مردم به عملکرد احزاب رای می دهند نه به شعارها/ نامزدی اردوغان در انتخابات قطعی نشده است

"اومیت یاردیم" سفیر ترکیه در ایران در گفتگویی مشروح با خبرنگار مهر به سوالات مربوط به تحولات این کشور از جمله برگزاری انتخابات شهرداری ها و گمانه زنی ها در مورد انتخابات ریاست جمهوری پیش رو و نیز مسائل منطقه ای و بین المللی پاسخ داد.

ارزیابی شما از انتخابات شهرداری های ترکیه که با پیروزی چشمگیر نامزدهای حزب عدالت و توسعه به پایان رسید، چیست؟

من نه به عنوان یک کارمند وزارت خارجه بلکه تنها به عنوان کسی که شاهد حضور مردم ترکیه در انتخابات بود، به بیان چند جمله در این باره می پردازم. در ترکیه هر چند سال یک بار انتخابات شهرداری ها و یا پارلمان برگزار می شود که انتخابات سی ام مارس از جمله آنها بود که رسانه ها به دستاوردهای آن پرداخته و تحلیل هایی در این رابطه ارائه کرده اند.

در این انتخابات شهروندان ترکیه برای انتخاب شهرداران و مدیران محلی به پای صندوق های رای رفته و بر اساس عملکرد و طرح ها و برنامه هایی که از سوی نامزدها ارائه شده بود، به آنها رای دادند. در واقع انتخابات شهرداری ها هم انتخاب طرح ها و برنامه ها بود و کسانی که به نامزدها رای دادند توقع دارند این برنامه ها اجرایی شود. این در حالی است که در سال های پیش رو انتظارات زیادی در زمینه داخلی و بین المللی از ترکیه می رود.

من به عنوان یک شهروند ترکیه این انتخابات را گام مهمی در این راستا می دانم که موجب تقویت دمکراسی و وضعیت سیاسی و اقتصادی کشور شد و آثار عینی آن را با اجرایی شدن برنامه ها مشاهده خواهیم کرد.

به نظر شما ویژگی خاص انتخابات این دور نسبت به انتخابات گذشته چه بود؟

طبیعتا بر شمردن ویژگی هایی که انتخابات این دوره داشت کار تحلیلگران مسائل سیاسی است اما آنچه که من به شخصه مشاهده کردم میزان بالای مشارکت در آن بود. این انتخابات همچنین نشان داد شهروندان ترکیه به عملی شدن وعده ها و شعارهای ارائه شده در تبلیغات انتخاباتی اهمیت می دهند.

این بدان معنی است که دادن وعده های بی شمار در میتینگ های سیاسی و کمپین های انتخاباتی کافی نیست و نمی تواند رای دهنده ترک را قانع کند. این انتخابات از این نظر مهم بود و نشان داد رای دهندگان کارهایی را که تا کنون انجام شده تایید می کنند و خواستار ادامه این روند هستند.

با توجه به این که زمان اندکی تا برگزاری انتخابات ریاست جمهوری ترکیه باقی است، آیا اسامی مشخصی برای نامزدی در این انتخابات وجود دارد؟

من هم مانند هر کس دیگری این مسئله را از طریق رسانه ها پیگیری می کنم و اطلاعات خاصی ندارم. اما تا جایی که می دانم هر گروه سیاسی در ترکیه در حال رایزنی بر سر معرفی نامزد مناسب برای این انتخابات است و در این زمینه فعالیت هایی در حال انجام است. اما تا کنون هنوز اسامی مشخصی به عنوان نامزد انتخابات ریاست جمهوری مطرح نشده است.

گمان می کنم طی روزهای پیش رو شاهد اعلام اسامی نامزدهای مطرح گروه های سیاسی برای این انتخابات باشیم. ما هم مانند شما و افکار عمومی ترکیه در انتظار اعلام اسامی نامزدها هستم. پس از این مرحله نیز تبلیغات انتخاباتی آغاز می شود.

در انتخابات این دوره قرار است رای دهندگان به شکل مستقیم رئیس جمهوری آینده ترکیه را انتخاب کنند، علت تغییر در نحوه انتخاب رئیس جمهور چه بوده است؟

پیش از این انتخاب رئیس جمهوری ترکیه از طریق نمایندگان مجلس انجام می گرفت، در واقع رئیس جمهور در دو مرحله از سوی مردم انتخاب می شد، ابتدا مردم به نمایندگان خود رای می دادند و سپس نمایندگان اقدام به انتخاب رئیس جمهور به نمایندگی از مردم می کردند.

اما این بار مردم به شکلی مستقیم به نامزد مورد علاقه خود رای می دهند. انتخابات  در مرحله اول روز پنجم آگوست (چهاردهم مرداد) برگزار می شود و اگر نامزدها در این مرحله موفق به کسب اکثریت آرا نشوند انتخابات به دور دوم کشیده شده و مردم بار دیگر روز دهم آگوست به پای صندوق های رای می روند. به این ترتیب مردم ترکیه برای نخستین بار مستقیما رئیس جمهوری را انتخاب می کنند.

برگزاری انتخابات به این شکل خواست و طرح کدام گروه سیاسی بوده است، آیا حزب حاکم هم در آن نقش داشته است؟

این مسئله مدت های مدید از سوی گروه های مختلف در ترکیه مورد بحث و بررسی قرار گرفت و نهایتا تصمیم بر این شد که از این پس انتخاب رئیس جمهوری به شکل رای مستقیم باشد. این گروه ها تنها گروه های سیاسی نبوده بلکه گروه هایی از تمام حوزه ها و بخش ها به رایزنی و همفکری در این موضوع پرداختند.

نتیجه این بحث و تبادل نظرها، اولویت دادن به رای مستقیم مردم بود تا در نهایت از بین نامزدهایی که هر حزب و گروه سیاسی معرفی می کند، یک نفر انتخاب شود. به بیان دیگر این روش برای سیستم سیاسی و اجتماعی ترکیه مناسب تشخیص داده شد و به شکل قانون درآمد.   

در مورد نامزدی آقای اردوغان در این انتخابات گمانه زنی هایی انجام گرفته است، آیا در محافل حزب حاکم این مسئله به شکل رسمی مطرح شده است؟

در مورد نامزدی آقای اردوغان من هیچ اطلاعی در دست ندارم زیرا تا کنون خبری در این مورد اعلام نشده است. از اخبار رسانه ها چنین بر می آید که حزب عدالت و توسعه در حال بررسی این موضوع است. برای قطعی شدن این گمانه زنی باید منتظر اعلام رسمی باشیم.

یعنی نامزدی آقای اردوغان قطعی نیست؟

قطعی نیست زیرا تا کنون هیچ گروهی نامزد خود را برای انتخابات معرفی نکرده است و اخبار منتشر شده تنها در حد گمانه زنی بر اساس بحث های انجام گرفته در داخل احزاب است. انتظار می رود طی روزهای پیش رو به این سوالات پاسخ داده شود. طبیعتا اردوغان به عنوان یک سیاستمدار قدرتمند، از افراد مورد توجه در انتخابات است.

همانطور که انتخابات شهرداری ها نشان داد به خاطر اقدامات دولت اردوغان، اقبال خوبی به حزب عدالت و توسعه وجود دارد. در این انتخابات شاهد بودیم که از هر دو شهروند ترک، یک نفر به نامزد حزب عدالت و توسعه رای داده است که بسیار قابل توجه است.

اهمیت این موضوع زمانی روشن می شود که بدانیم این حزب بیش از 10 سال است که سکان هدایت کشور را در دست دارد. در هر حال ظرف روزها و هفته های آینده با به نتیجه رسیدن بحث های درون حزبی، اسامی نامزدها از سوی گروه های سیاسی اعلام می شود و باید تا آن زمان منتظر ماند. من نیز به عنوان یک شهروند با علاقه پیگیر اعلام اسامی نامزدها هستم.

زمان دقیق اعلام اسامی نامزدها کی خواهد بود؟

زمان دقیق آن مشخص نیست اما قطعا ظرف روزهای پیش رو شاهد این مهم خواهیم بود. به هر حال باید طی ماه جاری نامزدها مشخص شوند زیرا زمان زیادی برای انجام تبلیغات انتخاباتی باقی نمانده است.

مهلت انجام تبلیغات انتخاباتی چقدر است؟

در این مورد اطلاع مشخصی ندارم اما گمان می کنم از یک و نیم ماه مانده به انتخابات، تبلیغات نامزدها آغاز شود.

برخی گمانه زنی ها از اجرای مدل "پوتین-مدودف" در ترکیه حکایت دارد به گونه ای که اردوغان جای خود را با آقای گل تعویض کرده و به عهده دار ریاست جمهوری می شود، این گمانه زنی ها تا چه حد به واقعیت نزدیک است؟

این ها گمانه زنی است که مطبوعات ترکیه انجام می دهند. صدها روزنامه، شبکه تلویزیونی، سازمان های مطبوعاتی مشغول تحلیل و ارائه گمانه زنی های خود در مسائل مختلف از جمله سیاست ترکیه هستند. موضوعی که به آن اشاره کردید نیز می تواند از جمله موارد اشاره شده در گمانه زنی ها باشد.

به اعتقاد من در مورد درستی یا نادرستی این گمانه زنی ها، زمانی می توان صحبت کرد که اسامی نامزدهای انتخابات ریاست جمهوری به شکل رسمی اعلام شده باشد. خارج از این، تمام گفته ها تنها در حد گمانه زنی و تحلیل سیاسی است و نمی توان با قاطعیت از درست بودن آن دم زد. از این رو پیشنهاد می کنم بردباری به خرج داده و تا زمان اعلام اسامی نامزدها صبر کنیم.  

مسئله دیگری که انتخابات پیش روی ترکیه را تحت تاثیر قرار داده، اختلافات موجود بین جماعت "فتح الله گولن" و آقای اردوغان است. طبق آخرین خبرها دولت ترکیه پیگیر بازگرداندن گولن به کشور است، ارزیابی شما چیست؟

در مورد بازگرداندن آقای گولن به کشور تا کنون خبری رسمی منتشر نشده است. رسانه ها به این مسئله می پردازند اما رسما هیچ خبری اعلام نشده است. اختلافات موجود هم موضوعی است که در داخل به آن پرداخت می شود و بحث های خود را دارد اما آنچه که برای ما اهمیت دارد، نتیجه ای است که از صندوق های رای بیرون می آید. این امر در انتخابات سی ام مارس نیز مشاهده شد. در ترکیه هر کسی ادعایی دارد می تواند با تشکیل حزب سیاسی وارد عرصه رقابت انتخاباتی شود، در این انتخابات دیدیم که در یک شهر کوچک ترکیه، حزب کمونیست به عنوان شهردار انتخاب شد، یعنی هر کسی می تواند از طریق تشکیل حزب وارد انتخابات شود.

در این انتخابات حدود 30 حزب ترکیه شرکت داشتند. در مورد این که چه کسی در این کشمکش ها پیروز می شود و قدرتمند تر است بحثی نمی کنیم زیرا میزان و معیار تعیین این مسئله، رای ملت است. هر کسی به خودش مطمئن است در انتخابات شرکت می کند و درستی یا نادرستی ادعایش اثبات خواهد شد. به نظرم در موضوع مورد بحث نتیجه انتخابات اخیر همه چیز را نشان داد و بحث بیشتر در مورد آن لازم نیست. زیرا مردم ترکیه اراده سیاسی شان را در پای صندوق های رای به نمایش گذاشتند.

ادامه دارد