اين شاعر درگفت وگو با خبرنگار فرهنگ و ادب مهر ، با بيان اين مطلب افزود : " ادبيات خاورميانه " ، مي تواند بخشي از ادبيات شرق باشد ، همچنان كه ممكن است بخشي از ادبيات غرب هم باشد يعني در اينجا بحث جغرافيايي نيست ، بلكه بحث نگاه است وقتي مي گوييم نگاه شرق ، يعني نگاه اشراقي در برابر ادبيات غرب كه ممكن است كه در آن هم رگه هايي از اشراق باشد .
علي رضا قزوه كه خود نيز مدتي به عنوان رايزن فرهنگي ايران در تاجيكستان مشغول به كار بوده است ، خاطرنشان ساخت : نكته ديگر اينكه در كشورهايي كه همسايه ما هستند و يا فاصله كمي با اين حوزه دارند ، با بررسي تك تك آنها و با يك مقايسه تطبيقي در مي يابيم كه وضع ادبيات اين سرزمينها بد نيست و شايد ايران را از حيث قدرت بتوانيم يك ادبيات يگانه در اين كشورها بدانيم ، همچنان كه ايران نزديك به برتر بودن قدرت منطقه است و بدون شك ادبيات بدتر منطقه را نيز خواهد داشت و در اين حوزه ها كشورهايي مثل تركيه ، آذربايجان و ... ادبيات ايران به عنوان يك ادبيات با پشتوانه و پيشرو و ادبيات امروزي كه قابليت ترجمه را دارد مطرح است و در بين كشورهاي همسايه مانند عراق بهترين وضعيت را دارد.
وي كه مدتي نيز مسئوليت صفحه شعر روزنامه اطلاعات " بشنو از ني " را بر عهده داشت و آثار بسياري از شاعران مطرح معاصر را در اين صفحه منتشر مي كرد ، ياد آور شد : ازجهت ادبيات بين كشورهاي عرب ، وضعيت عراق بهتر است و ادبياتي پيشرو و نو آور با پشتوانه داشته است و سردمداران نو آوري در شعرعرب هم متعلق به اين سرزمين بوده است، البياتي و ... از نمايندگان خوب آنهاست و در روزگار امروز اشعار مظفرالنواب نمونه يك شعر پيشرو و مقاومت و انقلابي در شعر جهان بوده است بنابراين وضعيت ادبيات عراق بسيار خوب است، وضعيت ادبيات تركيه هم وضعيت خوبي است و شاعران بزرگي دارد و تا اندازه اي بهتر از ادبيات جمهوري آذربايجان بوده و جمهوري آذربايجان بهتر از ارمنستان است و ادبيات ارمنستان وضعيت بهتري از ادبيات تركمنستان، ازبكستان و تاجيكستان دارد .
اين شاعر در ادامه اين مطلب اضافه كرد : در بين كشورهاي آسياي ميانه ادبيات قرقيزستان بهتر از ديگر كشورهاست و در افغانستان وضعيت بهتري وجود دارد، در حوزه هاي خليج فارس شعر قوي نمي بينيم و حوزه شعر يمن بهتر از چند كشور مثل عمان، عمارت ، قطر است و در عربستان مسئله جدي به عنوان شعر نديده ام و عربستان يكي از كشورهاي درجه سه ادبيات بوده است در حالي درگذشته تاريخي اول بوده است و به طور كلي اگر بخواهيم در يك مقايسه اجمالي در بين كشورهاي خاورميانه دنبال قطبي بگرديم، ايران و عراق و تا حدي تركيه مي توانند مركزيت ادبيات و شعر باشند .
علي رضا قزوه ياد آور شد : نكته جالب اين است كه در سالهاي اخير و در اين دو دهه اخير به سمت تخصصي تر شدن حركت كرده ايم و امروز كساني هستند كه راجع به ادبيات تركيه تحقيق كرده و حرف براي گرفتن دارند، همچنين راجع به ادبيات عراق ، فلسطين، ارمنستان و ... به طوري كه راجع به ادبيات ارمنستان شخصي را داريم كه به اين زبان شعر مي گويد و ترجمه نيز انجام مي دهد و در حوزه ادبيات تاجيكستان كه خودم فعاليت كرده ام و رساله فوق ليسانس و رساله دكتر خود را در زمينه ادبيات تاجيكستان نوشته ام و يا در زمينه ادبيات افغانستان محمد حسين جعفريان به طور تخصصي فعاليت كرده است .
شاعر " شبلي و آتش " و " نخلستان و خيابان " در ادامه گفت : بحث ما اين است كه درحال حاضر ، ما به شكل تخصصي در ادبيات كشورهاي منطقه فعال بوده ايم و شناخت خوبي داريم كه اين شناخت ، بايد قوي تر شود ، زيرا ادبيات ترجمه شده كه در كتابفروشي هاي وجود دارد بيشتر متعلق به ادبيات اروپاست تا اين كه متعلق به آسيا و خاورميانه باشد و جا دارد كه اين رويكرد عوض شود تا در مورد كشورهايي مانند چين، ژاپن، هند و بنگلادش نيز تحقيق شود و در مورد كشورهايي كه صاحب تمدن و فلسفه و حكمت بوده اند و در شعر هم حرف هايي براي زدن دارند ، پرداخته شود.
|
قزوه : كشور قوي در ادبيات و عرفان ، چرا بايد به سياستش جايزه نوبل بدهند ، آن هم سياستي كه نماينده اش چندان رشيد نيست . |
اين شاعر درادامه خاطرنشان ساخت: چرا در طول اين ساليان به سهراب سپهري جايزه نوبل داده نشده است ؟ حتي به گلشيري ، شاملو ، صادق هدايت و ... تمام اين اشخاص از نجيب محفوظ و تاگور بالاترند ، مثلا شعر بيژن جلالي به مراتب رشيدتر و بهتر از شعرتاگور است كه البته بيژن جلالي چندان هم گمنام نيست ، ما شخصيت هاي ادبي و داستاني و شعراي بسيار بزرگي داريم كه صدها جايزه نوبل سياسي ارزش يك جايزه نوبل ادبي را ندارد ، زيرا ما هويتمان با ادبياتمان است ، ما درجهان با ادبيات و عرفان شناخته شده ايم ، بايد دانست كه چرا تا به حال به محمود دولت آبادي جايزه نوبل نداده اند ، بدون شك آنها به كوچك كردن ادبيات ما پرداخته اند .
وي ادامه داد : ما بزرگان ادبي زيادي در روزگارخود داشته و داريم و اينان همه لياقت مطرح شدن در عرصه جهاني را دارند. مثلا استاد شهريار كه يك شاعر جهاني است بنابراين محافل جهاني مقداري به ايران و ادبيات خاورميانه و اين سرزمين بي توجهي كرده اند . اگر روزي به " تاگور" جايزه مي دهند به اين علت است كه هند مستعمره است و چون ما مستعمره نبوده ايم به ما تعلق نگرفت آنان در تمام مسائل معادلاتي را مي بينند ، با اين وجود من مي گويم كه بايد در مورد ادبيات مشرق زمين و خاورميانه به طور تخصصي تحقيق كنيم و بيشتر مترجمان ما متوجه باشند كه ادبيات ما چيزي از ديگر ادبيات ها كم ندارد و به قول نزارقبايي شاعر سوري كه مي گويد كبوتران مسجد اموي از كبوتران پاريس كم نداشته اند ، يعني ادبيات سوريه از ادبيات فرانسه كم ندارد.
علي رضا قزوه تصريح كرد : همچنين ادبيات لبنان از ادبيات اسپانيا كم تر نيست و ادبيات عراق حتي از ادبيات آمريكا رشيدتر است اما اين حمايتها بايد پيش از تر همه شامل حال خودمان باشد يعني ما بايد در ابتدا ادبيات خود راجدي بگيريم و تا زماني كه خودمان اين حمايت جدي را از خود نداشته باشيم و در منطقه آن ادبيات مقايسه اي و تطبيقي را نداشته باشيم نمي توان به بهره اي دست يافت.
وي در پايان گفت وگو با مهر ، گفت : حتي اگر ادبيات هند، بنگلادش ، پاكستان، افغانستان و... چند شاعر خوب دارند بايد معرفي شوند و به طور جدي با يك ترجمه خوب معرفي شده ، تا به يك مقايسه برسيم و آن قطب مشخص شده در درجه يك در بين ايران و عراق و تركيه مي باشد كه البته سوريه و لبنان هم وضعيت بدي ندارند ، بنابراين بايد در ابتدا آثار بين مردم معرفي شود و بعد داعيه اين را داشته باشيم كه ادبياتي را به عنوان " ادبيات خاورميانه " مطرح كنيم .
نظر شما