چگونگي ورود اسلام به ايتاليا
اسلام تا پيش از يكپارچگي ايتاليا در سال 1861 در اين سرزمين حضور نداشت؛ دهه 1970 را مي توان دوره ورود دين اسلام به اين سرزمين با اولين جريان مهاجرت از شمال افريقا دانست. مهاجران مسلماني كه از شمال افريقا وارد ايتاليا شدند اكثراً بربر يا عرب تبار بوده و از كشور اسلامي مراكش مهاجرت كردند اما در سالهاي پس ازآن مهاجران تونس، آلباني و تا حد معدودي از ليبي، پاكستان ، مصر و عربها و كردهاي خاورميانه به ايتاليا مهاجرت كردند. برخي تعداد شهروندان ايتاليا را كه به اسلام روي آوردند 30 هزار نفر تخمين زده اند.
در نتيجه ورود اسلام به ايتاليا را مي توان به مهاجرت و بهويژه مهاجرت غير قانوني نسبت داد. گزارشهاي هفتگي از برنامه هاي خبري اين كشور به مهاجرت غير قانوني به ايتاليا اختصاص دارند. درحالي كه مشخص نيست چه تعداد ازاين مهاجران غير قانوني مسلمان هستند، اما اين امر واضح است كه دست كم 40 درصد تمام مهاجراني را كه هم اكنون به ايتاليا وارد شده اند مسلمانان تشيكل داده اند.
تعداد مسلمانان در ايتاليا امروزه بيش از يك ميليون نفر تخمين زده مي شود. اين در شرايطي است كه 30 هزار نفراز شهروندان ايتاليا مسلمان هستند؛ اما اكثر جمعيت مسلمانان خارجياني هستند كه تبعه ايتاليا شده اند.در ميان تازه مسلمان شدگان شهروندان ايتاليا مي توان به سفير اسبق اين كشور در عربستان سعودي اشاره كرد.
مسلمانان در اوايل تاريخ اسلام، پس ازدرگذشت پيامبر اسلام(ص) بهويژه در قرن 7 تا 11 مناطقي از جنوب ايتاليا از جمله سيسيل و ساردني را تصرف كردند؛ بعدها درمقابل فشار مسيحيان، آن نواحي را تخليه كردند اما آثاري از معماري مسلمانان بويژه چندين مسجد بسيار زيبا در آنجا به چشم مي خورند. اسلام از 9 قرن پيش تاكنون تأثير اسلام بسزايي بر فرهنگ ايتاليايي امروزه گذاشته است. براي مثال تعدادي از كلمات عربي وارد زبان ايتاليايي شده اند.
تاحدي تعصب و پيش داوري موجود در ايتاليا درباره اسلام را مي توان به اين حقيقت نسبت داد كه آخرين باري كه اسلام تأثير چشمگيري براين كشور داشته است در زمان جنگ بود.
از آنجا كه ايتاليا مقر اصلي جهان مسيحيت در برابر اسلام بوده است در پايتخت آن شهر رم اجازه ساخت مسجد به مسلمانان داده نمي شد؛ اما در سالهاي اخير مسلمانان ايتاليا مبادرت به اين امر مهم كرده اند.
جمعيت مسلمانان ايتاليا
آمار رسمي ايتاليا نشان مي دهد كه تعداد قانوني مسلمانان كمي از 610 هزار نفر بيشتر اما تعداد مهاجران غير قانوني اين كشور به بيش از 800 هزار نفر رسيده است. نرخ تولد در ميان شهروندان ايتاليا رو به كاهش گذاشته اما در ميان مسلمانان رو به افزايش است و اين امر باعث افزايش جمعيت مسلمانان شده است، اما كاهش نرخ اخير را مي توان به كاهش ناگهاني مهاجرت غير قانوني به ايتاليا در چند سال اخير نيز اشاره كرد.
وسعت جوامع محلي مسلمانان اين كشور كه خاستگاه مذهب كاتوليك به شمار مي رود، به معناي تأثير قابل توجه اسلام در زندگي عمومي ايتاليا است، اما در عين حال نشانه هاي مبني بر تغيير اين روند نيز وجود دارد.
تا كنون چندين مورد برخورد ميان شهروندان ايتاليا و مهاجران مسلمان مشاهده شده اند كه در اين خصوص مي توان به طرح دعوا در زمينه وجود صليب در كلاسهاي درس مدارس دولتي و بيمارستان اشاره كرد. اخيراً يك گروه كوچك محلي به دليل درخواست برداشتن صليب در اماكن عمومي همچون ادارات دولتي، بيمارستانها و مدارس توجه بسياري از رسانه ها را به خود جلب كرده است. آنها به قانوني اعتراض كردند كه در زمان موسوليني تصويب شده بود. اين قانون اظهار داشته است كه بايد در تمام اماكن دولتي صليب نصب شود.
آزادي ديني
با وجود اينكه اسلام پس از مسيحيت كاتوليك دومين دين در اين كشور اروپاي غربي محسوب مي شود اما مسلمانان ايتاليا از آزاديهاي ديني در زمينه عبادت، ساخت مكانهاي عبادي و مدارس دين برخوردار نيستند. در شرايطي كه تاريخ حضور اسلام در اين سرزمين و حاكميت مسلمانان بر سيسيل به قرن نهم هجري باز مي گردد و براساس اظهارات بسياري از پژوهشگران غربي، اين منطقه سرچشمه تمدن و پيشرفت مغرب زمين تا عصر حاضر بوده است علاوه بر فقدان يك اراده فراگير و مسئولانه در ايتاليا براي رفع اين محروميت از مسلمانان مقيم اين كشور، وجود عقايد راستگرايانه و افراطي عليه مسلمانان، مانع ديگر رسيدن پيروان دين اسلام به حقوق خود است.
محروميت مسلمانان مقيم ايتاليا از حداقل آزادي رسمي ديني، سبب شده آنان دچار محدوديتهاي زيادي شوند. به عنوان مثال، سال گذشته شهردار "ويلوربا" در شمال ايتاليا با درخواست مسلمانان مقيم اين شهر براي صدور مجوز برگزاري مراسم عيد فطر در پايان ماه مبارك رمضان مخالفت كرد.
همچنين پيشتر رئيس مجلس سناي ايتاليا ضمن اشاره به حضور گسترده مهاجران مسلمان در اين كشورگفت: بايد تلاش كنيم رابطه‌اي دوجانبه و مطلوب با پيروان دين اسلام شكل گيرد. وي با تأكيد بر تأثير گسترده مسلمانان در پيشرفتهاي علمي، تمدن و فرهنگ غرب اظهار داشت : زماني كه غرب در وحشيگري غرق مي‌شد تنها با تلاشهاي مسلمانان توانستيم حكمت وعلم كهن يونانيان را حفظ كنيم.
هرچند مسلمانان در اين كشور توانسته‌اند به صورت خودجوش به نيازهاي ضروري در بخشهاي تغذيه، گردهماييهاي ديني و برگزاري نمازهاي جماعت را پاسخ گويند اما هنوز براي رسيدن به نقطه مطلوب بايد فاصله زيادي را طي كنند.
نماد اصلي مسلمانان در ايتاليا بزرگترين مركز اسلامي اروپا واقع در شهر رم است كه عمليات ساخت اين مسجد در پي درخواست "ملك فيصل" شاه فقيد عربستان در سال 1977 آغاز شد كه پس از 18 سال به بهره‌برداري رسيد.
مجموعه سه هكتاري مركز اسلامي رم با بيش از پنج هزار نفر گنجايش اصليترين مكان تجمع و همگرايي حدود يك ميليون مسلمان ايتاليايي و غيرايتاليايي براي برگزاري مراسم نماز جمعه و آئينهاي ديني است. بخش اصلي هزينه ساخت اين مسجد معادل 30 ميليون يورو از سوي عربستان و مراكش تأمين شده و 22 كشور ديگر اسلامي نيز در ساخت آن مشاركت داشته‌اند.
علاوه بر اين، پيروان دين اسلام در ايتاليا كه از حقوق رسمي برخوردار نيستند هرازچندگاهي درمعرض موج تبليعات رسانه‌هاي خبري عليه مسلمانان قرار مي‌گيرند.
سازمانهاي اسلامي در ايتاليا
چندين سازمان اسلامي در كشور ايتاليا وجود دارند كه فعاليتهاي خود را در پاسخ به نيازها و دغدغه هاي جامعه مسلمان گسترش داده اند. مسلمانان كه خود را در ابتدا يك جامعه ديني توصيف مي كنند مكرراً خواستار آزادي در انجام فرايض ديني خود هستند. آنها در سطوح محلي در خواستهايي را مبني بر ساخت و تأسيس مساجد مطرح كرده اند و در سطح ملي هم مسلمانان در جستجوي توافقي ميان دولت و جامعه مسلمانان هستند كه و اين توافقي است كه اقليتهاي ديني ديگر در اين كشور به آن دست يافته اند.
اتحاديه جوامع اسلامي در ايتاليا
اتحاديه جوامع اسلامي در ايتاليا بزرگترين سازمان اسلامي مسلمانان محسوب مي شود، اين اتحاديه فدراسيوني است كه بر 50 مسجد در سراسر كشور نظارت دارد. اتحاديه جوامع اسلامي در ايتاليا در سراسر اروپا داراي شبكه بوده و به دنبال به رسميت شناخته شدن از سوي پارلمان اروپا به عنوان يك سازمان اقليت مسلمان است كه از ادغام جمعي مسلمانان دراروپا حمايت مي كند.
اتحاديه سازمان و انجمنهاي اسلامي
اين اتحاديه در سال 1990 تأسيس شد و در حدود 117 مركز و انجمن اسلامي را در ايتاليا تحت نظر دارد. علاوه بر اين 350 نمازخانه كه در ايتاليا فعاليت مي كنند با اين اتحاديه در ارتباط هستند.
شايان ذكر است در سال 1084، تعداد نمازخانه هاي ايتاليا از 12 نمازخانه متجاوز نبود. اين اتحاديه اقدامات بسياري صورت داد تا دولت ايتاليا اين انجمن اسلامي را در ايتاليا به رسميت بشناسد.
مركزفرهنگي اسلامي رم
مركز فرهنگي اسلامي رم كه در سال 1996 تأسيس شد نقش مهمي در ايجاد مهمترين مسجد در ايتاليا ايفا كرده است. هيئت مديره اين مركز از سفيران كشورهاي اسلامي تشكيل شده است و علاوه برآنكه به عنوان يك سازمان معنوي و اجتماعي مراسم ديني محسوب مي شود اجراي ديگر شعائر ديني مسلمانان در جامعه ايتاليايي را نيز برعهده گرفته و همچنين در آموزش مسلمانان ايتاليا سهم قابل توجهي دارد. مركز فرهنگي اسلامي رم كلاسهاي آموزش عربي و دستورالعملهاي ديني برگزار كرده و داراي كتابخانه بسيار وسيعي درباره تاريخ، فرهنگ و امور معاصر اسلام است. اين مركز يكي از بانيان ساخت بزرگترين مسجد اروپا بود.
اتحاديه جهاني اسلامي در ايتاليا
اين سازمان در حقيقت به عنوان شبكه ايتاليايي تشكل رابط الاسلامي در نظر گفته مي شود كه در سال 1997 تأسيس شد و مقر آن در مسجد جامع رم است. هدف از تأسيس اين اتحاديه اشاعه اسلام حقيقي، ميانه رو و صلح آميز و همچنين حمايت از مسلمانان سراسر دنيا است. اين سازمان از دولت ايتاليا درخواست كرده است قراردادي را امضا كند كه به موجب آن اتحاديه جهاني اسلام را به رسميت بشناسد. براساس قوانين ايتاليا، نمايندگان گروههاي اقليت در مذاكراه با دولت در زمينه امضاء قرار داد بايد ايتاليايي تبار و مقيم ايتاليا باشند.
آموزش تعاليم ديني به كودكان مسلمان در مدارس، انتصاب كميته هاي ديني براي زندانيان و بيماران مسلمان در راستاي نظارت بر غذا و نيازهاي ديني آنها، جايگزيني قوانين اسلامي با قوانين پيشين؛ اختصاص دادن اماكن ويژه به مسلمانان براي ساخت گورستان از جمله فعاليتهاي اين اتحاديه هستند.
انجمن مسلمانان ايتاليايي
انجمن مسلمانان ايتاليايي و سازمان كوريئس سازمانهاي كوچكي هستند كه اكثراً از ايتالياييهاي مسلمان شده تشكيل شده و در ميان اهداف خود عدم ظهور بنيادگرايي در كشور را تضمين كرده اند. هر دو سازمان مستقل بوده و فعالانه در راستاي ترويج برنامه هاي بين فرهنگي و تساهل فعاليت مي كنند. اين سازمانها براي كسب حق نمايندگي از طرف جامعه مسلمان با يكديگر و ديگر جوامع اسلامي به رقابت پرداخته اند.
همچنين برخي از گروههاي مستقل با مساجد محلي در كشور ايتاليا فعاليت مي كنند كه نه ادعاي نمايندگي داشته و نه با ديگر سازمانهاي بزرگ متحد هستند.
نظر شما