به گزارش خبرنگار مهر، سد ماملو به عنوان پنجمین سد بتنی کشور با هدف جمع آوری و ساماندهی آب های سطحی جاری از منطقه شمال شرق استان تهران به سمت جنوب و تأمین آب شرب بخش هایی از شهرستان های جنوب شرقی استان و همچنین جنوب پایتخت احداث و به بهره برداری رسید.
اما نکته قابل تأمل که طی سالیان اخیر بارها بدان اشاره و بر لزوم رفع مسائل پیرامونی آن تأکید شده، آلاینده هایی است که این منبع مهم تأمین آب شرب نواحی مذکور را تهدید می کند.
کارگاه های صنعتی در ردیف نخست متهمان آلایندگی آب ماملو
چند منطقه و مرکز به عنوان اصلی ترین عناصر آلاینده ای هستند که آب دپو شده در پس سد ماملو تهدید می کنند که به اختصار به پرونده هر یک نگاهی گذرا می اندازیم.
شاید کارگاه های صنعتی واقع در شمال شرق استان تهران را بتوان در ردیف نخست این آلاینده ها دانست، نواحی کارگاهی که طی سالیان اخیر همواره داعیه ارتقا به یک شهرک صنعتی را سر داده و تلاشی وافر در این زمینه به خرج داده اند اما این کوشش آن هر بار در پس سد قانونی تحت عنوان "ممنوعیت استقرار صنایع در شعاع 120 کیلومتری پایتخت" مسدود شده و ابتر مانده است.
البته جای بسی خوشبختی است که بخش عمده ای از نزدیک به شش هزار کارگاه صنعتی واقع در مناطق "سیاهسنگ"، "خرمدشت"، "کمرد" و "جاجرود" به صنایع چوبی اختصاص یافته و چنین صنعتی به دلیل ذات طبیعی خود یعنی استفاده از انواع چوب دارای پساب صنعتی آلاینده و ضد محیط زیست نیست اما در میان همین صنایع چوبی چند کارگاه فعال "آبکاری فلزات" قرار دارند که از "سیانور" به عنوان ماده اصلی کار خود استفاده می کنند و این ماده سمی مشهور به همراه تعدادی دیگر از ترکیبات شیمیایی خطرناک به اعتقاد محمد مهدی حیدرزاده، مدیرکل محیط زیست استان تهران تهدید کننده آب های سطحی و زیرسطحی هستند.
وی چندی پیش در نشستی با مسئولان شمال شرق استان تهران گفته بود: آلاینده های برخی مجموعه ها مسائل جدی را به منطقه تحمیل می کند، این آلودگی ها بدون بهره مندی از اصول و برنامه های مدیریت پسماند بعضاً وارد منابع سطحی و زیرسطحی می شود.
حیدرزاده اعلام کرد: آلودگی های مورد اشاره خطری جدی برای محیط زیست شهرستان پردیس محسوب می شوند؛ این مسائل بارها از سوی اداره کل حفاظت محیط زیست استان تهران به استاندار تهران و معاون عمرانی استانداری گزارش شده است.
این مسئول ادامه داد: طبق تأکید مجموعه استانداری تهران دستگاه های خدماتی در دو حوزه ساخت و سازهای غیرمجاز و همچنین صنایع و مراکز آلاینده نباید هیچ امکاناتی ارائه دهند.
غلامعلی حداد عادل، نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر نیز چندان دل خوشی از کارگاه های فعال در حاشیه رودخانه جاجرود نداشت و در مراسم روز زمین پاک شهرستان پردیس به خبرنگاران گفت: نباید اجازه ساخت نزدیک به 400 کارگاه آنهم به صورت غیرقانونی در حاشیه رودخانه جاجرود داده می شد.
وی ادامه داد: آن روزی که مسئول وقت منطقه نسبت به ساخت و سازهای مذکور به صورت غیرقانونی، فاقد جواز و شبانه آگاه شد اما سکوت اختیار کرد یا خدای ناکرده رشوه گرفت سبب شد تا این مشکلات به بار آید.
این مسئول تصریح کرد: منطقه جاجرود با شرایط اقلیمی و طبیعی خود توان، ظرفیت و تحمل آلودگی های گوناگون 400 کارگاه صنعتی را ندارد؛ این منطقه از همان گذشته بهترین نقطه برای تفرج مردم تهران بود که امروز ظرف مدت پنج سال درو و به محل ایجاد کارگاه های صنعتی بدل شده است.
حداد عادل با اشاره با راهکارهای پیش رو برای رفع آلودگی پسماندهای صنعتی جاری به رودخانه جاجرود اظهار داشت: امروز مسئولان فرمانداری، بخشداری، محیط زیست و سایر مسئولان باید بنشینند و در خصوص مسائل مطروحه چاره اندیشی کنند.
نماینده مردم تهران، ری، شمیرانات و اسلامشهر در مجلس شورای اسلامی تصریح کرد: باید در قالب صحبت با صاحبان کارگاه ها و توافق با آنها سعی بر رفع این زیان ها شود؛ البته این مهم در درجه نخست باید بر اساس تفاهم محقق شود.
همچنین این موضوع چندی پیش در نشست بررسی مشکلات زیست محیطی شهرستان پردیس نیز مطرح شد، در آن جلسه صادق بنیادی، معاون سیاسی و انتظامی فرماندار شهرستان پردیس اظهار داشت: در حال حاضر صنایع آلاینده مستقر در شهرستان پردیس منابع آبی را تهدید می کنند.
وی از وجود سموم خطرناک در برخی پسماندهای صنعتی منطقه خبر داد و گفت: برخی از این صنایع آلاینده نظیر کارگاه های آبکاری فلزات از سمومی استفاده می کنند که به واقع خطرناک هستند.
این مسئول ادامه داد: یکی از وظایف ذاتی مجموعه سازمان محیط زیست تعیین تکلیف نهایی برای چنین صنایعی است؛ باید صنایع آلاینده ای از این دست پس از یک مهلت مناسب یا جابجا یا تعطیل شوند.
فاضلاب خانگی شهری، سیلی مملو از آلودگی به سمت ماملو
فاضلاب خانگی شهرهای شمال شرق استان تهران می تواند به عنوان دومین آلاینده آب های این منطقه و در نتیجه سد ماملو مطرح شود، واحدهای مسکونی که در قالب طرح ملی مسکن مهر روز به روز در حال قد کشیدن و مرحله به مرحله در حال تحویل به متقاضیان هستند.
امروز علاوه بر سکنه قبلی نواحی مختلف شمال شرق استان تهران، 6 سایت مسکن مهر در سه شهرستان پردیس، دماوند و فیروزکوه شامل پروژه های "کوزو پارس"، "دره بهشت"، "فاز پنج"، "مهرآباد رودهن"، فیروزکوه و شهرک "امام رضا(ع)" دماوند مراحل ساخت خود را سپری می کنند که یکی از کاستی های اصلی همه آنها فقدان سامانه های تصفیه کننده فاضلاب است، پروژه های پر هزینه ای که اعتبارات مورد نیاز برای اجرای آنها با حال و روز این روزهای بودجه دولت هیچ سنخیتی ندارد.
بحث فاضلاب های خانگی پردیس یکی از مسائلی بود که در نشست بررسی مسائل زیست محیطی شهرستان پردیس از سوی حبیب الله منتظری، بخشدار بومهن نیز مطرح شد، وی در آن جلسه اظهار داشت: در حال حاضر فاضلاب بخش هایی از پردیس به صورت مستقیم در مسیر منتهی به روستای "کرشت" از بخش بومهن شهرستان قرار دارد، حال آنکه مقرر بود این مسیر به دو کیلومتر دورتر از این روستا منتقل شود.
وی ادامه داد: اگر جایی برای تصفیه پساب فاضلاب خانگی پردیس در نظر گرفته نشود، این آلاینده ها یا جذب آب های سطحی منطقه شده یا به سد ماملو ختم می شود.
این مسئول اضافه کرد: صحبت هایی که در این زمینه از مسئولان ذیربط بیان می شود تا حدی شفاف نیست، ظاهراً قرار است صرفاً کار لوله گذاری انجام و خدمات فروخته شود.
اواخر سال گذشته بود که خلط آب و فاضلاب و جاری شدن آن در شبکه های شهری موجب شد جمع کثیری از همشهریان پردیسی به مراکز درمانی سوق داده شوند و حال بیم آن می رود که خدای ناکرده معضلی مشابه این بار در اندازه ای بزرگتر و با تبعات بهداشتی و البته اجتماعی بیشتر گریبانگیر پایتخت و سایر نواحی جنوب شرق استان شود.
اختصاص 70 میلیون مترمکعب آب ماملو برای تأمین آب شرب تهران
موضوع سلامت آب سد ماملو و آلودگی های تهدید کننده آن به حدی مهم و حیاتی است که طرح آن از سوی خسرو ارتقایی، مدیرعامل شرکت آب منطقه ای استان تهران در نشست مشترک برنامه ریزی استان و شهرستان دماوند، استاندار حاضر در جلسه را نگران ساخت و وی دستور برگزاری نشستی تخصصی در این زمینه را صادر کرد.
ارتقایی در این جلسه که شامگاه دوشنبه برگزار شد با اشاره به منابع سطحی تأمین کننده آب سد ماملو خاطرنشان کرد: با حرکت به سوی شمال شرق استان تهران چند رودخانه نظیر جاجرود، "سیاهرود"، "آه رود"، "تار رود" و ... در مسیر وجود دارند که آب همگی به سمت ماملو حرکت کرده و در نهایت به این سد بتنی می ریزد.
وی ادامه داد: طبق برنامه ریزی های ستاد بحران آب استان تهران امسال قرار است 70 میلیون مترمکعب از آب سد ماملو برای تأمین آب شرب تهران استفاده شود، اما با این حال ورود فاضلاب خانگی و صنعتی به رودخانه های منتهی به این مرکز دپوی آب، از جمله مسائلی است که مشکل آفرین است.
لزوم اختصاص همه اعتبارات عدم آلودگی آب تهران به شمال شرق استان
حمید رضا مشهدی عباسی، نماینده مردم دماوند و فیروزکوه در مجلس شورای اسلامی ضمن آنکه خصوصیات جغرافیایی منطقه را مقصر اصلی می داند خواستار اختصاص بودجه ای مناسب برای رفع مصادیق آلوده کننده آب در مناطق حوزه انتخابیه خود شد و گفت: در زمینه آلودگی منابع آب در شمال شرق استان تهران، بحث تخلف نیست بلکه توپوگرافی خاص منطقه و کوهستانی بودن آن سبب ایجاد شیب و بروز نشت فاضلاب شهری به درون رودخانه می شود.
وی ادامه داد: سال گذشته در این زمینه طرحی پیشنهاد و اعتباری بالغ بر یک میلیارد برای طی مراحل مطالعاتی آن صرف شده که باید به لحاظ بودجه ای کمک بیشتری به این طرح شود.
این مسئول اضافه کرد: در بودجه امسال اعتباری بالغ بر 600 میلیون تومان به سرفصل عدم آلودگی آب تهران اختصاص یافته که به اعتقاد من باید همه اعتبار مذکور به شهرستان های دماوند و فیروزکوه اختصاص یابد.
مشهدی عباسی افزود: شاید بتوان مقابل دو متخلف را گرفت اما این سطح از نشت فاضلاب به درون رودخانه را چگونه می توان ساماندهی کرد؟ اگر طرح اکوی شهری در سطح نواحی مسکونی اجرایی شود می توان ضمن رفع مشکلات یاد شده پسماند آن را به امور کشاورزی اختصاص داد.
بیش از 50 میلیارد تومان هزینه احداث هر تصفیه خانه فاضلاب
محمد پرورش، مدیرعامل شرکت آب و فاضلاب استان تهران نیز با اشاره به هزینه های سنگین احداث تصفیه خانه فاضلاب اظهار داشت: هزینه احداث هر تصفیه خانه کمتر از 50 میلیارد تومان نیست اما با این حال ایجاد مراکز یاد شده در برخی نقاط نظیر شهر پردیس دارای مصوبه شورای عالی امنیت ملی است.
وی ادامه داد: باید نشستی خاص برای موضوع تصفیه خانه چند شهر شمال شرق استان تهران برگزار شود تا بتوان مسائل پیش رو را دقیق تر بررسی کرد.
سید حسین هاشمی، استاندار تهران در ادامه اظهار داشت: باید این موضوع در شورای تأمین شهرستان مورد بحث و بررسی قرار گیرد، باید به آلوده کنندگان آب تذکر داد و جلوی ادامه فعالیت آنها را گرفت.
وی ادامه داد: نمی شود که رودخانه آلوده شده و در نهایت مسائل بعدی را به همراه آورد و باید این مباحث در نشستی تخصصی بررسی شود.
به هر روی، حساسیت مسئولان در خصوص سلامت اقشار مختلف جامعه بویژه سلامت آب شرب که نمود عینی آن در نشست کمیته مشترک برنامه ریزی استان تهران و شهرستان دماوند دیده شد، قابل تحسین است اما باید هر چه سریعتر اقداماتی عملی در این زمینه اجرایی شود تا آنچه بر سر مردم پردیس آمد در سایر نقاط استان و کشور تکرار نشود.
---------------------
مهدی علمداری
نظر شما