته نیازمند توجه بیشتر به این عرصه هستیم. در سال‌های اخیر پست کتابدار در مدارس نیز حذف شده است و  کتابخانه‌های مدارس شهری توسط دانش‌آموزان اداره می‌شوند اما در بخش‌ها حتی در تأمین حداقل کتاب‌ها نیز مشکل وجود دارد.

بیکاری محصول بی‌تخصصی

مشکل تحصیل در رشته‌های تخصصی در مقطع دبیرستان در بخش‌ها یکی از جدی‌ترین مسایلی است که موجب ترک تحصیل عده‌ای از دانش‌آموزان می‌شود. با این حال مسئولان آموزش و پرورش تاکید دارند که جابه‌جایی دانش‌آموزان به مرکز بخش و مرکز استان به نفع دانش‌آموز است تا وی بتواند از امکانات بهتر در رشته‌های تخصصی بهره بگیرد.

مسئله دیگر رفت و آمد معلمان به بخش‌هاست که نارضایتی در میان آنها به وجود آورده است. آنطور که مسئول پیگیری مجتمع‌های آموزشی می‌گوید معلمان برای رفت و آمد به مدارس در بخش‌ها سرویس دارند اما باید هزینه‌ آن را بپردازند. اما معلمان از نحوه خدمت‌رسانی در این زمینه و گرانی هزینه‌های رفت و آمد نارضایتی‌هایی دارند. همین نقص موجب شده بسیاری نسبت به تدریس در بخش‌ها بی‌میل باشند.

با توجه به بالا بودن نرخ بیکاری در شهرهای تابعه استان قم و روستاها و مشکل مهاجرت بی‌رویه به شهر در اثر این بیکاری شاید بتوان گفت آموزش و پرورش بزرگ‌ترین وظیفه را در این زمینه دارد.

اینکه شاهد نرخ بی‌رویه ریزش تحصیل در دانش‌آموزان روستایی در مقاطع متوسطه هستیم، خود می‌تواند دلیلی بر بیکاری و آسیب‌های اجتماعی باشد.

از طرفی کارخانجات و واحدهای صنعتی بسیاری در بخش‌های استان با کمبود کارگر متخصص روبه‌رو بوده و مجبور به استفاده از کارگران غیر بومی هستند.

گسترش رشته‌های فنی و حرفه‌ای در بخش‌های استان قم و تشویق دانش‌آموزان برای ادامه تحصیل در این رشته‌های می‌تواند نسلی از افراد توانمند در عرصه‌های مختلف تربیت و نرخ بیکاری را کنترل کند.