سه وظیفه مهم حاکم اسلامی از دیدگاه امام علی(ع)/ اصلاح اهل مملكت و هدايت معنوي جامعه

به گزارش خبرگزاری مهر، چهارمين جلسه از درسگفتارهاي انديشه سياسي امام علي(ع) در نهج البلاغه با تدریس دکتر فرزاد جهان بین، استاد دانشگاه امام خمینی(ره) قزوین اخیرا برگزار شد.

وی در اين جلسه به موضوع ضرورت و شرايط حاكم اسلامي پرداخته شد و با مروري بر بحث جلسه گذشته «ضرورت حكومت از منظر امام علي(ع)» به بحثي از كتاب مكاسب مرحوم انصاري اشاره كرد كه در آن موضوع «حاكم جائر و عادل در برابر حكومت الله بيان شده بود. وي بزرگترين بلايي كه مي شود يك جامعه به آن دچار شود را «تحت ولايت جائر و حكومت طاغوت قرار گرفتن» دانست.

اين استاد دانشگاه، در ادامه توضيحاتش گفت: دليل اينكه اين مي گويم بزرگترين بلا براي يك جامعه اينست، تقابلي است كه حاكم جائر در برابر حاكم عادل دارد. همانطور كه در سوره بقره،‌ آيه الكرسي آمده است حاكم عادل،‌ جامعه خود را از تاريكي نجات مي دهد و به نور واقعي هدايت مي كند. اما حاكم جائر و طاغوتي، ‌مردم را از نور به سمت تاريكي و ظلمات هدايت مي كنند و موجب تباهي آنان مي شود.»

جهان بين،‌ با اشاره به بحث كاركردهاي حكومت كه در جلسه پيش ارائه شد، حكومت را داراي دو سطح كاركرد دانست و در توضيح سطح اول اين كاركردها، كاركردهاي عمومي را برشمرد و در اين مورد گفت: كاركردهاي عمومي، كاركردي است كه همه حكومتها بايد آنرا داشته باشند. با توجه به نامه 53 حضرت اميرالمؤمنين(ع) كه خطاب به مالك اشتر والي جديد مصر نوشته بود، «آباداني و رفاه»، «تأمين امنيت» و «رتق و فتق امور» سه وظيفه مهم حاكم اسلامي است كه مهمتر از آنها «اصلاح اهل مملكت و هدايت معنوي جامعه» است.»

جهان بين در توضيح اين وظيفه نظام اسلامي، گفت: چون حكومتهاي متعارف دنيا بر مبناي پايه هاي مادي است تمام اهداف آنها در نيازهاي مادي خلاصه مي شود. مهمترين وظيفه نظام اسلامي به قول مرحوم ملاصدرا، ارشاد مردم است.

اين استاد دانشگاه، در ادامه بحث مشروعيت و مقبوليت حكومت و حاكم اسلامي را مطرح كرد و با اشاره به اينكه حضرت علي(ع) هميشه در جامعه اسلام مورد احترام بوده، اتفاق سقيفه را يك كودتا دانست كه با ابهامات و سؤالات زيادي حضرت علي را از حق اصلي خود بازداشت.

جهان بين با اشاره به نامه 6 نهج البلاغه كه حضرت علي خطاب به معاويه نوشته است،‌ بحث مشروعيت حاكم اسلامي را بيان مي كند. در اين نامه اشاره شده است كه؛ این مردمى که با ابوبکر و عمر و عثمان بیعت کرده بودند، به همان شیوه با من بیعت کردند. پس آنرا که حاضر است، نرسد که دیگرى را اختیار کند و آنرا که غایب بوده است نرسد که آنچه حاضران پذیرفته اند نپذیرد. شورا از آن مهاجران و انصار است. اگر آنان بر مردى هم رأى شدند و او را امام خواندند، کارشان براى خشنودى خدا بوده است و اگر کسى از فرمان شورا بیرون آمد و بر آن عیب گرفت یا بدعتى نهاد باید او را به جمعى که از آن بیرون شده است باز آورند. اگر سر بر تافت با او پیکار کنند؛ زیرا راهى را برگزیده که خلاف راه مؤمنان است و خدا نیز در گردن او کند، گناه آنچه را خود متولى آن شده است.

اين استاد دانشگاه،‌ همين بيعت حداكثري را نماد تأييد مشروعيت حكومت دانست كه با بيعت مهاجران، انصار و اصحاب بدر و... مقبوليت لازم را يافته و تشكيل گرديد.

سلسه درسگفتارهاي انديشه سياسي امام علي(ع) در نهج البلاغه با تدريس دكتر فرزاد جهان بين، روزهاي چهارشنبه در محل همايشهاي كانون انديشه جوان،‌ واقع در خيابان وصال شيرازي،‌ كوچه بهنام برگزار مي شود. علاقه مندان مي توانند جهت شركت در اين درسگفتار و كسب اطلاعات بيشتر با شماره تلفن 88970840 و41 داخلي 107 واحد آموزش تماس برقرار كنند.

علاقه مندان مي توانند فايل صوتي اين جلسه را http://www.canoon.org/UserFiles/File/JAHANBIN4.mp3 از دانلود کنند.