به گزارش خبرنگار مهر، زين‌الدين ابوبکر، يکى از صوفيان برجسته قرن هشتم هجرى، معاصر با تيمورلنگ و حافظ شيرازى بوده و در سال ۷۹۱ هـ.ق وفات يافته است.
مهدی علیپور رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی وگردشگری شهرستان تایباد در گفتگو با خبرنگار مهر درباره این بنای تاریخی اظهار کرد: تاکنون تنها اداره ای بوده ایم که بامساعدت و حمایت اداره کل میراث فرهنگی استان و فرمانداری شهرستان اقدامات مناسبی درخصوص حفظ و نگهداری و مرمت و همچنین محوطه سازی این بنا انجام داده ایم.
وی گفت: از سال ۱۳۸۹ تاکنون 2 هزارو 500 متر ازمحوطه پیرامونی مزارسنگ فرش شده است و مرمت کاشی‌کاری‌های ایوان به اتمام رسیده است .
علیپور با اشاره به حفاظت از دست نوشته‌های داخل مسجد مزار افزود: در کمیته برنامه‌ریزی شهرستان در سال 92 اعتباری برای مزار مصوب شد که بدلیل مشکلات مالی متاسفانه تخصیص پیدا نکرد و امیدواریم در سال آینده در کمیته برنامه ریزی شهرستان اعتباری مصوب و تخصیص پیدا کند.
وی با اشاره به اینکه نگهداری مزار مولانا بیشترین هزینه را برای میراث فرهنگی دارد، افزود: طرح مرمت و محوطه‌سازی مزار مولانا مصوب شد و نیازمند تخصیص اعتبار است.
رئیس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری و دبیرستاد هماهنگی خدمات سفر شهرستان تایباد اعلام کرد: تمامی دستگاه‌های خدمت‌رسان به مسافرین و مهمانان نوروزی درحال آماده سازی شهرستان تایباد جهت ورود مسافرین نوروزی هستند .
وی ادامه داد: از جمله دستگاه‌های فعال که همه ساله در آستانه سال نو و فرارسیدن بهار طبیعت فعالیت چشمگیری دارد، شهرداری تایباد است که امسال نیز فعالیت های خود را در زمینه‌های مختلف ازجمله زیباسازی شهر و گلکاری و درختکاری درسطح خیابان‌های مختلف آغاز و به شهر حال وهوای بهاری داده است.
استقبال از اولین مسافر نوروزی از مرز دوغارون با حضور مسئولین
علیپور افزود: در اولین روز از نوروز اولین مسافر نوروزی از مرز دوغارون با حضور مسئولین مورد استقبال قرار خواهد گرفت.
رییس اداره میراث فرهنگی، صنایع دستی و گردشگری شهرستان تایباد گفت: مجموعه موزه مردم شناسی، میل تاریخی کرات، مزار شاهزاده قاسم، رباط عباس آباد و دیگر جاهای تفریحی شهرستان جهت بازدید مسافرین نوروزی و شهروندان تایبادی آماده شده است.
نایب رییس هیئت امنای مزار مولانا گفت: اعضای هیئت امنای مزار مولانا زین الدین ابوبکر تایباد که آرزوی دیرینه مردم شهرستان تایباد بود برای اولین بار پس از هفت قرن انتخاب شده اند .
محمد ناصر مودودی گفت: آنچه بیش از هرچیز مورد تاکید قرار گرفت لزوم مشارکت مردم و ایجاد ارتباط صمیمی‌تر آحاد جامعه با گنجینه‌ی مزار بود یعنی در حقیقت هیئت امناء خود را ملزم دید که در دو بخش نرم افزاری و سخت افزاری (معنوی و مادی) خدمتگزار مزار باشد.
وی افزود : امیدوارم توجهات الهی، نیکان و برگزیدگان و بویژه مولانای عزیز مشمول حال خادمان جدید مزار شود و زمینه‌ساز خدمتی در خور را برای مردم خوب سرزمین مادری فراهم آورد.
مزار مولانا در پناه درخت پسته کهنسال
مقبره مولانا زين‌الدين ابوبکر، در شهرتایباد واقع شده است. محل قبر در فضاى آزاد قرار دارد و در برابر آن، بناى باشکوهى و در پناه درخت پسته کهنسال ساخته شده است.
بر اطراف مرقد، معجرى کشيده شده است و دو لوح سنگى خاکسترى رنگ، يکى بر روى قبر و ديگرى در بالاى سر آن به صورت افراشته قرار داده شده‌اند.
بر روی سنگ مزار وی به قلم زیبای نستعلیق این عبارت دیده می شود: کل شیء هالک الا وجهه،هذا مرقد مرحوم قطب الاقطاب مولانا، شیخ محمود بن شیخ سهیل تایبادی وفات یوم پنجشنبه سلخ محرم ۷۹۱ و بر روی سنگ قبر افراشته این عارف چنین نگاشته شده :
سنه احدی و تسعین بود تاریخ/ گذشته هفتصد از سلخ محرم
شده نصف النهار از پنج شنبه/ که روح پاک مولانای اعظم
سوی خلد برین رفتند و ملایک/ همه گفتند از جان خیرمقدم
در بالاى سر قبر، سنگ ديگرى وجود دارد که بر اساس کتيبه آن مشخص مى‌شود که معجر خاکسترى در سال ۱۰۳۰ هـ.ق توسط شخصى به نام «خواجه درويش» تقديم مزار شده است. در برابر مزار مزبور، بناى مجللى وجود دارد که در سال ۸۴۸ هـ.ق توسط پيراحمد خوافى وزير شاهرخ، پسر تيمور جهت مسجد و نمازخانه بنا گرديده است.
نقشه بنا شامل گنبدخانه‌اى چهارتاقى با ايوانى رفيع در جلوى آن و با اتاق‌هاى دوطبقه‌اى در طرفين است.
نماى بيرونى بنا شامل ايوان رفيعى با تاق‌آهنگ است که در دو سوى آن، غرفه‌هاى دو طبقه‌اى قرار گرفته است. راه ورود به طبقه اول هر يک از آن‌ها، از درگاه کنار ايوان و راه ورود به طبقه دوم، از پلکان‌هايى است که در بيرون بنا قرار دارند.
در پشت ايوان، شش طاق‌نما قرار دارد. تمامى سطوح نماى ايوان و تاق‌هاى حجره‌هاى طرفين آن، با استفاده از کاشى نره - به شيوه معقلى و کاشى معرق تزئين شده است. شاه‌نشين‌هايى با پوشش نيم‌گنبدى با گوشه‌سازى‌ها و مقرنس‌کارى‌هايى دارد و بر فراز آن گنبدى با استفاده از سه کنج‌هاى مقرنس‌کارى شده و کاربندى ساخته شده است.
در چهار گوشه بنا، چهار پلکان تعبيه شده است که به حجره‌هاى طرفين ايوان و به پشت‌بام راه مى‌يابند و ورودى آن‌ها از بيرون بناست. فضاى داخلى بنا، در گذشته، از طريق درگاه‌هاى شمالى و جنوبى نيز به بيرون راه داشته که امروزه مسدود داست.
نماى بيرونى با قاب‌هاى ساده آجرى و نماى ايوان و داخل آن با کاشى‌‌کارى معقلى، معرق و تلفيق سنگ و کاشى تزئين شده است. عناصر تزئينى شامل نقوش گياهى، هندسى و کتيبه‌هاست.
پيشانى آن و زير کلاهک مناره‌ها و حاشيه قوس ايوان را با کاشى‌هاى نره فيروزه‌اى و لاجوردى که از مسجد مولانا آورده‌اند، تزئين کرده‌اند.
در داخل ايوان، محرابى وجود داشته است که در چند دهه قبل، راهى از آن به داخل بنايى که در پشت ايوان ساخته‌اند، باز کرده‌اند. در طرفين اين ايوان، دو چله‌‌خانه تعبيه شده است.
به استناد کتیبه موجود، کار ساختمان بنای مزار مولانا در سال ۸۴۸ ه.ق مقارن با زمامداری شاهرخ پسر تیمور به پایان رسیده و بدستور « غیاث الدین پیر احمد خوافی وزیر با درایت وی بوده است. معماران بنا نیز بزرگترین معماران ایران درآن دوران برادران غیاث الدین و قوام الدین شیرازی بوده اند.
-------------------------------------
گزارش و عکس: اویس چهاریاری
نظر شما