يك چار ديواري به اسم خوابگاه

سر كلاس 6 دانگ حواست پي شهري است كه تركش كرده‌ اي. پي خيابان‌ها و كوچه‌ها و آدم‌هايي كه حالا مي‌فهمي چه قدر دوستشان داشته‌ اي ،  دلت براي شنيدن صداي مادر و پدر پر مي‌زند. هميشه دلت مي‌خواست مستقل باشي. فكر مي‌كردي بزرگ شده‌ اي. حالا بيش از هميشه دلت براي آغوش مادر و شانه‌هاي پدر تنگ شده است. حالا مي‌فهمي چه قدر … اشك‌هايت سرازير مي‌شوند. هيچ كس حرف تورا نمي فهمد. حس اين كه هيچ كس و هيچ چيز را نمي‌شناسي، ‌حس بدي است. حتي زبان اطرافيان را هم نمي‌فهمي … توي شهر غريب، غريبانه قدم مي‌زني.

چند وقت بعد كه باز مي گردي، تمام مسير را ثانيه شماري مي كني، چقدر بوي شهر خود و ترافيكش را دوست داري! اتومبيل مي‌ايستد و ابر خيالات تو آشفته مي‌شود. پياده مي‌شوي و تا خانه مي‌دوي. مادر در و آغوش را با هم مي‌گشايد. وارد مي‌شوي و بو مي‌كشي، غرق مي ‌شوي و بعد … پدر را مي ‌بيني. تو همان كودك چهارساله مي‌شوي كه هنگام بازگشت پدر، با همه شوق و انتظار به گردنش مي ‌آويختي. 

و اتاقت را … با هيچ چيز عوض نمي‌ كني. يك چهارديواري كه مال توست، فقط مال خودت. دلت براي همه پيچ و خم‌هاي خانه تنگ شده است. چه قدر حرف براي زدن داري و چه قدر دلتنگي براي تعريف كردن! بعد از روزها  تحمل غذاهاي …!، غذاهاي مادر را مي ‌بلعي. آدم‌ها حرف‌هايت را مي ‌فهمند. تو زبان بقيه را مي ‌فهمي. جواب سلام ها بوي همدردي و بي‌حوصلگي ندارد. لبخندها پررنگ ‌ترند. چشم‌ها نگاه‌هاي آشنا را قاب مي‌گيرند. هيچ كس به تو بد نگاه نمي‌كند.

واقعيت ماجرا

جز آن عده از دانشجويان كه به دليل مشكلات مالي مجبورند فضاي خوابگاه را تحمل كنند و استطاعت مالي اجاره كردن يك خانه مجزا را ندارند، هنوز هم در همين تهران بزرگ و درندشت ، خانواده‌هايي هستند كه حساب و كتاب رفت و آمد پسر و دخترشان از دستشان در نرفته است و حاضر نيستند فرزندشان را در شهري بسيار دورتر از خانواده، ‌خارج از خوابگاه به صاحب‌خانه يا همسايه بسپارند. در نتيجه معادله ادامه تحصيل برابر مي‌شود با تحمل مشكلات جايي كه خوابگاه نام دارد.

جايي كه خيلي خوشبخت خواهي بود اگر در محوطه چهارديواري آن لحظه اي احساس آرامش كني. تو خوابت مي‌آيد، بقيه امتحان دارند، يكي پلان مي‌كشد، سومي دلش مي‌خواهد برنامه نامفهوم راديوي محلي را با صداي بلند گوش كند و تو صبح زود كلاس داري...

تفاوت هاي فرهنگي، باور هاي متفاوت، سنت هاي گوناگون و .. همه وهمه موجب مي شوند دانشجوي تازه از راه رسيده حس غربت و نا آشنايي بيشتري كند. اين سرنوشت اغلب كساني است كه براي ادامه تحصيل از محل تولد خود دور شده و به شهرستان هاي مختلف مي روند ودر خوابگاهها اقامت مي كنند.

بعلاوه ، پيروي از دستوراتي كه هر روز و هر ساعت نه با آيين نامه و بخشنامه و نه از طرف وزارت علوم و تحقيقات و فناوري كه به تشخيص مسئولان مربوطه وضع مي شوند، براي دانشجويان جزء اعمال شاقه به شمار مي رود ، اگرچه حق و وظيفه مسؤولان امور خوابگاه‌ ها را در كنترل دانشجويان بسيار مهم است و نبايد منكر مسؤوليت آنها در قبال اولياي دانشجويان شد، اما بايد به خاطر داشت كه كنترل شديد، اغلب نتيجه معكوس مي‌دهد. در اغلب شهرها ـ و شايد سراسر ايران ـ براي خوابگاههاي پسرانه محدوديت زيادي براي ساعات رفت و آمد آنها منظور شده است و نه كنترلي بر تلفن‌ها و نوع پوشش و ... آنها صورت مي گيرد اين درحالي است كه تمام اين موارد در مورد دختران به شدت اعمال مي شود.

مشكل ديگري كه هم اكنون دانشجويان پس از قبولي در كنكور با آن مواجه هستند كمبود خوابگاه در شهر محل تحصيل آنها است بطوريكه خوابگاه در اختيار تمام دانشجويان پذيرفته شده قرار داده نمي شود و اگر اين اتفاق هم بيافتد تنها براي سال اول و يا ترم اول است، البته اين شرايط براي دختران كمي از پسران بهتر است .

همچنين برخي از دانشگاهها نيز براي دادن خوابگاهها به دانشجويان آنها را رتبه بندي كرده وبطور مثال مي گويند تنها به افرادي كه د ركنكور رتبه دو رقمي بدست آورده اند  و يا اينكه فقط به دانشجويان دوره هاي روزانه خوابگاه داده مي شود. در اين شرايط مابقي پذيرفته شدگان با اين هزينه هاي سنگين و مشكلات ناشي از تنهايي در شهر قريب و غربت چه بايد بكنند... هيچ كس پاسخي براي آن ندارد.

مسوولان وزارت علوم كمبود خوابگاهها را ناشي از كمي اعتبارات عنوان مي كنند و معتقدند با وجودي كه هر سال تعداد خوابگاهها كمي افزايش پيدا مي كنند اما باز هم بدليل عدم تطابق دانشجويان ورودي و خروجي مشكلات همچنان باقي است و تنها راه موجود و راهگشا ، ورود بخش خصوصي به اين عرصه است .

چقدرخوب بود كه از سوي مسوولين امكاني فراهم مي شد، تا دانشجويان در همان محل زندگي خود درس بخواند در اين صورت ديگر لازم نبود كه از شهر خود به شهرستان ديگري بروند و مشكلاك روحي رواني و عاطفي بدليل ترك خانواده و شهر نيز براي آنها پيش نيايد  و مجبور نباشند مشكلات و  آسيبهاي ناشي از اين امر را نيز تحمل كنند ، دراين شرايط نياز به خوابگاه نيز از بين مي رفت . 

بخش خصوصي مي تواند كمبود خوابگاههاي دانشجويي را جبران كند

مدير كل صندوق رفاه دانشجويان وزارت علوم، تحقيقات و فناوري در خصوص كمبود خوابگاههاي دانشجويي به خبرنگار اجتماعي خبرگزاري مهر مي گويد : به دليل اعتبارات ناچيزي كه ساليانه براي تاسيس خوابگاهها در اختيار وزارت علوم قرار داده مي شود در سطح كشور با كمبود خوابگاه براي دانشجويان مواجه هستيم و به همين دليل نمي توانيم مكان اقامت تمامي دانشجويان شهرستاني را تامين كرده و خوابگاه دراختيار آنها قراردهيم.

دكتر حميد خوشگفتار به تعداد خوابگاههاي موجود در سراسر كشور اشاره كرده و  مي افزايد: در حال حاضر نزديك به 650 ساختمان خوابگاهي در سراسر كشور وجود دارد كه بيش از  128 هزار دانشجو را در بيش از 60  دانشگاه و موسسه آموزش عالي تحت پوشش قرار داده  كه  اين ميزان دانشجوي خوابگاهي  45 درصد از كل دانشجويان آموزش عالي را به خود اختصاص داده اند.

وي ادامه مي دهد : البته به منظور رفع كمي از مشكلات موجود دانشجويان خوابگاهاي خصوصي و خودگردان را در سطح شهرستانها گسترش داده ايم بطوريكه براي تمامي دانشجويان  شهرستاني   17 خوابگاه ملكي تا پايان سال جاري به خوابگاه هاي دانشجويي اضافه مي شود.

وي با اشاره به اينكه در سال جاري تعداد خوابگاههاي خود گردان 6 درصد افزايش يافته خاطرنشان مي كند: در توسعه خوابگاه هاي دانشجويي سياست وزارت علوم در چهار سال گذشته توسعه خوابگاه هاي خودگردان بوده است بطوريكه از 4 درصد به 6 در صد افزايش يافته و با توجه به اينكه توسعه خوابگاههاي خود گردان حركت جديدي محسوب مي شود بنابراين اين رشد كند طبيعي است .

مدير كل صندق رفاه دانشجويان تصريح مي كند: تاكنون عده زيادي براي گرفتن مجوز تاسيس خوابگاههاي خصوصي ثبت نام كرده اند كه بايد با فراهم كردن امكانات ، شرايط و تسهيلات مناسب از سوي دولت ، زمينه مشاركت بخش خصوصي را بيش از گذشته ايجاد كنيم .

 خوابگاه فقط براي  45 درصد دانشجويان

خوشگفتار مي گويد: البته با توجه به عدم تطابق تعداد دانشجويان ورودي و خروجي باز هم مشكل خوابگاه ها وجود دارد به همين دليل بايد خوابگاه هاي خصوصي را بيشتر گسترش داد.

 وي در خصوص امكانات رفاهي خوابگاهها مي افزايد: تا حد امكان سعي شده امكانات رفاهي و اوليه اي براي دانشجويان در محيط خوابگاهها فراهم شود اما در مجموع نبود امكانات كافي تفريحي و ورزشي در خوابگاهها، نبود امكانات كافي براي مطالعه و نحقيقات دانشجويان و ... از مشكلات عمده دانشجويان خوابگاهي است.

وي در خصوص استاندارد بودن فضاي خوابگاه ها اظهار مي دارد :  فضاي لازم استاندارد براي هر نفر در خوابگاه ها بين 12 تا 14 متر است كه اين فضا در ايران بين 9 تا 10 متر است كه به دليل فضاي كم خوابگاه ها هر اتاق به  3 يا 4 نفر اختصاص داده مي شود. به همين علت در بسياري از ساختمان ها با تراكم دانشجو و كمبود تجهيزات و امكانات رفاهي براي اين افراد مواجه هستيم.

معاون امور دانشجويي وزارت علوم نيز به فاصله موجود در نظام عرضه و تقاضا و نياز دانشجويان به خوابگاه اشاره كرده و مي گويد: با توجه به اينكه هر سال بيش از 60 تا 70 درصد دانشجويان پذيرفته شده در كنكور را افراد غير بومي تشكيل مي دهند ،در حال حاضر با شرايط موجود تنها توانسته ايم نياز بيش 45از دانشجويان را آن هم به صورت غير استاندارد تامين كنيم .

سالانه 70 درصد پذيرفته شدگان در دانشگاهها نياز به خوابگاه دارند

غلامرضا ظريفيان مي افزايد: با توجه به نياز دانشجويان پذيرفته شده غير بومي به خوابگاه ، هرساله از سوي سازمان مديريت و برنامه ريزي كشور 12 ميليارد تومان به امر احداث و يا خريد خوابگاه در كل كشور اختصاص پيدا مي كند.

وي در خصوص تامين خوابگاههاي دوره هاي شبانه ، خاطر نشان مي كند: در حال حاضر دانشگاههاي كشور با مشكلات مالي بسياري روبرو هستند و شهريه اي كه دانشجويان شبانه مي پردازند ، حتي پاسخگوي هزينه دانشگاهها نيز نيست بنابراين براساس مصوبه دولت وزارت علوم  تعهدي براي تامين خوابگاه به دانشجويان دوره هاي شبانه ندارد اما باتوجه به نياز جامعه ، ظرفيتهايي با هزينه خود دانشجويان از طريق سيستم هاي خود گردان با حمايتهاي معنوي و حقوقي دانشگاه و همچنين حداقل قيمت ايجاد شده است.

معاون دانشجويي وزارت علوم تاكيد مي كند: به دليل رشد كمي دانشجويان، دانشگاهها 60 تا 70 درصد دانشجويان را خارج از استانداردها  پذيرش  مي كنند كه اميدواريم با شيوه هاي مختلفي در اين بخش مانند مشاركت بيشتر دولت ، خيرين ، استفاده از بخش خصوصي در تاسيس پانسيونهاي دانشجويي ، افزايش خوابگاههاي خود گردان وهمچنين همكاري شهرداري و...  مشكلات موجود در اين زمينه برطرف شوند .

ظريفيان مي گويد : چنانچه سالانه 100 هزار نفر در دانشگاهها پذيرفته شوند 60 تا 70 هزار نفر آنها به خوابگاه دانشجويي نياز دارند .

وي به تسهيلات براي  تاسيس پانسيونهاي دانشجويي اشاره كرده و مي گويد : تخصيص وام بانكي با بهره پايين از جمله تسهيلاتي است كه براي تاسيس خوابگاه در اختيار بخش خصوصي قرار مي گيرد ، استفاده از بخش خصوصي براي اجازه تاسيس پانسيون و همچنين طرح خوابگاههاي خود گردان يكي از اقداماتي است كه مي توان به وسيله آن مشكل كمبود خوابگاههاي دانشجويي را درسراسر كشور برطرف كرد.

وي مي افزايد: حفظ و تامين آسايش و توجه به مسايل روحي و رواني دانشجويان از جمله مسايلي است كه در فضاي خوابگاههاي دانشجويي بايد مورد توجه قرار گيرد.

در هر حال هر سال تعداد زيادي از داوطلبان كنكور در دانشگاهها پذيرفته مي شوند كه تنها تعداد كمي از آنها در شهر خود باقي مانده ودرس مي خوانند ومابقي مجبورند شهر خود را ترك كنند و هر سال نيز با مشكل كمبود خوابگاه و امكانات رفاهي در آن مواجهند و هر سال نيز مسوولين قول مي دهند سال آينده مشكل كمبود خوابگاههاي دانشجويي برطرف كنند كه سال بعد باز هم تكرار مي شود ..... چه موقع اين مشكلات برطرف مي شود هيچ كس نمي داند.